Kvennablaðið - 10.10.1906, Page 3

t
KVENNA
ttmanna lýst hefir ljósvöndnr þinn.
— Kyndla frá Ijóma
kynslóðin unga
geisla vill senda um gluggann þinn inn.
Þökk fyrir ljóðin,
þökk íyrir snjalla
málið, sem töfraði meyjar og hal.
lengi mun þjóðin
list þína kalla
djásn sitt — og geyma sem gimsteina val.
Faldskrýdda meyjan,
fögur að líta,
segul- frá stólinum sér til þín nú:
Aldrei skal eyjan
ítur-hrein, hvíta,
glata því skrauti sem gafst henni þú.
Tindra æ Ijósin
tindunum yfir
mánabjört kvöld, sem að minna’ á þín ljóð.
glóir æ rósin.
Gröndal,. þú lifir
ætíð í heiðri hjá íslenskri þjóð!
Þorst. Gíslason.
Afstaða kvenna í búnaðarþekkingu o. fl.
(Eftir K. S.).
Það kemur oft 1 Ijós hjá Islendingum, að vér
erum Iengi að vakna til fullrar raeðvitundar um
margt eitt það, sem kröfur tímans heimta að sé
fullnægt þegar í stað. Eitt þessara atriða er verk-
leg fræðsla íslenzku kvenþjóðarinnar.
Eg ætla sérstaklega að fara nokkrum orðum
um, hve tilfinnanlega kvenþjóðina brestur þekk-
ingu á matreiðslu og „praktiskri“ bústjórn. Efna-
legt sjálfstæði hverrar þjóðar fer þó mjög eftir
því, hvort húsmæðurnar hafa þekkingu á nefnd-
um atriðum. Margir hafa látið til sfn heyra 1
þessa átt, og er það vel til fallið. Að mínu áliti
ættu sem flestir að láta til sín heyra í þessu máli’
því þá eru líkindi til að ástæður þess breytist til
batnaðar.
Fyrsti búnaðarskóli hér á landi var stofnaður
1880, sem fiestum mun kunnugt, Þjóðin hefir þá
verið farin að sjá, að karlmanninum sem bónda.
væri nauðsynlegt að þekkja eðli jarðvegsins og
kröfur þær, sem nauðsynlegt er að fullnægja, svo
að sem mest fáist í aðra hönd með sem minnstri
fyrirhöfn, og þekking á eðli húsdýra og allri með-
ferð, væri og nauðsynleg o. s. frv.
Þessum sérskólum fyrir bændaefnin hefir
fjölgað síðan 1880. En hvað svo? Það, að vér
B L A Ð IÐ. 75
ættum að kannast við það með kinnroða, að í
þessu tilliti er hagur kvenna þrengri. Fyrir þær
er enginn sérskóli, er kennir þeim a 1 m e n t
meginatriði í matreiðslufræði eða annan fróðleik
nauðsynlegan við verkleg bústörf í húsmóður-
stöðunni.*)
Allir viðurkenna, að verkahringur húsmóður-
innar sé eins stór og húsbóndans og mörg af
störfum hennar jafnvel viðfangsmeiri en hans.
Kvenþjóðin þarf því fræðslu á störfum slnum,
eigi síður en karlmennirnir, eigi hún að geta leyst
þau af hendi sem þeir.
Meðan svo er, að konan beri skertan hluta
sinn frá þekkingarborðinu, er henni áskilin lit-
ilsvirðing.
Alt til þessa hafa flestar húsmæður t. d. við
alla matreiðslu, orðið að dreifa þeim einu kunn-
áttukröftum, er þeim hefir verið gefið af náttúr-
unni, auk þess, sem þær hafa sett á sig þá megin-
reglu mömmu þeirra, ömmu og langömmu, að
hata fæðuna svona samsetta í dag og svona á
morgun, án þess að fá að vita, nema annað
væri betra.
En húsmæðraefnin þurfa að læra efnafræði
engu síður en bændaefnin.
Húsmæðurnar þurfa að vita hvað frumefni
eru, vita um efnasamsetningu matvörunnar, s. s.
korntegunda, og á fiski, kjöti, feiti og sykri o. fl., er
þær tilreiða sem fæðu, Einnig er nauðsynlegt að
húsmæðurnar viti um næringargildi hverrar fæðu-
tegundar, að hverju leyti þær eru likar, og að
hverju leyti ekki, og í hvernig hlutföllum þær
koma að beztum notum, og hvort að tveim fæðu-
tegundum svipi svo saman, að þær geti komið
hver í annars stað í líkamans þarfir.
An fræðslu á nefndum atriðum er ekki hægt
að búast við, að husmóðirin velji hina heppileg-
ustu aðferð við matreiðslustörf sfn. Það er t. d.
ekki að búast við því, að hverri óupplýstri hús-
móöur sé það ljóst, að ofmikil fita í fæðunni
tefur fyrir hagnýting annara efna o. s. frv.
Á hérlendum búnaðarskólum er bændaefnum
kend. efnafræði sem sjálfsögð og nauðsynleg fræði-
grein. Mér er það kunnugt, að meðal annars er
þar kenndur tilbúningur á brauði, hvaða breyt-
ingum það tekur við bökunina og hver baksturs-
aðferð gerir það auðmeltast. Það þykir ef til
vill nægja, að bóndanum séu Ijós þessi og önnur
atriði, sem þó heyra undir verkahring húsmóður-
:ij Þess skal þó getið, að í fjárlögunum fyrir
árin 1906 — 1907 eru 500 krónur ætlaðar til hús-
stjórnarskólu,