Sunnanfari - 01.01.1894, Blaðsíða 6

54
eitthvað úr bók sinni (sumir hverjir), hvort sem þeir
skilja það eður ekki sjálfir, eins og þá lesin er
J>órhallasaga á palli, þegar sem bezt geingur, en
endrarnær verður varla klastrað með hörmung stórri
og æðingarhríðum, alleinasta að upp bera gjöldin,
semembættinu fylgja og [að] ekki bregðist tollagjaldið
og tíunda. Annars er eingin alúð lögð við em-
bættið, ef menn eru miður lesnir en skyldi, að
úr kelst mergur og kjarni hið innra. Og því er
svo komið að aungum þykir skipta um prestsem-
bættið.
Fornleifafélagsárbókina 1893 höfum vér farið
yfir. Hún er öll eptir Sigurð heitinn Vigfússon,
og munu það vera uppteiknanir frá rannsóknum
hans, sem nú eru hér prentaðar. Arbókin er bæði
fróðleg og skemtileg. |>ar er síðast dálítil grein
um »Rimmugýg«, öxi Skarphéðins, og fylgir mynd
af henni eptir teikning Steingríms biskups frá 1804,
eptir þeirri öxi, er fyrrum var í Skálholti og menn
þá kölluðu »Remigiu«, og var gefin Grími Thorkelín
leyndarskjalaverði. Er gess getið í árbókinni að
»eingin vissa sé fyrir þvi, að þessi öxi sé frá forn-
öld« og var það óhætt, og getum vér nú skýrt
þetta mál til hlítar, það er satt, eins og tekið
er fram í Árbókinni, að á síðara hluta 17. aldar
og á 18. öld var öxi sú í Skálholti, er kölluð var
»Remmeggja« og héldu ýmsir, að það væri »Remmi-
gýgr« Skarphéðins og á þeim árum, er Páll Vída-
lín var skólameistari i Skálholti (1690—1696), eru
þeir, hann og Steinn biskup að kveða um öxi þessa,
en Jón Olafsson frá Grunnavík segir skýlaust, að
Brynjólfur biskup hafi látið smiða öxina eptir öxi
Skarphéðins, það er að skilja eins og öxinni er
lýst í Njálu. Orð Jóns eru svo: »Um öxena í
Skalhollte giordre(l) effter öxe Skarphedins að for-
lage Mag. Bryniolfsv,1) og á öðrum stað kallar
hann þessa öxi »Remmeggju«2); þurfa menn þvi
ekki framar að vera í efa um það, að öxi sú, er
i Skálholti var og nú er mynd af í árbókinni, var
ekki »Rimmugýgr« Skarphéðins, heldur búin til og
nefnd eptir henni.
Fálkar. Jón Olafsson frá Grunnavík (d. 1779)
heyrði Pál lögmann Vídalin (d. 1727) segja frá
fálka, sem bjó í Grímstungnagili í Vatnsdal; hann
var tekinn og farið með hann til Danmerkur, en
þaðan var hann fluttur til Einglands og gefinn
Einglakonungi, en eptir eitt eða tvö ár var hann
kominn aptur á sínar gömlu stöðvar i Grimstungna- j
gili úti á íslandi, og var auðkendur á því að |
hann hafði silfurbjöllu á klónni, sem kvað við, j
þegar hann flaug. Hann náðist aldrei upp írá
því, en maki hans náðist.
Grettir, blað þeirra ísfirðinganna er komið
hingað, og er það af því, sem vér höfum séð,
‘) Landsbókasafn 360. 8vo. bls. 149; s) sapaa handrit
bls. 91.
rösklega skrifað og kjarnyrt. Segist það einkum
ætla að fjalla um almenn mál, því að Vestfirðingar
hafi fundið til þess, að hitt blaðið, sem þeir höfðu,
fjallaði orðið mest um einstakra manna mál og
talaði mest um sjálft sig. Hver veit nema þessi
ungi Grettir verði líkur nafna sínum gamia í þvi,
að það beri gæfu til að koma af reymleikum og
fyrirkoma óvættum?
Blaðið er til sölu hér í Kaupmannahöfn i
Skandinavisk Antikvariat, og kostar einar 2,50
erlendis og er það mjög ódýrt eptir stærðinni á því.
Sanðfjárflntningur frá íslandi til Hamborgar
er nú leyfður af hinu þýzka Ríkiskansellíi, en þó
með því skilyrði, að vottað sé hvaðan féð sé og
að hvorki hafi geisað kjapt né klaufveiki í fé á
Islandi hinar siðustu sex vikur áður féð sé sent
þaðan. Ekki mega skip þau, er með féð fara,
heldur koma neinstaðar við í höfnum Danmerkur,
og rannsaka skal dýralæknir féð fyrri en þvi sé
skipað í land í Hamborg.
Frami fyrir nppfnndningamann. Herra Eirikur
Magnússon hefir verið gerður heiðursfélagi í upp-
fundningamanna akademíinu í Paris (Académie
parisienne des Inventeurs) og veitt hin æðsta
slæmdarskrá og hinn mikli heiðurspeningur félags-
ins úr gulli, fyrir tvær uppfundningar hans; er
annað frumvarp að hringbygðu bókasafnshúsi1),
en hitt er bókaskrár band hans, sem nú er þegar
notað á háskólabókasafninu í Cambridge og í
Sambandsfélaginu2).
(The Cambt idge Cronicle & University Journal 1. Dec. 1893).
Vísindaleg rannsóknarferð til íslands frá Þjóð-
verjalandi er, að því er blöð segja, i ráði að gerð
verði í sumar af nokkrum fræðimönnum ; formaður
fararinnar stendur til að verði sá maður, er heitir
Finsch og er hann dr.; ætla þeir einkum að kynna
sér strendur landsins og sjóinn umhverfis það; fara
þeir á skipi þvi, er »Matador« heitir og þýzkur
auðmaður á; er það seglskip, en hefir þó líka
gufuvél ti! að taka í, ef á þarf að halda; brunnur
er á þvi og ískompa og með rafmagnsljósi má
það lýsa um hverfis sig um nætur og jafnvel á
sjóarbotninum sjálfum, og er aðalefni fararinnar
það, að vita hversu þeim takist að fiska við rafmagns-
ljós á sjáarbotni. Ekki er ætlast til að margir
verði sjómennirnir á knerrinum, heldur ætla þeir
sjálfir fræðimennirnir að vinna þar allan starfa.
Arthur Feddersen, sem var á Islandi um árið, hefir
verið boðið að vera í þessari för.
Nikulás Runólfsson, cand. mag., er settur að-
stoðarmaður við Fjöllistaskólann í Kaupmannahöfn.
Kongsbænadagurinn er nú gcinginn vcg allrar
veraldar sem helgidagur á Islandi. Lög um afnám
hans voru staðfest 24. Nóv. f. á.
‘) Lýst hér um árið í fjóðólfi.
2)^bandi þessu er lýst í Sunnanfara II, 10.