Dagskrá

Eksemplar

Dagskrá - 04.02.1897, Side 5

Dagskrá - 04.02.1897, Side 5
217 gjöra nokkuð af því sem þeir segja og hafa sagt þar um, ættu Cubeyingar nú að vera leystir frá styrjöld þessari fyrir löngu, og vera komnir undan oki Spán- verja. Mikla eptirtekt og öfund annara stórvelda hefur það vakið að Rússum hefur tekist á laun við aðrar þjóðir álfunnar, að semja um járnbrautarlagning, þvert gegnum Mandchurí, þannig, að banki nokkur, sem má telja nokkurskyns útibú hins rússneska ríkissjóðs í Austurálfunni, leggur fje til fyrirtækisins og ræður því. Menn telja þetta afarþýðingarmikið stig í framsókn Rússa í Asíu. A Indlandi er sagt af skæðri drepsótt í Bombay og víðar. Var sýkin óðum að breiðast út; þannigvoru menn dánir úr henni hundruðum saman í Karachi þeg- ar síðast frjettist. Eins og nú stendur eru engar horfur til ófriðar, meðal Evrópuþjóðanna. Síðasta árið sýndi glögglega að hvorki hinir einvöldu stjórnarar nje þjóðirnar sjálfar vilja ófrið — fyrir neinn mun. — Venezuelamálið sýndi að hinir digurmæltu Bretar og Vesturheimsmenn láta lítið verða úr því þó blaðagreinar þeirra og þingræður sjeu fullar af ógnunum og ailskyns mikillæti, og var þó varla hægt að hugsa sjer öllu öflugri ástæðu til ófriðar milli þeirra ríkja. — Þegar Þýskalandskeisarinn óskaði Transvaalbúum til hamingju eptir ófarir dr. Jamesons, braut hann í raun rjettri, — að því leyti sem það verður gjört með orðunum einum — þær reglur sem gilda um samneyti hinna siðuðu ríkisstjórna á friðartímum, enda urraði þá fjandsamlega í Jóni Bola um endilangt Breta- veldi. — En ekkert var þó framkvæmt af því sem hvorir hótuðu öðrum út af keisaraskeytinu. Ekkert sýnir þó betur en Armeningamorðin, að stórveldin vilja hafa frið — fyrir hvern mun. I hinni langvarandi böðlastyrjöld Tyrkja gegn hinum armenisku »trúarbræðrum« Evrópinga hefur svo þrásækilega verið sorfið að þjóðardrambi þeirra, rjettlætisást og viður- kenndum stjórnarreglum í utanríkismálum, — en allt til einskis. Evrópa vill hafa frið, — hvað sem hann kostar, og að líkindum getur ekkert annað orðið fiiðnum að meini heldur en byltingar innan þjóðanna siálfra. Þessar byltingar hljóta að koma, og þær nálægjast oss meir og meir, sumstaðar hægt og hægt, sumstaðar stórstígar og hraðvaxandi, og menn munu geta farið nærri um það nær þær muni gera enda á Evrópu- friðnum. Byltingarnar koma þegar þjóðirnar eru orðnar of menntaðar til þess að þola hið gildandi stjórnarfyrir- komulag. Það er þar á móti hinn mesti misskilningur að halda að geðþótti stjórnendanna geti brotið friðinn. I Evrópu er enginn einvaldur stjórnari til lengur, nema að nafninu. Það er skiljanlegt hverjum sem les þó ekki sje nema lítið ágrip af menningarsögu vorri, að það er andi auð- valdsins' sem stýrir öllum stjórnum til þess að halda friðnum þrátt fyrir allt. Það eru hagsmunir auðkýfingatina, sem eru 1 mestri hættu ef ófriður kæmi upp. Pólitík Englendinga er pólitík enskra auðmanna. Þess vegna slá þeir stryki yfir móðganir Þjóðverjakeisarans og þýsku blaðanna, þess vegna láta þeir undan Ameríkumönnum og viðurkenna hina alkunnu kenningu Monroes, og þess \egna horfa Evrópustjórnirnar kyrrar og aðgerðalausar a hiti blóðugu níðingsverk Tyrkjans. En ýmsum virðist það vafasamt, hvort sa friður sje í sjálfu sjer siðmenningunni til góðs, sem á alia sína stoð og styrk í eiginhagsmunapólitík auðkýfinganna. Þannig segir Lord Russell, mikils metinn enskur lög- fræðingur, um þá spurning hvort evrópisk-ameríkanska menningin verðskuldi að varðveitast eins og hún er: »Menningin á að njóta hylli mannlegs fjelagsskapar. Hin rjettu einkenni sannrar siðmenningar er umhyggju- semi með þeitn snauða, virðing fyrir rjettindum kvenna, opinská og alúðleg viðurkenning á jafnrjetti allra manna, an tillits til kyns, lits, þjóðernis eða trúarbragða, tak- mörkun á stjórnarvaldi ofureflisins í heiminum, ast til lögbundins frelsis, viðbjóður við ógöfugum, grimmum og lágum hugsunarhætti, og aflatslaus sjalfstjórn fyrir rjett- látu máli«. — — »SHk menning«, bætir höf. við, »í hinum sanna æðsta skilningi þess orðs, vill frið«. En væri inenningu vorra tíma lýst rjett með því sem hjer ersagt? Voru það þessar dyggðir sem bundu hendur Evrópustjórnanna, meðan hinir »rjetttrúuðu« mis- þyimdu Armeningum og sveltu þá til bana þúsundum saman, svívirtu konur þeirra og steyktu börn þeirra lifandi ? Svarið liggur opið fyrir; en þess ber að gæta, að | hugsunarháttur pjódanna og stjórnanna fer ekki saman, | og því munu byltingarnar brjóta evrópiska friðinn fyr eða síðar, hvað sem auðkýfingapólitíkinni líður. Laura kom hingað 31. f. m. Meðal farþega: Benidikt kaupmaður Þórarinsson, S. Fjelsteð, Guðmund- ur kaupm. Guðmundsson og Guðjón verslunarm. Þor- steinsson. Enn fremur íslenskur prestur, John Clemens, I frá Ameríku. Fyrlrlestur um þilskipaútveg heldur Markús skipstjóri Bjarnason í leikhúsi W. O. Breiðfjörðs, sunnu- daginn 6. þ. m., kl. 5 e. m. F armaðurinn, (Framh.). Við Darja mættumst við og viö á þilfarinu, og tuluðum þá saman með augunum einum. - Enginn annar en við og skipstjórinn vissu neitt af því að hún væri komin um borð á

x

Dagskrá

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagskrá
https://timarit.is/publication/153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.