Kvennablaðið - 31.03.1916, Blaðsíða 6

22
KVENNABLAÐIÐ
álíti hana hetju. En þeim sæmi varla að
spjalla mikið um, hvað hún hafi þolað
sem kona. Kynferði hennar geri ekkert til,
og engin ensk hegningarlög geri nokkurn
mun á karli og konu. Ekki sæmi þeim
heldur að tala svo ákaflega riddaralega
um hana, því að hefði hún komist lifandi
heim aftur frá Belgíu og krafist að fá
pólilisk réttindi, sem veitt eru sérhverjum
óbrotnum karlmanni, og ef hún svo hefði
brotið eina rúðu til þess að vekja athygli
manna á sér, þá mundi hún hafa verið
gefm skrílnum á vald, sem hefði meitt
hana og móðgað sem allra grófast og
síðan misþyrmt henni likamlega sem ó-
þyrmilegast, með samþykki þeirra manna,
sem nú dýrkuðu hana sem hálfguð eða
gyðju. »Það sem við getum gert í viður-
kenningarskyni við hana«, bætir hann við,
»það er að gefa kynsystrum hennar póli-
tisku réttindin. Ef þessari tillögu verður
tekið með dauðri fyrirlitningu, þá veit ég
að sjálfsfórn Edith’ Cavell’s er neitað af
ættjörðu hennar«.
Það hlýtur að vera ofurlítið óþægilegt
fyrir Mr. Asquith að vera mintur á þetta
núna, einmitt þegar hann er nýbúinn að
lýsa yfir þvi, að hann hafi ekki fyrri vitað
að til væru hugaðar konur á Englandi,
og vera þá mintur á þær konur, sem fyrir
hans tilstilli hafa verið æstar upp svo
lengi, að þær hafa sýut sig reiðubúnar að
fórna lífi sínu fyrir það málefni, sem þær
unnu fyrir.
Rænuleysi.
Undarlegt virðist pað, livað ungar stúlluir
hér á landi virðast margar gjörsneyddar allri
félagstilfinningu og áhuga fyrir öllum sköpuð-
um hlutum. Pað er algerlega undantekning, ef
ung stúlka tekur sig fram um nokkurn skap-
aðan hlut, sem miðar til framfara eða bóta
fyrir aðra í nokkru. Oftlega heyrast þær kvarta
og klaga yfir lágum launum og ranglátum. En
aldrei verða menn varir við að pær geri neitt
til að koma á félagslegum samtökum og sam-
vinnu, í því skyni að bæta kjör sín, eða sér
til gagns og framfara í nokkurri grein. Pær
þumbast þetta hver út af fyrir sig, alt af hálf-
óánægðar og nöldrandi með atvinnu sina, ef
þær hafa hana nokkra, en aldrei gerandi ncina
alvarlega tilraun til að koma á félagsskap, sem
heimti neina sérþekkingu af þeim og fullkomn-
un i sinni atvinnu, eða til þess að bæta kjör
þeirra allra yfirleitt.
Nei, svari menn kvörtunum þeirra yfir launa-
mismun þeirra sjálfra og karlmanna, sem stunda
sömu atvinnu, því, að þær skuli mynda félags-
skap sín á milli, samtök og samvinna geli
valdið þungu hlassi, og margar liendur geti
lyft því bjargi, sem ein fái ekki bifað, þá ypla
þær öxlum og segjast ekki kæra sig um félags-
skap. Og bendi menn á, að þetta sé eitt af
kvenréttindamálunum, þarna sjái þær mismun-
inn í einu atriði milli þeirra og karlmannanna,
þá hlægja þær fyrirlitlega og segjast ekki kæra
sig um fiein »kvenréltindiv, — þær hafi nóg
réttindi, vilji þau alls ekki fleiri né meiri.
'Ef menn vissu ekki að margar ungar stúlkur
eru vel gefnar að ýmsum hæfileikum, þá gætu
menn haldiö að það væru alveg óvenjulega
heimskar konur, sem nú væru að vaxa upp,
eftir þessum og þvílíkum tilsvörum að dæma.
Hvað er það leyfi og vcnja, sem nú er að
verða algeng, að ungar og gamlar konur, kom-
ist að sem ílestum stöðum og sýslunum, sem
karlmennirnir liata áður liaft, annað en rétt-
indi fyrir konur til að taka þátt i samkepninni
á vinnumarkaðinum sem þær áður voru al-
gerlega útilokaðar frá ? Ungu stúlkurnar okkar
mega vita, að það eru ekki margir tugir ára
síðan þessi réttindi voru konum leyfð, það er
að segja: síðan vinnuveitendur fóru að líla á
þann möguleika, að nota konur til ýmsra starfa.
Pað cr vist ekki meira en 20 ár, ef það er svo
mikið, síðan fyrsta stúlkurnar hér í bæ kom-
ust að verzlun, með afarlágum launum, þvi auð-
vitað var það til að spara sér fé, að vinnuveit-
endur í fyrstu fóru að nota stúlkur við ýmsan
atvinnurekstur sinn. Og stúlkurnar, sem þá áttu
ekki völ á annari atvinnu en að vera vinnu-
konur, gripu báðum höndum hvert litið ta'ki-
færi sem þeim bauðst, til að gela unnið fyrir
sér, og þurfa ekki að vera foreldrum og vanda-
mönnutn til byrði. Svo komu stöðurnar við
barnakenslu, en fáar voru þær i fyrstu, og feit
voru ekki launin. En dyrunutn var þá ofur-
lítið lokið upp að atvinnumarkaðinum, og kon-
urnar tróðust á hurðina og opnuðu hana meira
og meira. Bráðum mun hún standa upp við
vegginn og dyrnar galopnar fyrir konurnar og
alla þeirra hæfileiká.— Hvílík gleði ætti það
ekki að vera fyrir ungt fólk? Pað er naumast
mögulegt að skilja að til sé svo mikið rænu-