Öldin - 01.04.1895, Page 6

54
ÖLDIN.
kemur enda fyrir, að glæpamenn eru náð-
aðir með því skilyrði, að þeir gerist munk-
ar og gangi í klaustur.
Enn fremur er ein ástæðan sú, að þó
munkum og prestum sé fyrirskipað að
neyta ekki áfengis, éta fisk, ket eða safa-
mikla ávexti, er alltítt að þeirbrjótaá móti
því. Þeim er einnig skipað, að leggja
taum á fýsnir sinar og iðka siðgæði, 'en
margir þeirra cru uppvísir að glæpum og
gerðum, sem alþýðumenn mundu fyrir-
verða sig fyrir. Jafnvel þó siðferði þeirra
væri ckki verra en almennings, þá væri þó
miklu meira til þess takandi, af þeirri ein-
földu ástæðu, að þeir erumunkar, ogefþað
er í raun og veru verra, liversu miklu á-
fellisverðari eru þeir þá ekki. En þrátt
fyrir þetta verðum við að viðurkenna, að
Bnddhakenningarnar um siðferði og ölm-
usugjafir, eru í cðli sínu háleitar. Hinn
mentaði partur þjóðarinnar reynir að lifa
samkvæmt þeim, til þess að vaxa að vizku
ogri'ramför, en hinir ómentuðu hugsa þar á
móti raest um að sleppa hjá lílcamlegum
kvölum hinná mörgu og margvíslegu hel-
víta, sem trú þeirra hefir kent þeim um.
í Japan eiga ölmusugjafir aðallega rót sína
að rekja til Buddhatrúarinnar. Musteri
og klaustur eru ekki einungis griðastaðir
fyrir menn, heldur einnig fyrir dýr, enda
hafa prestar oft bjargað lífi manna, sem
annars hefðu einliverra orsaka vegna týnt
því. Það er algengt, að gefa munkum og
betlurum ölmusur og það er enda orðið
svo algengt, að nú á tímum er heill sægur
betlara í Japan.
Það er máske ekki hægt að segja, að
smekkvísi Japaníta fyrir blómskrúð og
fegurð, liafi aukist með Buddhatrúnni, því
hún virðist að vera þeiin mcðfædd. Samt
sem áður er enginn efi á því, að liún hefir
glætt og fágað smekk þjóðarinnar fyrir
liinu fagra yfir höfuð. í stuttu máli :
Buddhatrúin hefir um leið og liún hafði
pessimistisk áhrif á hugi þjóðarinnar, kom-
ið inn hjá henni anda mannúðar og um-
burðarlyndis.
Framtíð rafmagnsins
Fyrir nokkru ritaði raffræðingur einn
í Bandaríkjum skorinorða grein gegn hinni
almennu sögn, að rafmagnsnotun sé enn í
barndómi. Nú nýlega hefir rafmagnsfræð-
ingur á Englandi, Sidney F. Walker, ritað
grein í Lundúnablaðið : “The Electrical
Engineer,” þar sem hann viðurkennir, að
sé raf'magn borið saman við önnur öfl, er
visindalegar rannsóknir hafa kent manni
að nota, þá sé rafmagnið og þekkingin á
því enn í bernsku og eigi þess vegna eftir
að vinna alt verk fullorðinsáranna. Þegar
litið er á hvað rafmagn nú þegar heiir af-
rekað og livað það er að gera á yfiistand-
andi tíma, virðist það sannarlega vera
þrekmikil tilveraá fullorðinsaldri. Enþeg-
ar litið er á framtíðina og á það hvað rík
hún er eða virðist vera af loforðum í þessu
efni, þá er ekki ástæðulaust þó mönnum
virðist rafmagnið enn vera í bernslui.
Stuttur útdráttur úr ritgerð Mr. Wallc-
ers er á þessa leið :
“Ilvers megum vér væntaaf rafmagn-
inu sjálfu í framtíðinni ? Meðal annars
megum vér ætla að það lijálpi mönnum til
að hagnýta náttúruöflin sjálf, svo sem vind
og vatnsafl — að notkun þeirra komi í
stað kolaeyðslunnar í nútíðinni. Endur
og sinnum heyrir inaður einhvern æðrast
og spyrja, hvað af oss verði þegar kolin sé
uppunnin, að við eyðum miljónum tonna á
hverju ári, en kolaforðinn sé takmarkaður
og þoli ekki þcssa takmarkalitlu eyðslu.
Svarið upp á slíkar spurningar allar er
þetta, að vorri ætlun, að löngu áður en
kolin eyðast svo, að vcrð þeirra hækkar
vegna f'ramleiðsluþurðar, umhvcrfi raf
magnið ástæðunum svo, að kolin sjálf, sem
þýðingarmikill frumkvöðull iðnaðar, mcgi
til að berjast upp á lif og dauða fyrir til-
veni sinni sem verzlunarvara, á sama hátt
og gas vcrður að geranú vegua framsókn-