Dagskrá - 05.10.1897, Blaðsíða 6

Láta þeir ekki sannfærast enn?
(Niðurí.).
Jeg skal geta þess að jeg hef nýlega fengið brjef
frá kunningja mínum í Ameríku, sem feginn kveðst
vilja vera kominn heim aptur, en alls ekki treysta sjer
til þess og ekki hafa nokkra von um að geta það nokkru
sinni. Lýsir hann undrun sinni yfir því hversu góðar
viðtökur vesturfarapostularnir fái hjer heima, og ennfrem-
ur yfir því hversu lítið blöðin gjöri til þess að opna
augu manna fyrir sannleikanum og hrekja allar þær
öfgar og ósannindi er sendlar þessir fara með; getur
hann þess að »Þjóðólfur« einn hafi gjört dálítið í þá
átt, en þó langt of lítið; hin blöðin þegi alit af um það,
og sum sjeu jafnvel hlynnt þessum skaðræðisgripum.
Segir hann að það aetti samt að vera blaðamönnum og
öllum er fást við opinber málefni hið mesta áhugamál,
og það sje enda heilög skylda þeirra, ef þeir vilji vinna
samkvæmt stöðu sinni, að koma íveg fyrirþennanófögnuð.
Frá mínu sjónarmiði eru það ekki einungis blaða-
mennirnir sem hafa þessari skyldu að gegna, heldur hver
einasti hugsandi maður; það eiga allir að leggjast á eitt
til þess að aptra útflutningunum, þegar afleiðingar þeirra
eru orðnar svona kunnar. En eitt er það sem menn
ættu að gæta að, og það er að hafa sem mest og nán-
ust viðskipti, sem best og tryggast bræðraband milli
íslendinga heima og þeirra sem villst hafa vestur; þótt
þeir sjeu horfnir úr vorum flokki, þá inegum vjer ekki
gleyma því að þeir eru bræður vorir; vjer megum ekki
gleyma því að þeir hafa horfið frá oss til þess að leita
sjer álitlegri framtíðar, þótt þeir hafi flestir gripið í tómt;
þeir hafa allir skilið við oss með söknuði og vináttu,
þeir þrá margir að sjá aptur ættjörðina sína gömlu, átt-
hagana sína fornu, bræður sína og systur fyriraustan hafið.
Vjer eigum því að gjöra allt sem í voru valdi stendur
til þess að vera í sem nánustu sambandi við þá; með
því móti getum vjer líka best komist að sannleikanum
um líðan þeirra, og það verður einmitt öruggasta ráðið
til þ ess að af afstýra útflutningunum, sem ekki eru ein-
ungis til tjóns og glötunar þeim sem fara, heldur einnig'
hinum sem eptir eru. Það sjer hver heilvita maður, að
vjer íslendingar erum ekki eins fátækir af nokkru öðru
eins og af vinnukröptum, og því er það auðsætt að
ekkert getur fremur hnekkt framfaraviðleitni vorri
heldur en það sem miðar í þá átt að minnka þá enn þá
meira. En það eru einmitt vesturfarapostularnir sem
ótrauðlegast vinna að því; þeir eru því hinir verstu fjendur
sem vjer eigum, og það er beinlínis skylda vor að reka
þá af höndum oss með öllu leyfilegu móti ■— jeg vil
ekki segja öllu leyfilegu og óleyfilegu móti — þótt mjer
virðist þeir beita lítt sæmilegum vopnum til þess að
yjnna oss tjón.
Geta má þess að fyrir tveimur árum voru tveir
nemendur úr lærðaskólanum ginntir til vesturheims með
fögrum loforðum um hið sælasta paradísarlíf í gull-
landinu, Ameríku. En vonirnar brugðust, loforðin
urðu að engu, og lifa þeir nú báðir við verri kjör en
dæmi sjeu til að nokkur menntamaður hafi nokkru
sinui lifað heima á gamla íslandi ef þeir annars hafa
ekki sökkt sjer mður í óreglu og ólifnað, en það þarf
ekki að segja um þessa pilta. Ymist ganga þeir nú
um götur stórbæjanna í Ameríku, atvinnu lausir, bjarg-
arlausir skýlislausir klæðlausir og allslausir, ásakandi
sjálfa sig fyrir það að hafa yfirgefið ættjörðu sína og
hætt við nám sitt og sjáandi fram á það með skelflng
og ótta að þeir aldrei geti rjett við aptur og aldrei
geti komist heim aptur eða þeir sætta sig við svo ljelega
vinnu og arðlausa að lítt er betra en ekkert. Þetta
eru höppin er menn sækja vestur; þetta er fyrirheitna
landið, sem vesturfara postularnir vilja leiða í jlanda
sína, og enn finnast menn hjer heima er mæla þeim
bót. Hvenær skyldu þeir láta sannfærast?
Sig. Júl. Jóhannesson.
Fiskimærin,
Eptir Björnstjerne Bjórnson.
(Framh.).
Daginn eptir stóð Petra fyrir útidyrum hjá leikstjór-
anum; afarmikið rifrildi heyrðist innan úr húsinu. Henni
heyrðist ein röddin sem talaði vera lík brúðurinnar, er
hún hafði heyrt til daginn áður; hún talaði nú í öðrum
rómi, en þó vakti hún einhverjar sárar tilfinningar í huga
Petru. Hún beið lengi við dyrnar; en vegna þess að
rifrildið og hávaðinn hjelt áfram herti hún upp hugann.
og drap högg á hurðina. »Kom innl« mælti dimm og
óþjál karlmannsrödd. »Æ, æl« sagði kvennmannsrödd
í því að Petra kom inn og hún sá að stúlka ein á nátt-
klæðum með flaksandi hári þaut á brott og út um hlið-
ardyr á herbergi því er hún kom inn í. Leikstjórinn
var maður hár vexti og karlmannlegur; hann setti upp gull-
búin gleraugu í því Petra lauk upp og gekk fram og
aptur um gólfið reiðulegur á svip; það var . augsjeð að
honum var eitthvað mikið niðri fyrir. Hann var eigin-
lega ekkert fríður sýnum; nefið var svo stórt að það var
eins og allir aðrir partar andlitisins hefðu verið skapað-
ir þess vegna, augun stóðu út eins og tveir fallbyssu.
kjaptar sinn hvoru megin við þetta heljarvirki, nefið.
Munnurinn var eins og hyldýpisgröf fyrir neðan það og
ennið eins og mjó brú frá víginu og út í skóginn.
Hann staðnæmdist á gólfinu beint fyrir framan hana og
mælti: »Hvað viljið þjer? eruð það þjer sem viljið gjör-
ast söngliðskona?«
»Söngliðskona — - hvað er það?«