Kvennablaðið - 30.01.1906, Blaðsíða 3

KVENNABLAÐIÐ.
3
Og fátæku börnunum er ekki glevmt,
þau fá alt ókeypis. Kenslan er ókeypis
i alþýðuskólunum fyrir alla. En svo koma
bækur og áhöld, sem líka eru ókeypis, og
að síðuslu matur handa þeim fátækustu.
I Noregi reiknaðist góður miðdagsverð-
ar handa þeim, sem gátu borgað, á 12
tólf aura, — og í Svíþjóð á 6 — sex aura, —
og þó reyndu margir að sögn, að smeygja
sér undan að borga þetta lílilræði.
Auk þessara skóla, þá eru til atlra
handa stofnanir og liæli handa börnum.
Alt er reynt að gera til að lilúa að þeim
og vernda þau, af því menn skilja það, að
undir þeim er beill lands og lýðs komið:
Þau eru framtíðin í líkainlegri mynd. Eft-
ir nokkur ár fara þau að ráða lögum og
lofum.i landinu, og undir það verða þau
aldrei of vel búin.
Eitt af því tillölulega nýjasta, sem gert
er lyrir fátækustu börnin eiu vinnustof-
urnar. Þeirra heflr áður verið getið hér i
blaðinu. En þær eru svo afar þýðingar-
mikill liður í uppeldi fátækustu barnanna
víðast hvar, að þeirra er vert að geta oft
og rækilega.
Vinnustofurnar eru eiginlega svenskar
að uppruna. En Norðmenn hafa tekið það
eftir og fjölga þær þar óðum. Danmörlc
liafði reyndar, í Kaupmh., líka stofnun.
Það var eins konar kveldskóli fyrir fátæk
börn, sem þó var nokkuð öðruvísi að fyr-
irkomulagi.
Eg hefi áðurgetið þess að dætur Lars-
Hierta, ritstjóra og höfunds sænska Ivvöld-
blaðsins hefðu í fyrstu gengist fyrir að
koma þeim á fót í Svíþjóð. Erindi mitt
til Stokkhólms í fyrra var eiginlega það
að kynna mér fyrirkomulag þessara stofn-
ana.
Eg hitti prófessors frú Önnu Hierta-
Retzius, dóttur L. Hierta, að máli, til að i'á
nánari skýrslur um þetta. Hún varð mjög
glöð yíir þvi, fylgdi mér sjálf í tvær elztu
vinnustofurnar, sagði mér nákvæmlega alt
um þær og gaf mér bæði bækur og skýrsl-
ur um starfsemi þeirra.
Aðaltilgangur vinnustofanna er: að
bjálpa börnum foreldra, sem annaðhvort
eiga ill héimili eða þar, sem foreldrarnir
eru að vinnu utan lieimilis eða eru svo fá-
tæk, að börnin geta bvorki lærtþarbeima
námsgreinarnar, sem þau eiga að hafa i
skólanum, eða unað heima, heldur leika
öllum stundum úti á götum og strætum
bæjarins, og komast þar í kynni við lak-
asta fólkið, sem leiðir þau á hvers konar
glapstigu og villibrautir.
Markmiðið er, að gefa börnunum liæli,
þegar þau koma úr skolanum, þar sem
þau varðveitist frá ósiðseini og glæpum, en
geti lært undir skólann lil næsta dags, og
auk þess ýmsa vinnu.
Vinnustofurnar eru opnar frá kl. 4 síð-
degis til kl. 7. Sumar þeirra eru lika opn-
ar frá kl. 9 árdegis til kl. 12. Þær eru
handa börnum, frá 8—10 ára, sem fara í
skólannkl. 12 árdegis. En þær sem byrja
kl. 4—5 eru handa þeim börnum, sem fara
í skólann á venjulegum tírna á morgnana.
F.yrstu vinnustofurnar byrjuðu með
8—10 hörnum írá kl. ö—7 síðd. Kensl-
una veittu ýmsar heldri konur alveg ókeypis.
Þó varð brátt að fá karlmenn tll að kenna,
því drengir voru frá byrjun annan daginn,
en stúlkubörn hinn daginn. Nú eru llestir
kennararnir launaðir. Stúlkubörnin læra
að sauma föt handa sér og bæta, að flétla
körfur og smáhluti úr tágum, hefilspónum
og liampi, læra að prjóna vefa o. s. frv.
Drengirnir læra að smiða ýmsa smá-
Iiluti, sauma og gera við föt 'sín og skó,
binda bursta o. s. frv. Öll fá börriin efni
til að gera við sín eigin föt og að síðustu
mat kl. 7. Þau sein eru dugleg fá líka
að taka ýmsa vinnu með sér heim og fá
ákveðið gjald fyrir, sem þeim er borgað
i ákveðnum merkjum, sem börnin ofl lcggja
inn í sparibókarreikning sinn. Börnin í
árdegisdeildinni fá miðdagsmat áður en þau
fara á daginn.
»Það, sem heldur börnunum mest við
vinnustofurnar okkar er maturinn og heima-
vinnan. Með því móti fá þau tækifæri til
að vinna sér sjálf inn peninga, sem þau
annaðhvort safna saman, eins og einn dá-
lílill drengur lijá okkur, sem nú á um 100
krónur í sparisjóði, eða þau geta fengið
peningana til hjálpar foreldrum sínum«,
sagði frú Hierta-Retzius við mig.