Dagskrá - 28.09.1897, Blaðsíða 2

286
margir hafa veitt þeim eptirtekt, einkum uppi til sveita
þar sem Sölfi fór um. — Það sem hann lagði mesta
stund á að mála voru rósir, eða eitthvað sem átti að
líkjast rósum. Enginn gat sjeð hvaðan þær væru
sprottnar, eða hvert þær stefndu —- og var blómstur-
gerð hans einnig að því leyti lík endileysum Isafold-
ar. — Litirnir voru afkáralegir og smekklausir; innan
um rósafljetturnar voru teiknuð mannsandlit, fáránleg á-
sýndum. Skeggfyllurnar á þessum andlitum voru lík.
astar útflenntum lúðusporðum, en í kampbroddunum
hjengu rósir, heiðgular og fagurgrænar. — Uppi yfir
öllu saman voru svo óendalegar orðasamsetningar, með
mörgum tugum atkvæða hver, gagnlíkar hinni alkunnu
»átjánatkvæða þvælu« ísafoldar.
Vjer viljum ekki þreyta lesendur vora með ler.gri
samlíking af þessu tagi nje ofbjóða fegurðartilfinning j
manna með því að taka upp tilvitnanir, er sýna þessa J
hliðina á starfsemd Isafoldar.
Vjer vildum aðeins benda á það einu sinni, svo
það væri þó ekki ósagt, hverju stíll ísafoldar líkist mest
af því, sem menn þekkja að komið hafi fram á voru landi.
Þing-saga.
ii.
Hvernig er flokkaskipun á alþingi?
Um allan víðan heim er flokkaskipun skýr og
greinileg á hverju löggjafarþingi — nema einu. Það er
alþingi íslendinga.
Þar eru engir flokkar til í þeim skilningi er menn
tala um annarsstaðar. — Hvar sem leitað er fyrir utan
ísland munu menn skiptast í þingfjelög, smærri og
stærri, eptir því hverja stefnu menn aðhyilast í helstu
þingmálum. En þetta er svo að segja óþekkt á alþíngi.
Menn skiptast þar auðvitað við atkvæðgareiðslur um
hvert einstakt málefni, en það er ekki eiginleg flokka-
skipting. Hún kemur ekki fram fyr en hægt er að sýna
fram á samræmi og samheldi, í skoðunum fleiri þing-
manna í ýmsum málum.
Einangrun og samtakaleysi þingmanna er sprottið
af sannfæringarskorti, vöntun menntunar og þekkingar
og politiskri deyfð hjá hinum einstöku þingmönnum.
Alstaðar þar sem margir menn vinna að málum hljóta
flokkar að rnyndast undir eins og áhuga eða lcappi er
beitt til þess að koma einhverju fram. Menn sjá það
fljótt að þeir verða að láta aðaláhugamál sín sitja fyrir
öllum sjerskoðunum um lítilvægari atriði og sameinast
þannig fleiri eða færri í fjelagsskap til þess að fá því
framgengt er þeir álíta meira varið í. -— Allur fjelags-
skapur byggist á því. — En alþingi er ekki enn þá
komið á svo hátt stig, að slík flokksmyndun sje sjáan-
leg þar, nema í einstökum málum. og þá ef til vill helst
í þeim óverulegri.
Tveir aðalflokkar, íhaldsmenn og framsóknarmenn
koma alstaðar fram þar sem kapp og menning er til.
Hjá oss er slíkt ekki til nema í molum og brotum. En
á alþingi síðast, þar sem lágu fyrir svo mörg mikilvæg
málefni, sást það glögglegar en nokkru sinni áður, ad
þingmenn fylgja yfirleitt engri stefnu, hvorki til íhalds
nje framsóknar. Þessi stefnunöfn hafa í einu orði alls enga
merkingu á alþingi. Sömu mennirnir sýna það einatt
með ræðum og atkvæðagreiðslum að þeir geta jöfnum
höndum fallist á hin viðtækustu afskipti fjelagsvaldsins
af einstaklingshögum og takmarkalaust sjálfræði einstakl-
ingsins í hinu borgaralega lífi, einmitt þar sem þetta
greiningareinkenni mundi skipta öllum öðrum þingum í
tvo andvíga flokka.
Ekki sldptist þingið heldur um það, hvort beri að
Icggja meiri rækt við landbúnað eða sjáfarútveg, •— því
þingið lætur sig svo að segja hvorugt af þessu tvennu
skipta neinu, enn sem komið er, og er það þó alls ekki
af því, að það sjáist að þingmenn sjeu á móti íhlutun
hins opinbera um þessi mál. — Slíkt gœti komið fram,
sem ástæða fyrir afskiptaleysi þingsins um framleiðslu
þjóðarinnar. En það er öðru nær heldur en að sú á
stæða sje borin fyrir, síst þannig að rakið verða til neinn-
ar pólitiskrar stefnu eða sannfæringar.—Eitt ogeitt orð
kann að heyrast á stangli í þá átt, en það er þá ef til vill
einmitt frá þeim sömu, sem eru trúgjarnastir á ráðs-
mennsku hins opinbera í öðrum greinum.
Ekki skiptist þingið heldur um traust eða vantraust
til landsstjórnarinuar, og getur maður að vísu sagt, að
það sje eðlilegt úr því að vantraustið gegn henni get-
ur ekki komið þvt sama til leiðar, sem annarsstaðar,
þar sem stjórnarábyrgð er til. En þó verður það að
nefnast, sem einn merkilegasti vottur um hið sanna á-
stand alþingis, að það er einmitt stjórnin, sem sækir
fram hjer, ef nokkuð er, en þingið, sem heldur aptur, í
öllum fjölda borgaralegra innanlandsmála. En þetta
kemur til af því, að þingið veit ekki yfirleitt neinn mun
á íhaldi eða framsókn — að alþingismenn hafa yfirleitt
alls engar meginskoðanir um hlutverk og tilgang lög-
| gjafarvaldsins, eptir því, sem málefni landsins liggja nú
fyrir, nje eptir alviðurkenndum reglum fyrir tilhlutan
löggjafarvalds.
Að því er snertir þennan vott um stefnuleysi og
! sannfæringarskort þingmanna, verða menn að gjöra
glögga grein á þeim málefnum er Islendingar í heild
sinni eiga hlut að á eina lilið, en útlendingar á hina
og þeim málum er Islendingar eiga hlut að hver á móti
| öðrutn innan löggjafarsvæðis þess, er alþingi ræður yfir.
Margra alda reynsla og viðureign við útlent stjórn-