Lögberg-Heimskringla - 08.09.1966, Qupperneq 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 8. SEPTEMBER 1966
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Edilor and Business Manager: INGIBJÖRG JÓNSSON
Boord of Directors' Executive Committee
President, Grettir Eggertson; Vice-President, S. Aleck Thorarinson; Secretary,
Dr. L. Sigurdson; Treasurer, K. Wilhelm Johannson.
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Prof. Haraldur Bessason, chairman; Dr. P. H. T. Thorlakson, Dr.
Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Dr. Thorvaldur Johnson, Rev. Philip
M. Petursson. Vancouver: Dr. S. E. Bjornsson, Gudlaug Johannesson, Bogi
Bjarnason. Los Angeles: Skuli G. Biarnason. Minneopolis: Hon. Voldimar Bjorn-
son. Grond Forks: Dr. Richard Beck. Icelond: Birgir Thorlacius, Steindor Stein-
dorsson, Rev. Robert Jack. London: Dr. Karl Strand.
Subscripiion $6.00 per year—payable in advance.
TELEPHONE WH. 3-9931
Authorized os second class mail by the Post Office Department, Ottawa,
and for payment of Postoge in cash.
Heimskringla áttræð
Á morgun eru liðin 80 ár síðan Heimskringla var stofnuð.
Við hefðum gjarnan viljað minnast þess viðburðar í sögu
okkar Vestur-íslendinga allítarlega, svo merkileg var útgáfa
Heimskringlu, en hvorutveggja er, að við minntumst beggja
gömlu íslenzku vikublaðanna, Heimskringlu og Lögbergs,
á sjötíu og fimm ára afmælum þeirra og svo gefst ekki
tími til að undirbúa sérstakt blað eins vel og verðugt væri.
Stefán Einarsson, sem lengst allra manna var ritstjóri
Heimskringlu, leit inn á skrifstofuna á þriðjudaginn og barst
þetta í tal milli okkar. Var hann þeirrar skoðunar, að eftir
þetta ætti að minnast beggja blaðanna í einu, t. d. þegar tíu
ár eru liðin frá því að þau voru sameinuð, en það yrði í
ágúst 1969, og var ég honum sammála.
En vænt þótti mér samt um að fá þetta góða bréf, sem hér
fylgir og sögu — og ljóðaþýðingu Arnrúnar frá Felli. Ég
minnist þess, að hafa áður lesið skemmtilegar sögur eftir
þennan höfund, en hún heitir Guðrún Tómasdóttir, var
fædd á Islandi, er hjúkrunarkona að menntun, fluttist til
Bandaríkjanna 1917 og giftist kennara af íslenzkum ættum,
Charles F. Barnason. Hún hafði skrifað stuttar sögur í Eim-
reiðina og Iðunni, en eftir að vestur kom skrifaði hún fyrir
Tímarit Þjóðræknisfélagsins, og þótti saga hennar „Steinar
fyrir brauð“ sérstaklega góð.
Við þökkum henni hjartanlega fyrir að hugsa hlýlega til
Heimskringlu á áttræðisafmælinu og fyrir hina ljúfu sögu,
sem hér birtist, og árnum henni allra heilla vegna hennar
eigin afmælis. — I. J.
Cambridge, Mass. 02138.
14 Athens Street,
Mér var rétt að detta í hug
að ég ætti að minnast afmælis
jafnöldru minnar, — Heims-
kringlu — en við erum báðar
í heiminn bornar 9. sept. 1886.
Hún var jafnan kærkomin
gestur á heimili foreldra
minna, og oft hefur fundum
okkar borið saman á langri
leið. En lítill tími er til stefnu
„ . . . og smásve
Ég hafði tekið upp á þeim
óvana að svæfa Nonna á
kvöldin — eða svo mundi Mrs.
Butler hafa kallað það — —
byrjaði það um kvöldið, sem
ég kom heim úr tegildinu er
haldið var til heiðurs Mrs. M.
Farnum Crockett daginn sem
hún gaf Marston-Nickerson
College myndina af mannin-
um hennar „Milt“ sáluga
Crockett, sem hafði verið
ágætur íþróttamaður á sinni
tíð. Ég var formaður nefndar-
innar og var það hlutverk mitt
að kynna ge;stina og segja eitt-
hvað er við átti við hvern og
einn — þó ég efist um að mér
hafi tekizt það.
Það var komið langt fram
yfir venjulegan háttatíma Jóns
litla, þegar ég loksins komst
heim. Lucy úr „Kvos“ —
að koma þessu í framkvæmd,
því að ég er á förum til Is-
lands og kem ekki til baka
fyrr en síðast í ágúst. Ég fann,
því miður, þegar til kom, að
ég hafði ekki annað handbært
en þýðingu á kvæði Stein-
gríms Thorsteinssonar: Verndi
þig englar — og svo söguna
mína: „ ... og smásveinn gæta
þeirra".
Guðrún Barnason
(Arnrún frá Felli).
inn gæta þeirra"
skuggahverfi bæjarins — en
hún var talin ábyggilegri en
flestar telpur þaðan, hafði
samt að þessu sinni haft sér
það til gamans að síma um
bæinn og segjast vera dóttir
hótelhaldarans, bæjarstjórans,
eða jafnvel Mrs. Marston, sem
þá var í Kaliforníu — en það
kom upp um stelpu, því allir
vissu hvar Mrs. Marston var.
Jón hafði því fengið að leika
lausum hala og var kominn í
reglulegan habít — fullur af
galsa og tók ekki í mál að fara
í rúmið, það nægði ekki að
setjast á stokkinn og segja
sögu, heldur varð ég að leggj-
ast útaf til að svæfa hann —
þó það bryti meginreglu upp-
eldisfræðinnar — samkvæmt
kenningu prófessors Butlers.
Sá var siður í Wellsburg,
Pennsylvaníu — utanaðkom-
andi fólk nefndi bæinn „um-
gjörð Marston-Nickerson Col-
lege“ — að hafa eitthvað um
að vera á föstudagskvöldum,
fundi, skóladansleiki eða
kvöldheimsóknir, sem Valdi
minn kallaði munnbita-mas-
kvöld, en þau voru mjög í
móð þennan vetur. Hvað sem
um var að vera á þessum
kvöldum, fók allur bærinn
þátt í því, nema „óhreinu
börnin hennar Evu“ — fólkið
í „Kvos“, sem ekki var talið
með bæjarbúum nema í mann
talsskýrslunum, þótt þangað
sækti bærinn þvotta- og ræst-
ingakonur og barnfóstrur.
Nú var röðin komin að okk-
ur Valda. „Wellsburg News“,
sem kom út á fimmtudögum,
gat þess að „hin vinsælu hjón,
Próf. og Mrs. V. J. Halfdan-
son, yrðu heima á morgun til
að taka á móti gestum“ og
taldi blaðið það víst, að þar
yrði húsfylli. Það hafði notað
sömu ummælin undanfarnar
vikur, en fyllt inn nöfn eins
og við átti í hvert skipti. Við
kennarakonurnar, tvær eða
þrjár, slóum okkur saman og
hjálpuðum hver annarri við
undirbúning og frammistöðu.
Elsa, kona Wilfred W. White,
yfirkennarans í enskum fræð-
um, ætlaði að hjálpa mér, en
ég hafði verið „hennar önnur
hönd“, yeins og hún komst að
orði, þegar þau „voru heima“
fyrir nokkrum vikum síðan.
Við vorum nágrannar og vel
til vina. Hún var miklu kunn-
ugri í Wellsburg en ég, enda
var þetta fjórða ár þeirra.
Wilfred talaði sjaldnar um að
fara til New Haven til undir-
búnings doktorsprófs, þótt enn
kölluðu þau Wellsburg „tjald-
staðinn sinn“. Þau urðu nú að
fara að láta hrökkva eða
stökkva um Yale ferðina, því
fólk var farið að brosa að ráða
gerðum þeirra. Það virtust ó-
skráð lög, að hver sem var
lengur en þrjú ár í Wellsburg,
yrði þar áfram.
Elsa var hreinasti snilling-
ur að búa til smurt brauð á
ameríska vísu — munnbita að
stærð, og nærri eins þunnt og
íslenzkar pönnukökur. Jafn-
vel Mrs. Nickerson hafði hælt
henni fyrir það. Ég bjó til
límonaði, en af því var aldrei
of mikið, einkum ef meirihluti
gestanna voru skólapiltar, því
það var líkast því að þeir
hefðu ráfað um eyðimörk
föstudaganna á milli. En ekki
voru gáfurnar meiri hjá mér
en það, og mörg föstudags-
kvöld liðu áður en það rann
upp fyrir mér, að allt þetta
sötur þeirra kom af einskærri
feimni.
Við Elsa skemmtum okkur
vel meðan á undirbúningnum
stóð — spjölluðum um alla
heima og geima. Við vorum
því fegnar að þessu yrði lokið
áður en jólaannirnar byrjuðu
— þetta var í fyrstu viku jóla-
föstu. Ég leit yfir það sem við
höfðum gert og sá að ég hafði
gleymt að ná í blóm á borðið,
en án þess var það eins og
svuntulaus sveitakona. Hvað
átti ég til bragðs að taka? Ég
get bætt úr því, sagði Elsa,
hljóp út og kom að vörmu
spori með stóran jurtapott
með blómstrandi Poinsettíu —
sjálfu jólablóminu. Einn af
nemendum Wilfreds kom með
þetta í gær, og satt að segja,
Alla, þá vissi ég ekki hvernig
ég ætti að losna við það.
Amma mín dó rétt fyrir jólin,
og það var búið að skreyta
kirkjuna fyrir hátíðarnar.
Þetta blóm minnti mig á það.
Amma gekk mér í fnóðurstað,
bætti Elsa við.
Tókstu eftir því, að ég
hengdi ekki lyngkrans á hurð-
ina hérna á jólunum í fyrra?
Já; en af því að Mrs. Easy
Steinberger spurði mig hvort
þessi Halfdonsonhjón væru ó-
kristin og héldu ekki jól — þú
veizt hvað berorð hún er. En
eftir á að hyggja, af hverju
hafðirðu ekki lyngkrans á
hurðinni?
Af því að þeir minna mig
á kransa á kistum heima á ís-
landi, og það mundi draga úr
jólagleðinni hvað okkur snert-
ir.
Sinn er siður í landi hverju.
— — — Ég ætti annars að
hætta að kalla prófessor Ema-
nuel Carlton Steinberger,
„Easy“, þó hann beri nafnið
með rentu. Ef skólapiltarnir
læra að skrifa heimspekirit-
gerðir eftir hans reglum — og
þær eru auðlærðar — eiga þeir
vissa fyrstu einkunn, jafnvel
knattspyrnumennirnir.
Já, maður kannast við það.
En það virðist algengt að strák
arnir bínefni hver annan —
og kennarana. Ég heyri sagt
að þeir kalli Valda „Lord Hal-
dane“.
Það er nú ekkert, sagði
Elsa. En mér var nýlega sagt
að einn af slæpingjunum, sem
Wilfred varð að gefa núll,
væri farinn að kalla hann
„Wilful Black“, og ef það nafn
festist við hann, þá---------
Var þetta ekki dyrabjallan?
* * *
Kvöldið leið fljótt, og allt
gekk stórslysalaust. Borðið
var hroðið, límonaðið upp
drukkið, og flestir gestir farn-
ir, þegar ég allt í einu upp-
götvaði að Nonni minn var
að trítla um eldhúsgólfið.
Hann hafði líklega vaknað þeg
ar Eddy Marston og „Kip“
Keith fóru að syngja skóla-
sönginn eftir að flestir aðrir
voru farnir. Ég varð að láta
Valda sjá um að drengirnir
færu ekki með vitið úr hús-
inu, því ef ég þekkti son minn
rétt, mundi hann komast í fal-
lega tryllingu, ef ég reyndi
ekki að koma honum í værð.
Það var nú heldur en ekki
uppi málbeinið á honum Jóni
mínum. Ég varð að fara með
alla Gilsbakkaþulu, og dugði
ekki til, því hann tók við af
mér, og fór að rugla saman
Bíumí bíum bamba og Now I
lay me down to sleep — ég er
viss um að hann gerði það
með vilja, litli hrekkjalómur-
inn, svo ég leiðrétti hann og
leikurinn héldi áfram. Ég lézt
sofa, en hann fór samt að
leggja fyrir mig spurningar:
Situr Guð á stól eða flötum
beinum? Hafa englarnir fugls-
vængi eða flugvélavængi?
Nei! Nú varð ég að látast
hrjóta, það dugði stundum —
--------Þegar ég var á Jóns
aldri hafði ég reynt að gera
mér í hugarlund hvernig væri
umhorfs í himnaríki. Túnið
hlaut að vera eins stórt og
Hjarðarholtstúnið, og himna-
höllin kannske ennþá veglegri
en myndin í Heimskringlu, af
Eaton’s búðinni í Winnipeg. I
miðju túninu — aldingarðin-
um — stóð skilningstréð. Það
var erfitt að gera sér hug-
mynd um það, því ég hafði
ekki aðra fyrirmynd en „ein-
búann“ á Arnarsyllunni-------
-----Nei! Þarna var það þá!
Það líktist tröllaukinni Poin-
settíu, og ég stóð undir lim-
um þess við hlið Valda. Pró-
fessor Easy gekk inn gólfið,
hneigði sig djúpt fyrir mér og
sagði: Alltaf að verða fallegri
og fallegri, en það var við-
kvæði hans við hverja sem
var. Kærar þakkir, sagði ég.
Má ég hafa þá ánægju að
kynna yður manninn minn:
Lord Haldane-------------
Alla! kallaði einhver: Alfífa
Snæbjörnsdóttir! Ertu sofnuð?
No-ei, Valdi — eða var
ég? Hann hjálpaði mér á fæt-
ur, og við læddumst út á gang-
inn. Hvað er að? spurði ég.
Við verðum að lofa Hildi
Mogensen að vera hér í nótt.
Hver er nú það?
Dóttir hjónanna, sem vinna
hjá Nickerson.
Ó! Kay og Gertie?---------
Ég hélt þau væru í Pittsburgh.
Nei, þau fóru til Florida
með Nickerson hjónunum, en
Hildur varð eftir í Pittsburgh.
Þorvaldur Jónsson Hálfdán-
arson! hugsaði ég, en hafði þó
ekki ástæðu til að verða hissa.
Þetta er svo sem ekki í fyrsta
sinn, sem hann skaut skjóls-
húsi yfir unglinga. Það var
ekki langt síðan að „Kip“
Keith svaf úr sér vímuna í
gestaherberginu okkar; og í
fyrra sat Valdi á stokknum
hjá Bob Greene þar til hann
lofaði Valda að bíða með að
fara til Hollywood þar til
hann hefði útskrifazt. — —
Og nú var „glataði sauðurinn“
einhver telpuhnokki.---------
Hvar er hún? spurði ég.
Niðri í stofu. Hún hringdi
rétt eftir að Eddy og Kip fóru.
Hvers vegna kom hún hing-
að?
Hún ætlaði til Nielsens
hjónanna, hún vissi ekki að
þau höfðu flutt til Hjarrisburg.
-----Svona góða! Hættu þess-
ari yfirheyrslu og komdu ofan
í stofu með mér.
Telpan stóð upp þegar við
komum inn. Valdi kynnti okk-
ur, afsakaði sig og fór út.