Lögberg-Heimskringla - 05.05.1960, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 5. MAÍ 1960
5
^ V WVWW WWW WWW'WWWV
AHIJGAA4AL
LVENNA
Mrs. Vilborg Frederickson
1868 — 1960
Afmælisvísur
lil kvenfélagsins Björk á
Lundar 50 ára, 10. apríl 1960
Sælar kátar konur allar
kvenfélagsins Björk á
Lundar.
Viljasterkar viskusnjallar
veitendur þessa gleðifundar.
Þið sem hafið ákaft unnið
okkar byggð til gagns og
þrifa.
Verja tíma vel þið kunnið,
vitið hvernig þarf að lifa.
Ykkar starf er afarmikið
ávallt til að hjálpa og
styrkja.
Aldrei frá þeim vegi vikið,
veit það söfnuður og kirkja.
Stöðugt hafið staðið saman
Um rúsínur er fyrst getið
meðal Forn-Egypta, en eng-
inn vafi er á því, að menn
hafa þá þekkt þær um aldir.
Þá voru þær ekki notaðar til
bragðbætis eða sælgætis eins
°g nú, svo sem í kökur, súpur
eða grauta, heldur voru þær
aðalfæðutegund fjölmargra
hirðingj aþj óðf lokka.
Svo sem kunnugt er, eru
rúsínur þurrkuð vínber. Nafn-
ið er dregið af latneska orð-
inu „racemus", sem þýðir
klasi, eða franska orðinu
>,rasen sec“, sem haft er um
klasa þurra vínberja. Þegar
vínber eru fullþroskuð, falla
þau ekki af stiklunum, heldur
taka þau þá að visna og
skrælna. Fyrstu rúsínurnar
hafa því eflaust verið lesnar
af vínviðinum. Og er menn
íundu hvílík ágætisfæða þetta
var, hafa menn fundið upp á
því að þurrka vínberin, hafa
safnað klösum saman og breitt
þá á móti sól, alveg eins og
®nn er gert.
Beztu rúsínurnar eru þær,
Sem þurrkaðar eru við sól.
Reynt hefir verið að þurrka
vínber inni í húsum, en rús-
jnurnar af þeim komast ekki
1 hálfkvisti við þær, sem
Þurrkaðar eru úti. Þurrkunar-
aðferðin er þessi:
Þegar vínberin eru full-
þroskuð og byrjuð að visna,
eru klasarnir teknir og þeim
raðað í timburtrog, eða á
stráfléttur. Þar er þeim iðug-
*ega snúið, svo að þeir sól-
hakist jafnt. Þeir þurfa mik-
inn þurrk, ekki minna en tíu
daga, og stundum er þurrkun-
artíminn þrjár vikur eða
meira. Það fer allt eftir tíð-
arfarinu. Framleiðendur eru
Því alltaf á glóðum, óttaet
í stormi og hretum hálfrar
aldar.
Það var bæði gagn og gaman
að greiða úr vanda saman-
valdar.
Karlmenn aldrei aumra hagi
annast líkt sem konur gera
í kærleiksríku kvenfélagi
konum sæmir bezt að vera.
Ykkur launað aldrei fáum
árastarf í bezta lagi.
Heilar þakkir hér við tjáum
heiðursverðu kvenfélagi.
Kvenfélagið lánið leiði
lífsins veg að alls kyns
frama.
Stríðs og mótgangs öldum
eyði
regn meðan á þurrkuninni
stendur, því að þá getur mik-
ið af uppskerunni farið for-
görðum. Beztar eru rúsínur
frá þeim stöðum, þar sem ekki
kemur dropi úr lofti meðan
á verkuninni stendur, eins og
í Kaliforníu. Gott er að sól-
arhitinn sé sem mestur, því
að það er hann, sem breytir
sterkjunni í vínberjunum í
ávaxtasykur.
Ekki er hægt að gera rús-
ínur úr öllum tegundum vín-
berja. Hafa menn komizt að
því eftir margra alda reynslu
og tilraunir. Beztu rúsínurn-
ar fást úr vínberjum, sem
nefnast muskat og malaga, og
eru upphaflega komin frá
Grikklandi og Malaga.
Einu sinni var Armenía
mesta rúsínuland í heimi. Það
var 400 árum f. Kr. Nú er
Kalifornía langsamlega mesta
rúsínulandið. Þar er framleitt
meira af rúsínum en í öllum
öðrum löndum heims að
samtöldu. En þó eru ekki
nema um 100 ár síðan byrjað
var að framleiða rúsínur þar.
Byrjað var á því árið 1851
að þurrka muskat vínber, en
það var í smáum stíl í fyrstu.
Rúmum 20 árum seinna kom
óvenjulega heitur september-
mánuður í Kaliforníu og þá
visnuðu vínberin hrönnum
saman á viðinum. Það varð til
þess að rúsínuframleiðsla
hófst í stórum stíl.
Um svipað leyti hóf maður,
sem Thompson hét og átti
heima í Sakromentodalnum,
tilraunir um að framleiða
steinlaus vínber. Honum tókst
þetta með því að græða frjó-
anga af svonefndum „Lady de
Coverly“ vínviði á muskat
vínvið. Fékk hann fyrst þrjár
„Ég heyrði Jesú himneskt
orð,
kom, hvíld ég veiti þér.
Þitt hjarta er mætt og höfuð
þreytt,
því halla að brjóst imér.“
Þetta sálmvers kom ósjálf-
rátt í huga minn, er ég frétti
lát Vilborgar Frederickson.
Eftir langa ævi þráði hún
hvíldina.
Hún lézt 30. marz að heim-
ili sonar síns og tengdadóttur,
Mr. og Mrs. Marino Frede-
rickson (Nursing Home) í
Winnipeg, Manitoba. Vilborg,
eða Borga eins og hún var oft-
ast nefnd, var fædd 22. ágúst
1868 á Stóra-Bakka í Hróars-
tungu í Norður-Múlasýslu á
íslandi. Foreldrar hennar
voru Vigfús Jónsson og Hild-
ur Halldórsdóttir. Faðir henn-
ar dó þegar hún var aðeins
fimm ára. Árið 1876 fluttist
Hildur til Ameríku með litlu
stúlkurnar sínar tvær, Borgu
og Jónínu (síðar Mrs. W. J.
Waugh), og settust þær fyrst
að á Gimli, Man., komu þang-
að 22. ágúst 1876 og þann dag
varð Borga átta ára. Næstu
fjögur árin voru mæðgurnar
á Gimli og í Winnipeg, og þó
að litlu stúlkurnar væru inn-
an fermingaraldurs, þá unnu
þær fyrir sér í vistum, og það
gjörði einnig móðir þeirra.
Þegar Borga var tólf ára, 'gifti
Hildur móðir hennar sig í
annað sinn og gekk að eiga
Helga Þorsteinsson. Þá flutt-
ist fjölskyldan til Argyle, þar
sem Helgi hafði numið land
skammt fyrir sunnan Grund-
ar kirkjuna, og nú eignuðust
þær heimili. Borga hélt áfram
að vinna fyrir sér, fór í enska
vist og lærði málið, og var
bráðdugleg og myndarleg til
allra verka.
Hinn 12. desember 1886 gifti
Borga sig og gekk að eiga 01-
geir Frederickson, sem var
einn af frumbýlingum Argyle-
plöntur sem á spruttu stein-
laus vínber. Um vorið kom
flóð og missti hann þá tvær
af þessum plöntum. En einni
hélt hann eftir. Og út af henni
eru komnar svo margar plönt-
ur, að í Kaliforníu eru fram-
leiddar þúsundir lesta af
steinlausum rúsínum á hverju
ári.
Þessar rúsínur eru kenndar
við Thompson. En í Evrópu
eru framleiddar svokallaðar
Sultanas-rúsínur. Þær eru
mjög smáar og eru taldar
steinlausar, en svo er ekki, en
steinarnir í þeim eru svo lin-
ir, að menn verða varla varir
við þá. Þessar rúsínur eru
t. d. notaðar í „konfekt“. En
Thompsons rúsínur eru mjög
stórar og algjörlega stein-
lausar.
(Úr „Vegetarian News“,
London). — Lesb. Ifbl.
byggðar og ágætur maður í
alla staði. Hann nam land
fjórar mílur suður af Glen-
boro, Man., og þangað fluttst
ungu hjónin um vorið 1887 og
reistu þar sitt fyrsta heimili,
sem var lítið logga-hús.
Seinna var þar byggt stórt og
fallegt timburhús, sem stend-
ur enn og hefir verið haldið
vel við. Á þessu landi sínu
bjuggu þau Borga og Olgeir
í 33 ár, og þar fæddust börn-
in þeirra ellefu. Þau eru sem
hér segir: Svava, Mrs. T. E.
Thorsteinson, Winnipeg; Þór-
hildur, Mrs. B. S. Johnson,
Glenboro; Olga, Mrs. O. S.
Arason, Glenboro; Albert, Se-
attle, Wash., U.S.A.; Ármanh,
Winnipeg; Aurora, Mrs. A. S.
Arnason, Glenboro; Thomas,
Saskatoon, Sask.; M a r i n o ,
Winnipeg; Ruby, Mrs. S.
Jones, Kitchener, Ont. Dáin í
æsku: Ruby og Otto Valdi-
mar. Einnig lifa ömmu sína
21 barnabarn og 53 barna-
barnabörn, og er þetta mjög
myndarlegur hópur, leiðandi
menn og konur, hver í sínu
byggðarlagi og láta alls staðar
gott af sér leiða.
Sannarlega virðist það stórt
dagsverk fyrir konu að ala
upp 9 börn og stjórna stóru
heimili í sveit. En Borga
Frederickson var aldrei svo
þreytt, að hún ekki gæti farið
til nágranna sinna til að
hjálpa, þegar á lá, ef veikindi
eða dauða bar að höndum.
Hún var góð við alla, sem
áttu bágt, sérstaklega nær-
gætin og hjálpsöm við sjúka.
Árið 1919 brugðu þau Borga
og Olgeir búi og fluttust til
Glenboro og voru þar í fimm
ár. Þá fóru þau til Winnipeg,
og þar dó Olgeir í júní 1938.
Borga hélt áfram að búa í
Winnipeg, þar til fyrir 3 ár-
um, að hún orðin 88 ára flutti
til dætra sinna í Glenboro og
var hjá þeim þar til um síð-
astliðin áramót. Fór hún þá
til Marino sonar síns og naut
þar nákvæmrar hjúkrunar
tengdadóttur sinnar; — þau
hjónin starfrækja Nursing
Home. Heilsan var þá þrotin,
og þar dó hún sem fyrr segir.
Hér hef ég skráð helztu við-
burði á langri ævi þessarar
merku og góðu konu. Margt
fleira mætti þó nefna. Á
seinni árum hafði hún gaman
af að rifja upp það, sem gjörð-
ist á frumbýlingsárunum.
Hún var á Gimli, þegar bólu-
veikin gekk þar og margt fólk
dó. Og hún sá sléttuelda í
Argyle, sem brenndu upp hús
og heimili, hey og skepnur.
En þrátt fyrir alla erfiðleika
og raunir, þá var Borga bjart-
sýn. Hún var þrekmikil til
sálar og líkama og vel greind.
Hún hafði yndi af ljóðum og
kunni sálmana í sálmabók-
ini utan bókar. Ég man vel
ívað það gladdi hana þegar
Albwt sonur hennar sendi
henni smáljóð, sem hann
sjálfur orti. Það voru líka
fallegar vísur til hennar
„mömmu hans“ — um gamla
bernskuheimilið, ruggustól-
inn í eldhúsinu þar, og margt"
fleira. Hún var göfug og góð
móðir, og börnin hennar öll
elskuðu hana og vildu allt
fyrir hana gjöra. Ef hún gæti
talað nú, þá veit ég að hún
mundi biðja mig að þakka
þeim fyrir allan þeirra kær-
leik og umhyggju.
Borga Frederickson var
meðlimur í Frelsis-söfnuði í
Argyle og í Grundar kvenfé-
lagi frá því að þau félög voru
stofnuð og tók drjúgan þátt
í öllu félagslífi Grundar-
byggðar. I Winnipeg tilheyrði
hún Fyrsta lúterska söfnuði
og eldra kvenfélagi þess safn-
aðar og starfaði þar af trú-
mennsku. Hún var sívinnandi
á meðan heilsan leyfði.
„Ég leit til Jesú ljós mér
skein.
Það ljós er nú mín sól,
er lýsir mér um dauðans dal
að Drottins náðar stól.“
Já, áfanginn er á enda og
hin þreytta landnámskona er
komin heim.
Jarðarförin fór fram í lút-
ersku kirkjunni í Glenboro.
Séra Donald Oleson flutti
kveðjumálin. Hún var lögð
til hvíldar í Grundar grafreit
við hlið manns síns og ást-
vinanna, sem þar hvíla.
Líkmenn voru 6 synir dætra
hennar og sona, þeir Herman
og Skafti Arason, Reg. Rawl-
ings, Olgeir Thorsteinson,
Tom Oleson, George Frede-
rickson.
„Far þú í friði.
Friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.“
G. J.
Good Reading
for the
Whole Family
•News
• Facts
• Family Features
Th« Chrittian Science Monitor
One Norway St., Boston 15, Mass.
Send your newspaper for the time
checked. Enclosed find my check or
money order. 1 year $20 □
6 months $10 □ 3 months $5 □
Name
Address
City Zone State
eilíf náðin miskunnsama.
V. J. Guttormsson
Rúsínur eru heilnæm fæðo