Sunnanfari - 01.10.1896, Blaðsíða 5

29
Útdráttur úr hrjefum, síra Tómásar Sœmunds-
sonar til samútgefenda Fjölnis, gjorður af Jóni
Helgasyni. Það á vel við að tímaritið flytji
brjef eftir dána merkismenn, einsog það hefur
gert stundum áður. Bn þá þarf að velja vel
úr þeim, og brjeíin verða að snerta merkileg
atriði í sögunni, eða þá að einkenna höfundinn
sjerstaklega. Brjeíin eru með öðru, smærra
letri en áður hefur sjest á Tímaritinu, og er
ekki annað um það að segja, en að allt ritið
hefði átt að vera með því letri, í stað þessa
ljóta, slitna hrossaleturs, sem annars er á því.
í ræðunni Um lestur Voka minnist Einar
Hjörleifsson á efni, sem er vel þess vert að um
það sje rætt. Hann finnur þar að því, að menn
lesi almennt of mikið af ónýtum og vonduin
bókum, en gangi fram hjá öðrum sem betri sjeu
og nytsamari. Það er nú alveg rjétt. En hætt
er við að deildar verði skoðanir manna þegar
dæma á um hverjar bækur og hverjir höfundar
eigi að lesast og hverjir ekki. Og þar sem höf.
fer út í þá sálma, virðist oss skoðanir hans
helst til pokalegar. Frægustu rithöfundar nú-
tímans, svo sem einsog Henrik Ibsen og Emil
Zola, lenda hjá honum í þeim flokkinum, sem
ekki á að lesa, eða eru að minnsta kosti var-
huga verðir. Tímarnir breytast. Þetta voru
fyrrum átrúnaðargoð Yerðandi-mannanna. Þessi
ræða Einars er flutt í fyrra vetur í stúdenta-
fjelaginu í Reykjavík. Oss er nú ekki vel
kunnugt um það, hvað stúdentar hjer helst lesa
af útlendum ritum. En það hyggjuin vjer ó-
þarfa að flnna að því við þá að þeir fylgist of
vel með tímanum, eða telja þá frá að lesa þá
rithöfunda, sem nú eru mest lesnir um alla
Norðurálfu. Og þegar Einar Hjörleifsson hefur
verið að andæfa háskólamálinu, hefur hann raul-
að undir með þeim mönnum, sem alltaf eru að
blaðra út í bláinn um útlenda menntastrauma,
og halda því fram, að íslenskur háskóli yrði til
að stýfla þá. En hjer kernur hann fram með
þá kenning, að þeir menn flestir, sem ráða þess-
um útlendu menntastraumum, sem mest áhrif
hafa í hinu andlega lífl erlendis, sjeu varhuga
verðir, og rit þeirra hafi allt annað en góð á-
hrif. í þessu er ekkert samræmi.
— Ef tala ætti nákvæmlega um, hvernig
tímaritið ætti að vera, yrði að ræða um Bók-
mentafjelagið í heild sinni, en það verður að
bíða síðari tíma.
Andvari hefur í ár verið nokkuð seinn í för-
um, eins og hann á vanda til. Fyrir meir en
tveim mánuðum síðan var kominn til Hafnar
frá Ameríku ritdómur um eina af þeim grein-
um, sem hann nú flytur og sem send hafði ver-
ið þangað í sjerprentun. En nú er hann fyrst
nýlega kominn á kreik hjer í Reykjavík og
hefur þó enn ekki heimsótt suma af meðlimum
Þjóðvinafjelagsins. Þetta seinlæti er miður
heppilegt, einkum þegar ritið hefur meðferðis
greinir, sem fjalla um þau mál, sem efst eru á
dagskrá og mest rædd. Og þetta á sjer stað í
ár. Nú, i október, rixar Andvari fyrst fram
með langa grein um stjórnarskrármálið á al-
þingi í fyrra, cftir síra Sigurð í Vigur, og hefur
hann vafalaust ritað hana skömmu eftir þing-
lok og mundi hafa haft margt annað um það
mál að segja nú. Það gefur að skilja, hverja
þýðing framkoma þeirrar ritgerðar hafl nú eftir
allar þær umræður, sem orðið hafa um málið í
surnar sem leið. Sömuleiðis vappar Andvari nú
fram með ritgerð um endurbætur á læknaskip-
un landsins eftir Guðmund Björnsson, sem höf-
undurinn hefur ritað í því skyni, að hún væri
orðinn mönnum kunn og um hana rætt áður
læknafundurinn kæmi saman. Nú, þegar And-
vari sýnir ritgerðina, hefur fyrir laungu síðan
verið rætt um efni hennar og innihald á lækna-
fundinum og í öllum blöðum hringinn í kring
á landinu. Með þessari tilhögun er ritið ekki
að eins ónýtt, heldur jafnvel verra en ekki neitt.
Tilgangur þess á eins og allir vita, einkum og
sjerílagi að vera sá, að halda uppi umræðum
um landsins gagn og nauðsynjar, Þegar það
or orðið laungu á eftir blöðunum í þessuin cfn-
um, laungu á eftir tímanum í þeim málum, sem
það einkum á að ræða, setur þau fram einsog
þau litu út fyrir mörgum mánuðum, heilum
missirum og jafnvel árum áður, — þá er ritið
gagnslaus. Og þegar það tefur fyrir ritgerðuin,.
sem þurfa að birtast á vissum tíma og ella
gætu komið fram annarstaðar, þá er það verra
en ekki neitt. Það er fremur óviðkunnanlegt,