Lögberg-Heimskringla - 18.05.1961, Blaðsíða 4

Lögberg-Heimskringla - 18.05.1961, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 18. MAÍ 1961 \ Lögberg-Heimskringla Published every Thursday by NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD. Printed by WALLINGFORD PRESS LTD. 303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man. Editor: INGIBJÖRG JÓNSSON EDITORIAL BOARD Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Próf. Haraldui Bessason, vice-chairman, Mrs. Ingibjörg Jónsson, sec’y, Dr. Valdimar J. Eylands, Miss Caroline Gunnarsson, Prof. Thor- valdur Johnson, Mr. Jón K. Laxdal, Prof. Tryggvi J. Oleson, Rev. Philip M. Pétursson. Montreal: Próf. Áskelí Löve. Minne- apolis: Mr. Valdimar Björnson. Grand Forks: Dr. Richard Beck. Reykjavík: Birgir Thorlacius ráðuneytisstjóri. Akureyri: Stein- dór Steindórsson yfirkennari. Subscription $6.00 per year—payable in advance. TELEPHONE WH. 3-9931 Authorized as Second Class Mail, Post Office Denartment, Ottawa. Fast haldið í fornar erfðarvenjur á íslandi. Hinn ágæta ritdóm um „Northern Lights“ Jakobínu Johnson eftir Joseph G. Harrison, er birtist í Christian Sci- ence Monitor 27. janúar s. 1., endurprentuðum við í Lögb,- Heimskr. strax og blaðið kom á skrifstofuna. Nú hefir Öfeigur læknir Ófeigsson sýnt blaðinu þá góðvild að senda því rit- dóminn þýddan á íslenzku og leyfum við 'okkur að birta þýðinguna. — I. J. Á fáum stöðum veraldar ríkir í dag merkilegri menning en á Eyjunni elds og ísa — íslandi. Því á sárafáum stöðum annars staðar hefir fámennur hópur manna haldið jafn ákveð- ið og þrautseigt í fornan menningararf. Þess vegna hefir Island nútímans menningu, sem er í beinu og óslitnu sam- bandi við þúsund ára gamla arfleifð frá víkingunum, og er því einkaeign flestra íslendinga nútíðarinnar í svo ríkum mæli, að vart á sér hliðstæðu nokkurs staðar ánnars en á Islandi. Bæði af nefndri ástæðu og vegna innra gildis ljóðanna, sem frú Jakobína hefir þýtt, eru þau svo þakksamlega þegin. Eftir nútíðarmati á skáldskap eru þessi ljóð hvorki marg- brotin né nýtízkuleg (avant-garde). Alveg eins og ísland er fyrst og fremst land einfaldra mótsetninga — frera jöklanna, funa Heklu, gufu hveranna, bláma hafsins — þannig birtist íslenzkur skáldskapur hinum erlenda manni, sem róleg, um- búðalaus afstaða til lífsins, sem gerir þennan skáldskap svo velkominn okkur. Áberandi, jafnvel í þýðingunni, er hinn sterki ilmur hinna gömlu, íslenzku sagna, sem voru ritaðar fyrir 8-900 árum. Sem dæmi mætti nefna þessar ljóðlínur úr kvæði Jóhanns Sigurjónssonar „Greetings to Norway“: Into Norway’s Open coastline Sink the fjords’ Fantastic carvings —■ Scars that seam The ancient visage Of a warrior Never. vanquished. Þetta er náskylt hrynjandi þeirri,. sem við þekkjum úr pennum hinna gömlu engilsaxnesku farandskálda, þegar þau sungu um hinar herlegu dáðir konunga og bardagamanna. Enda þótt enski heimurinn hafi snúið frá sinni fornu kvæða- gerð (gleemanship) til latneskrar Ijóðagerðar, þá hefir fsland neitað að fórna hinu gamla. Enda þótt frú Jakobína Johnson flytti af ættjörð sinni, íslandi, fyrir meira en 70 árum og búi nú í Seaftle, hefir hún aldrei hætt að elska íslenzkan skáldskap. Hana mætti kalla „Skálddrottninguna íslenzku“, sem hefir varið ævi sinni í að auka á auðlegð íslenzkrar ljóðagerðar á ættlandi sínu, en jafnframt glætt áhuga Islendinga í Kanada og Bandaríkj- unum á íslenzkum skáldskap. Þeim, sem óska að lesa hlýleg ljóð og kynnast fornri, auðugri menningu, mun „Northern Lights“ reynast litauðugt upphaf. DR. RICHARD BECK: Merkur öldungur látinn . Þriðjudaginn þ. 25. apríl lézt að heimili sínu að Garð- ar, N. Dakota, öldungurinn Gamalíel Thorleifsson, 96 ára að aldri. Með honum er að velli fallinn mikill merkis- maður, sem átti virðingu og vinsældum að fagna í heima- byggð sinni, og var löngu að góðu kunnur meðal íslendinga utan hennar; sérstæður per- sónuleiki, er sett hafði sterk- an svip á sveit sína, og mun þar lengi minnzt, einkum af eldri og miðaldra kynslóðinni. Þessi gáfaði og svipmikli landnámsmaður var fæddur á sumardaginn fyrsta, og á þeim degi í ár, fimmtudaginn 20. apríl, er hann varð 96 ará, efndíi börn hans, eins og þau höfðu gert árum saman, til afmælisfagnaðar honum til heiðurs á heimili hans; heim- sótti hann stór hópur ætt- ingja og vina þann dag. Þrátt fyrir hnignandi líkamsþrótt (og fór að vonum, jafn hár og aidurinn var orðinn) var hann svo hress, að hann gat notið dagsins sér til ánægju. Daginn eftir, þegar sá, ex/ þetta ritar, dvaldi hjá honum stundar- korn, var hann hinn hressasti í anda, þótt auðséð væri, að líkamskraftarnir fóru dvín- andi. Má óhætt segja, að hann hafi haldið lífsgleði sinni og andans fjöri óvenjulega vel, og í rauninni fram til síðustu stundar. Gamalíel Thorleifsson var, eins og þegar er gefið í skyn, maður skarpgáfaður, bókelsk- ur og fróðleikshneigður svo að af bar, eins og ég hefi áður •sagt um hann í afmælisgrein: Ágætur fulltrúi sjálfmennt- aðra fróðleiks- og fræðimanna í alþýðustétt, sem verið hafa prýði þjóðar vorrar. Hann var Hörgdælingur að ætt og uppruna, en fluttist vestur um haf í Garðar-byggð sumarið 1891, eða fyrir réttum 70 árum, ásamt Katrínu Tóm- asdóttur konu sinni, ágætis- konu, sem látin er fyrir hálf- um fjórða áratug (1926). Þau eignuðust stóran hóp vel gef- inna og mannvænlegra barna, og eru eftirtalin á lífi: Theo- dore, Garðar; Mrs. Svafa Flanagan, einnig að Garðar; Mrs. Walter Halldórsson (Ól- öí), Mountain, N. Dak.; Frið- jón skólastjóri, Park River, N. Dak., og Mrs. B. T. Strand- ness (Lára), East Lansing, Michigan. En látin eru þessi börn þeirra Gamalíels og Katrínar: Elín (dáin 1946), Thomas, prófessor í verzlun- arfræði við University of North Dakota (d. 1947), Guð- rún (Mrs. Sigurður Arnason, a. 1948), og Thorleifur (dáinn 1949). Um fjölmörg liðin ár hafði Gamalíel búið með þeim Svöfu dóttur sinni og Theo- dore syni sínum að Garðar, og naut mikils og ástríkis hjá þeim, eins og af hálfu ann- arra barna sinna, er öll sýndu föður sínum frábæra og fagra ræktarsemi. Gamalíel var maður óvenju- lega heilsteyptur í lund og ís- lenzkur inn í hjartarætur, unni hugástum tungu vorri, sögu og bókmenntum, og lét sér annt um hag og heill ætt- lands síns og ættjarðar. Það var því meir en að verðugu, að þjóðræknisdeildin „Báran“ hafði kosið hann heiðursfé- laga sinn. Hann heimsótti ætt- jörðina, í eina skiptið eftir að Gamalíel Thorleifsson hann fluttist vestur um haf, Alþingishátíðarsumarið sögu- ríka (1930), og varð honum sú heimsókn á fornar slóðir ó- gieymanleg. Gamalíel Thorleifsson sam- einaði það fagurlega í hugsun og' starfi, að vera trúr og tryggur sonur heimalands síns, og bera í brjósti ríkan trúnað við það bezta í ís- lenzkum menningararfi, og jafnframt ágætur þegn síns fósturlands, sem hann unni einnig og skilaði löngu og miklu dagsverki; lifir hann þar í landi mikill ættstofn ög marfnvænlegur. Hann var maður prýðilega máli farinn, og lék íslenzk tunga á vörum, fastmæltur og kjarnorður. Hann var gæddur prýðilegri frásagnargáfu, sagði skemmtilega frá, á mergjuðu og markvísu máli. Söngmaður var hann ágætur, enda var hann óvenjulega söngelskur, og mun fátt hafa verið honum uppspretta meira yndis heldur en söngur og sönglist. íþróttir voru hon- um einnig mjög að skapi, og hafði hann mikla ánægju af hvers konar knattleikjum, og lét sig ekki vanta í áhorfenda- hópinn fram á allra síðustu ár. Hjá honum fóru því sam- an ást á andlegum og líkam- leg afrekum, og er vel þegar það helzt í hendur. Á 70 ára dvalartíma sínum í Garðar-byggð kom Gamalíel eðlilega við félagsmálasögu byggðar sinnar með mörgum hætti, en hann var alltaf sjálfstæður og fastur fyrir í skoðunum, fór mjög sinna ferða í þeim efnum, enda, eins og þegar hefir sagt verið, um margt maður sérstæður að persónugerð. Er hann lézt, var hann elzti maður byggðarinn- ar, og einn þeirra, sem þar hafði borið hæst í menning- armálum. Með honum gekk til moldar maður, sem haldið hafði í heilan mannsaldur hátt á lofti merki íslenzks mann- dóms og menningarerfða vest- an hafs. Jarðarför hans fór fram að Garðar síðdegis laugardaginn 29. apríl, að viðstöddu fjöl' menni, og var um allt hin virðulegasta. Sóknarprestuv- inn, séra Hjalti Guðmunds- son, flutti fögur og makleg kveðjumál um hinn látna merkismann og söng einnig á mjög áhrifamikinn hátt ,,Kvöldbæn“ Björgvins Guð- mundssonar. Kirkjukórinn söng einnig, en í honum hafði Gamalíel sungið um hálfrav aldar skeið. Eins og sæmdi ágætlega, fór útfararathöfnin að miklu leyti fram á íslenzku- Gamalíel Thorleifsson var fæddur á sumardaginn fyrsta» og var maður vortrúaður; þa^ fór þá einnig vel á því, a^ hann dó inn í vaknandi vor- Ég þakka þessum tryggðar' vini mínum samfylgd og langa og ágæta vináttu, og fæ ekki kvatt hann betur en með þess- um fögru og fleygu ljóðlínuh1 Jónasar Hallgrímssonar: Flýt þér, vinur, í fegra heim» krjúptu’ að fótum friðar- bogans og fljúgðu’ á vængjum morg' unroðans meira’ að starfa guðs uffi geim. VIÐ KVIÐSLITI Þjáir kviðslit yður? Fullkomin lækning og vellíðan. Nýjustu aa ferðir. Engin teygjubönd eða vioj' ar af neinu tagi. Skrifið SMITH MFG. Company Dept. 234, Preston, Ont._^ Good Reading for the Whole Family •News • Facts • Family Features , Th« ChrUtlan Science Monitor One Norway St., Boston 15, Moss. Send'your newspoper for the tih16 checked. Enclosed find my check or money order. 1 year ?20 □ n • months $10 □ 3 months $5 U Nome Address City Zone Stat* PB-^

x

Lögberg-Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg-Heimskringla
https://timarit.is/publication/160

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.