Lögberg-Heimskringla - 18.05.1961, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 18. MAÍ 1961
5

AlilJeAHAL
IWENNA
^igríður Thorlacius:
Fra starfi kvenfélaga á íslandi
Sigríður Stefánsdóttir Thorlacius, fædd 13. nóvember
13 að Völlum í Svarfaðardal, dóttir hjónanna séra Stefáns
aldvins Kristinssonar prófasts (Stefánssonar að Yztabæ í
risey) 0g Sólveigar Pétursdóttur Eggertz. Nam í Samvinnu-
^olanum í Reykjavík og stundaði síðan um nokkur ár verzl-
onar- 0g skrifstofustörf. Hefir þýtt barnabækur o. fl. úr er-
ondum.málum, m. a. þýtt og flutt í útvarp skáldsöguna „The
iking Heart“ eftir Laura Goodman Salverson. Skrifað blaða-
§leinar 0g yiðtöl undanfarin ár fyrir dagblaðið „Tímann“ og
n°kkur tímarit. í útgáfustjórn „Húsfreyjunnar“, tímarits
Venfélagasambands íslands. Gift Birgi Thorlacius ráðu-
neytisstjóra.
☆ ☆ ☆
Mörg kvenfélög hafa starf-
asði lengi á íslandi. Vinna
með ýmsu móti að vel-
^ oarmálum heimilanna og
ers konar mannúðar- og
nienningarmálum. Heildar-
f ^ulag félagsstarfsins er
^annig að í sveitum og kaup-
, °öum eru félög, er skipa sér
í kéraðasambönd, en þau
y§gja upp landssamband,
nefnist Kvenfélagasam-
^ar>d íslands. Annað hvert ár
0Itla fulltrúar sambandanna
Sarnan á landsþingi Kvenfé-
L gasambandsins, en þau ár,
landsþing er ekki haldið,
^ haldinn formannafundur.
, síðasta landsþingi, sem
dið var haustið 1959, mættu
u fulltrúar frá 18 sambönd-
2^ °S einstökum félögum, en
f félög voru þá alls í Kven-
e agasambandinu.
erPfdi fulltrúa á landsþing
s UUndinn félagatölu hvers
kdmbands og því á Bandalag
a^enna í Reykjavík þar jafn-
lesta fulltrúa, enda eru 19
c °g aðilar að því.
hinyrÍr skemmstu var hald-
^ aðalfundur þessa banda-
h gs’ en að honum loknum
k að mér að ef til vill
kr- u lesendur Lögb.-Heims-
, lnglu áhuga fyrir að heyra
fvr]b af starfi samtakanna
f^rr °g nú. Málefnaval banda-
mgfns í Reykjavík hlýtur að
s ° ast af staðháttum þar,
fll 1 ma segja, að grunntónn-
kv SG binn sami í starfsemi
enfélaganna um land allt.
hefUt ^eirra mála, sem mest
kve«f-1VerÍð fa§nað meðal
u , elaga, er það, að nokkur
þ( i aniarin ár hefir verið í
r ^ra þjónustu heimilis-
la bnautur, sem ferðast um
sk ið arið °g belclur nam-
he?* 1 fjölmörgu, sem að
4h millshaldi lýtur. Er mikill
flejgi • yakandi fyrir að fá
slr ]f]. ráðunauta, en til þess
l^vIt]r fe- Fyrir atbeina
í fv6n °ia®asamhandsins voru
húVra SamÞykkt tög um orlof
til 0g mun það koma
ramkvaemda smátt og
smátt á vegum nefnda frá
kvenfélögunum.
Vík ég þá að lauslegu ágripi
af sögu Bandalags kvenna í
Reykjavík. Það var stofnað
árið 1917 með þátttöku 9 fé-
laga og var fyrst hugsað sem
landssamband, þó aldrei yrði
af því. Strax á fyrsta stjórn-
arfundinum var hreyft hug-
mynd um sameiginlegt funda-
hús og aðsetursstað fyrir
kvenfélög bæjarins. Teljai
konur það fyrsta vísi að hug-
myndinni um Hallveigarstaði,
fyrirhugað félagsheimili
kvenna. Það mál hefir orðið
þungt í vöfum, til þess hefir
verið safnað stórfé, en hvorki
verið fullmótuð hugmyndin
um starfsgrundvöll, né hafizt
handa um húsbyggingu.
Árið 1917 mæltist banda-
lagið til að bærinn tæki að
sér sorphreinsun fyrir bæjar-
búa. Það hlutaðist til um að
vinnuhjú kæmust á kjörskrá
fyrir bæjarstjórnarkosningar
sama ár og árið 1918 stóð
bandalagið ásamt fleiri kven-
félögum að því, að kosin var
kona í bæjarstjórn. Var það
Tnga Lára Lárusdóttir.
Veturinn 1918 var harður
mjög á íslandi, sem kunnugt
er. Þá beitti bandalagið sér
fyrir hjálparstarfsemi í bæn-
um, úthlutaði m. a. fatnaði
til þeirra, sem verst voru
staddir, svo og nokkrum pen-
ingagjöfum. Síðar á árinu var
haldið hjúkrunarnámskeið á
vegum bandalagsins og sama
ár voru rædd ýmis merk mál,
sem bandalagið barðist lengi
fyrir, svo sem stofnun fæð-
ingardeildar og barnahælis.
Bandalagið gerðist aðili að
Alþjóðakvennasambandinu og
fór formaðurinn, frú Steinunn
Bjarnason til London á fund
sumarið 1919. Þá tók ferðin til
London hálfan mánuð.
Það var 1921, sem banda-
lagið beitti sér fyrir því, að
sumardagurinn fyrsti var
gerður að fjársöfnunardegi til
hjálpar börnum og hefir þeirri
venju verið haldið síðan. Af
þeirri starfsemi spratt svo
Barnavinafélagið Sumargjöf,
sem stofnað var 1924. Fyrsti
formaður þess var Steingrím-
ur Arason kennari. Það félag
hefir unnið ómetanlegt starf,
efnt til leikskóla og dagheim-
ila víða í bænum og annast
enn rekstur þeirra, þó að
bæjarfélagið beri nú kostnað-
inn af þeim að miklu leyti.
Eftir báðar heimsstyrjald-
irnar hefir bandalagið tekið
þátt í og beitt sér fyrir sam-
skotum til hjálpar nauðstöddu
fólki víða um heim.
Meðal mála, sem snemma
var vakið máls á, var nauð-
syn þess að hafa kvenlögreglu
í Reykjavík. Þykir konunum
sem enn sé því máli ekki sinnt
sem skyldi og munu halda
áfram að láta það til sín taka.
samtökunum, en erfitt að sjá
hvar staðar skyldi numið.
Margar þær, sem hæst bar á
fyrstu áratugum aldarinnar,
eru fallnar í valinn eða tekn-
ar að draga sig í hlé fyrir ald-
urs sakir, en nýjar konur
koma til starfa, þegar verk-
efnin kalla. Mörgum þykir
seint sækjast framgangur
góðra mála. Þó er víst, að inn-
an íslenzkra kvennasamtaka
er traustur starfsgrundvöllur,
sem laða mun áhugasamar og
starfsfúsar konur til þess að
v i n n a að velferðarmálum
heimilanna.
ÆTLARÐU
AÐ
FERÐAST?
Hvert sem þú
ferð, spara ég
þ é r peninga
og létti af þér
áhyggjum án
auka kostnað-
ar. Ég er um-
boðsmaður Icelandic Airlines
og allra aðal flug- og skipa-
ferðafélaga; skipulegg ferðir
innanlands og erlendis. Ég
leiðbeini þér varðandi vega-
bréf, visa og hótel, ókeypis, og
með 30 ára reynslu get ég
ábyrgzt ágæta fyrirgreiðslu.
ARTHUR A. ANDERSON
Continental Travel Bureau,
315 Horgrove Stw Winnipeg 2
Office Ph. WH 3-5467 - Res. GL 2-5446
GUNNAR ERLENDSSON frá Sturlureykium:
Minningarorð
Bandalagið h e f i r stutt
margar greinar kvenréttinda-
baráttunnar, en nú eru þau
mál að mestu í höndum Kven-
réttindafélags íslands.
um foreldra mína
ERLEND GUNNARSSON
og
ANDREUJÓHANNESDÓTTUR
Um nokkurt árabil féll
starfsemi bandalagsins niður,
en var endurvakin 1931. Þá
var búið að stofna Kvenfé-
lagasamband íslands og því
ákveðið að bandalagið sam-
einaði kvenfélög og líknarfé-
lög í Reykjavík innan sinna
vébanda og gerðist aðili að
landssambandinu.
Þá var hafin barátta fyrir
verknámskennslu unglinga í
skólum í Reykjavík og að
stofnaður yrði húsmæðraskóli
í höfuðstaðnum, hvort tveggja
með góðum árangri.
Nú er sá háttur hafður á
starfi bandalagsins, að á aðal-
fundum eru kosnar nefndir
til að fylgja eftir þeim mál-
um, sem á dagskrá eru hverju
sinni. Starfa margar nefnd-
iinar árum saman, því „sjald-
an fellur eik við fyrsta högg“
og oft verður að halda uppi
áróðri árum saman til að
tryggja framgang mála. Sem
dæmi um viðfangsefnin skal
ég nefna þau mál, sem rædd
voru á síðasta aðalfundi: 1)
Gerð myndofinnar ábreiðu,
sem bandalagið ætlar að gefa
væntanlegu ráðhúsi borgar-
innar, 2) heilbrigðismál — í
því sambandi fagnað opnun
nýs fæðingarheimilis, sem
bærinn rekur, 3) kosin orlofs-
nefnd samkvæmt nýju lögun-
um um orlof húsmæðra, 4)
ræddar endurbætur á trygg-
inga- og skattalögum, 5) skýrt
frá störfum nefndar, sem leit-
að hefir eftir möguleikum á
stofnun heimilis fyrir ein-
stæðar mæður, 6) áfengisvarn-
og ýmis uppeldisvandamál, 7)
um gæzlu barna, sem dag-
heimili ekki annast og ekki
eru orðin skólaskyld, en að-
standendur hafa ekki tök á að
gæta, 9 tilhögun á námskeið-
um innan félaga bandalagsins.
Þetta er lítið sýnishorn af
því, hvernig svona félagsheild
starfar og hefir starfað í
Reykjavík. Freistandi væri
að nefna nöfn margra kvenna,
sem borið hefir hátt í kvenna-
Sem barn, ég aðeins man þig móðir kær,
þín minning ætíð er sem fagur ljómi,
er lýsir mér um leiðir, fjær og nær;
þín ljúfa, heila skapgerð, — ættarsómi.
Ég var svo ungur, ástkær móðir mín,
er missti’ ég þig, — þá breyttist líf og dagur.
Þín umhyggja og ást í hug mér skín;
þín elska til mín sífellt röðull fagur.
Ég man þig góði, göfgi faðir minn,
þú gekkst mér bæði’ í föðurstað og móður.
Þú mildur varst og mætur enn ég finn;
ég man svo glöggt, þú ætíð vænn og góður.
Þá von þú barst, mér veitti gæfan dug,
og vonin sú að sjá mig dáða-hæfan.
Þú veittir allt af viti, — bezta hug —
mér verndar til, — það var mín stærsta gæfan.
Þú faðir lézt í ljósi’ þá ósk til mín,
að lífs míns brautin yrði björt og fögur.
Þá burt ég hélt, mér blessun fylgdi þín;
mig blessar þinn, — um aldur göfgi hugur.
☆
1 munarheimi minning helg, ein býr —
um mætu, göfgu foreldrana mína.
Minn hugur, andi, oft til þeirra flýr,
þá ástarblessun hlýt, og rökkur dvína.
Maí 1961
Rödd hinna frjólsu
— R. G. Ingersoll
Ei neitt sinn okkar flokkur fer
Með falsað mál.
Hann vill ei, frómur, sökkva sér
1 svik og tál,
Né flækja hugsun fljóðs og manns
Með fögrum orðum lygarans.
Vor þrá kann háleit hugartök,
Og hún er sú,
Að eignast sterk og einföld rök,
En ekki trú.
Sé líf að ending eyðublað,
Er okkur fró að vita það.
Er myrkur handan hinzta óss,
Þá hafnað er?
Er dauðinn máske dyr til ljóss,
Þá dimma fer?
Um svörin Forlög þegja þó:
En þeirra bíðum við með ró.
— P. B. þýddi