Sunnanfari - 01.09.1892, Page 3

Og sízt mundi hjörtunum hvika við það,
sem herlið að múrunum færi,
þó Kristur hinn austræni kæmi þar að
og kóngsþrælar með honum væri.
En þrælunum hafði þar lokizt upp leið
og lýðnum þótt höfðínginn fagur,
en annar hver guðanna útlegðar beið,
og upp var nú runninn sá dagur.
Um guðina nýju varð geysileg þraung:
þeir geingu að dóminum prúða
með reykelsis ilmi og rómverskum saung
í rósfögrum hátignar skrúða.
Og Alfaðir stóð þar og Æsir hans hjá
og ekki til málanna lögðu,
en litu yfir völlinn hjá lindunum blá
og Lögbergið helga og þögðu.
þ>ó vænti sízt Alfaðir vordaginn þann
af vinunum útlegð að heyra,
en fyrr en að djúpinu röðullinn rann
þá reið honum þruman við eyra.
Og guðinn hinn úngi sté brosandi á bekk,
er búið var dóminn að heyja;
en þegar að sætinu Guðsmóðir gekk
þá glottu þar Iðunn og Freyja.
A leiðirnar bláu frá landinu því
nú lyptu sér guðirnir reiðu,
og þá var hið fyrsta og ferlega ský
að færast á tindana lieiðu.
Og Alfaðir leit hina lækkandi sól,
og landinu mátti hann ei gleyma,
en lifgyðju eilífri frelsisins fól
hann fjörviðinn íslands að geyma.
I norðrinu heiðu sá hávaxinn stóð
og helgaður guðunum einum,
og aldrei á jörðu var alsælli þjóð
en undir þeim himnesku greinum.
En Sturlúngar limuðu grein eptir grein
og Gizur af þjóðvaldsins meiði;
nú varðar hún stofninn þann vinlaus og ein
og vakir hjá heiðninnar leiði.
Og Guðsmóður leingi þeir göfguðu þar;
svo gerðist hún farin og lúin,
úr hásæti guðanna hrakin hún var
og heilaga skrúðanum rúin.
En Kristi og Jehóva þyrmdu þeir þá
og þeir eiga að sitja þar leingur,
en eitt sinn mun dagurinn upprenna sá
að yfir þá dómurinn geingur.
jpví kóngar að síðustu komast í mát
og keisarar náblæjum falda,
og guðirnir reka sinn brothætta bát
á blindsker í hafdjúpi alda. p. E.
Bókmentir.
Ofan Úr sveitum Fjórar sögur eptir þorgils
gjallanda. Rvk. 1892, 156 bls.
A Fróni er það enn svo sjaldgæft, að gefnar
séu út frumsamdar skáldsögur, að ætíð er nokkur
nýlunda í, þegar slíkt ber við; þó er það miklu
fátíðara, að nokkuð kveði að sögunum. Sögur
þær, er hér greinir um, eru víða vel samdar, og
er þvi full ástæða til þess, að þeirra sé getið.
þær eru að sögn ritaðar af alþýðumanni, og
bera þess líka nokkur merki á stöku stað. Og víst
er um það, að einginn mun gruna prestana is-
lenzku um að hafa samið þær, því þótt þeir komi
mjög mikið við sögur þessar, þá er það harla lítið
gott, sem höfundurinn leggur í þeirra. garð. Slíkt
er nú altítt, að nokkrir menn telji sig vaxna upp
yfir klerkana og kenningar þeirra, en ef til vill
væri ekki vanþörf á því, að benda sumum þeirra
á það, að »prestarnir eru lika menn«, eins og
sóknarfólkið hans séra Guðna segir. Annars telj-
um vér litla ástæðu til þess að hneykslast á sögum
þessum, þó þær kunni að þykja nýstárlegar í ein-
hverju.
Fyrsta sagan heitir: »Leidd í kirkju«.
Guðný húsfreyja hefir hina mestu óbeit á ýmsum
kirkjusiðum og ekki hvað sízt á þeim, að konur
séu »leiddar í kirkju«, en frá því er ekki sagt,
hvernig þessi óbeit sé til komin, og er sagan því
fremur óljós. Næsta sagan heitir: »Séra Sölvi«;
er hún mjög stutt og tilkomulitil og getur varla
saga heitið og hefði höfundurinn því gert réttara
i að láta ekki prenta hana. — þriðja sagan er
nefnd »0 sj ál fræði«. Hún lýsir náttúruhvöt hjón-
anna Gunnsteins og þórdísar og hversu hún verður
miklu sterlcari en vináttu varkárnin og jafnvel ótt-
inn fyrir dauðanum. Hefir höfundinum þar hepn-
azt fremur vel að ná tökum á efninu, en þó þykir
oss sem hann hefði getað farið enn betur með það en
hann gerir. það er mikill vandi að semja smá-
sögur á 2—3 blöðum, svo i góðu lagi sé, meiri en
margir ætla. þar má ekkert vera ofsagt, ekkert
það, sem elcki sé að einhverju leyti því efni til
skýringar, sem um er verið að rita og helzt ekk-
ert vansagt, sem skýrir það. I sögunni er sagt
frá dreing þeirra hjónanna; hann lærði snemma
»faðir vor« og ýmsar lausavísur, en alt sem hann
mundi kembdi hann saman í einn lopa. þetta
kemur aðalatriðinu ekkert við og á því heldur
ekki við i svo stuttri sögu.
Síðustu söguna nefnir höfundurinn: »Gamalt
og nýtt«. Saga þessi er miklu leingri en allar
hinar samanlagðar og líka miklu merkust þeirra
allra. það er auðséð á henni, að höfundin-
um eru vel kunn rit ýmsra hinna beztu skálda,
sem nú eru uppi á Norðurlöndum. Ekki er það
nema gott, en ekki sýnist oss þörf á að telja upp
svo mörg bókanöfn, sem höfundurinn gerir og ekki
1 vel smekklegt. það er auðséð að hann hefir tölu-