Lögberg-Heimskringla - 18.01.1968, Qupperneq 2

2
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 18. JANÚAR 1968
Bréf frá séra Robert Jack
Géorge Washington Caryer
Útdráilur úr bók um hann eflir Lawrence Elliotl.
GUNNBJÖRN STEFANSSON ÍSLENZKAÐI
SAMTAL VIÐ GUÐ
Framhald írá bls. 1.
Kvenfélagsins jólatréskemmt
un barna samkvæmt venju. í
þetta skipti mætti ekki hann
sem átti að vera jólasveinn-
inn, og kom það á mig að
klæða mig í skrúðbúninginn,
bera poka af eplum á baki og
skemmta börnunum. Ég veit
ekki hvernig mér tókst í þessu
hlutverki, en einum dreng
fannst skeggið mitt líkara
bómull heldur en hári. Sem
betur fór var ég með sólgler-
augu og ég held að börnunum
hafi þótt það skrítið því ekki
hafði sólin sézt hér á slóðum
í nokkrar vikur. En allt gekk
vel og eftir stund yfirgaf ég
barnahópinn til að ferðast á
sleða mínum dregin af hrein-
dýrum.
Fyrir utan það að ég gerðist
jólasveinn um áramót var
annað merkilegt sem skeði á
landinu. Þegar danshallir víðs
vegar í heimi eiga við erfið-
leika að etja við að bera sig,
var Laugardals íþróttahöll-
inni í Reykjavík breytt í dans
hús. Þar var sennilega fjöl-
mennasti dansleikur sem sög-
ur fara af hér á íslandi hald-
inn því 15-1600 unglingar
voru þar að dansa og um 4
þúsund dönsuðu í höllinni um
áramótin. En þótt að fólkið
hafi fagnað á jóla- og nýárs
hátíðunum hefur „vondur
gestur“ komið til landsins,
einkum norðurlands. Hann er
ísinn, og nú er hætta á sigl-
ingarleiðum hér fyrir norðan
og ísrek kom inn á nokkra
firði. Það var einhver að segja
að árið byrjaði eins og frost-
veturinn mikli 1918. Frost-
harkan er mikil og hefur hún
farið upp í 30 stig á selsíus.
Það er einhvernveginn að
frostið bítur „betur“ á Islandi
Framhald af bls. 1.
Hér í Long Beach, verður
1967 minnisstætt ár og það
kynslóð eftir kynslóð, því
þriðjudaginn 12. desember
keypti Long Beach brezka
gufuskipið Queen Mary, sem
var búin að vera drottning á
Atlantshafinu í 33 ár og lokið
sinni síðustu ferð.
Þetta skip tók 1200 farþega
auk skipshafnar og flutti um
milljón hermenn yfir Atlants
hafið í seinna veraldarstríð-
inu að sögn kapteinsins J.
Treasure Jones. Um milljón
manns var niður við sjóinn,
að horfa á þetta tignarlega
meistarasmíði af skipi, þegar
það fyrir lágu gufuafli kom
inn á höfnina og varpaði akk-
erum í síðasta sinn.
1 kveðjuræðu sinni sagði
Mr. Jones meðal annars
þetta:
„Many people in England,
thought I was a traitor to let
the ship be sold to America,
but I did not want to see her
en mér fannst það vera í
Manitoba. Loftið þar í Can-
ada er mikið þurrara heldur
en heima við Atlantshafið.
Nú sný ég mér á allt aðra
braut og sem kannske flest-
um sem þetta lesa finnst ó-
þarfi. Samt verð ég að skrifa
eins og mér dettur í hug. Að
undanförnu hef ég hlustað
með athygli á Alþjóða is-
hockeykeppni í Winnipeg og
hafa lýsingarnar komið gott
og skært til mín. En nokkuð
þótti mér leiðinlegt og jafn-
vel furðulegt að Canadamenn
skyldu tapa fyrir Rússum. Ég
held að öllum eigi að vera
vel kunnugt að áhugamanna
íþrótt er ekki til í Rússlandi.
Ef þú ert Rússi og í lands-
liði einhverrar íþróttagreinar
ertu „embættismaður ríkis-
ins“ civil servant og á laun-
um þess. Þess vegna finnst
mér að áhugamanna is-hockey
stjórnin ætti að endurskoða
sína afstöðu í slíkri keppni.
Allur heimurinn veit, að Can-
adamenn eru beztir í is-hock-
ey leik, en þegar hann fréttir
að þeir hafa tapað 5-1 og 4-2
fyrir öðrum þá halda menn
að það sé mikil afturför í
þjóðaríþrótt Canada. Það eru
ekki allir sem gera greinar-
mun á NHL og öðrum. Styrk-
ur frá ríkinu, NHL og öðrum
getur hjálpað til þess að
byggja upp gott lið sem verð-
ur þjóð sinni til sóma eins og
Falcon liðið var forðum. Það
var ánægjulegt að heyra hljóð
ið í fólkinu, (10,730 met að-
sókn) í Winnipeg Arena, þrátt
fyrir yfir 30 stig fyrir neðan
sero ríkti í borginni.
Ekki meira að sinni.
Ykkar einlægur,
Robert Jack.
scrapped“ — then he con-
tinued. „If she couldn’t be
in Britain, this is the place
for her“ and with tears in his
eyes — „her second home —
America. — S^ie has retired,
to become multimillion dollar
Museum of the sea and hotel-
convention centre“. —
Svo er nú kapteinn Jones
hættur skipstjórastarfi. Hann
fór heim til Englands með
Queen Elizabeth, því hann
sagðist aldrei hafa flogið yfir
Atlantshafið og myndi ekki
gera það. Hann er nú 62 ára
og ætlar að stunda dálitla
garðyrkju og spila golf í frí-
stundum sínum.
Söluverð var 2% milljón
dalir — og nú á að breyta
skipinu í sýningarhöll — eða
eins og Press Telegram segir
„The Museum of the sea and
Hotel-Convention-Center“
Sú vinna tekur eitt ár og
áætlaður kostnaður ein millj-
ón dalir. A. M. A.
ÖLL ÞESSI ÁR reyndi Carv-
er að fá bændurnar til að sá
matjurtategundum af ýmsu
tagi. Hann bað þá þrálátlega
að sá kúabaunum og sykur-
kartöflum, en þeir létu sér
lítt segjast. Hann byrjaði nú
að gera tilraunir með „soya-
baunina“, en þó að úr henni
fengist olía, mjöl, og jafnvel
mjólk, og vegna þessara til-
rauna hans, að hún yrði síðar-
meir ein af aðal fæðutegund-
um Suðurríkjanna, þá var
enn of snemmt að búast við,
að bændur vildu minka bóm-
ullarræktina, og fara að sá
þessari lítið þekktu plöntu.
Það var af tilviljun að
plága, einhver sú v e r s t a
landbúnaðarplága, sem þekkt
ist, neyddi bændurnar til að
fara eftir ráðum Carvers. Ár-
um saman, hafði hann varað
þá við útbreiðslu kornmaðks-
ins, lítilli bjöllutegund, sem
með mikilli græðgi át bóm-
ullina og var orðin óviðráðan-
leg.
Þegar komið var fram um
áramót 1915, eyðilagði maðk-
urinn svo bómullina í Louisi-
ana, Mississippi og Alabama-
ríkjunum, að árlegt tjón var
metið um 100 milljónir doll-
ara og fjöldi bænda varð
gjaldþrota og flosnaði upp
frá búskap. Á þessum tíma
hafði Carver gert tilraunir
með litla vínviðartegund, sem
bar ávöxt, sem kölluð var
baunahnota. Hún var talin að
hafa ekkert verðgildi, en fá-
einir bændur höfðu dálitla
bletti, þar sem hún óx, mest
fyrir þá sök, að krökkum
þótti gaman að brjóta skelina
og eta kjarnann.
„Brennið upp bómullina,
sem liggur undir eyðileggingu
á ökrum ykkar,“ sagði Carv-
er. „Sáið baunahnotum.“ Til
þess að sýna og sanna þessar
tilraunir sínar, fékk Carver
Booker skólastjóra til að
bjóða 9 kaupsýslumönnum úr
Macon héraðinu til miðdegis-
verðar í skólanum. Réttirnir,
sem matreiddir höfðu verið,
undir leiðsögn Carvers, voru:
súpa, gervi hænsnakjöt, garðá
vextir í rjómakvoðu, brauð,
salat og ísrjómi brjóstsykur,
kökur og kaffi.
Gestirnir tóku eftir því, að
allir réttirnir höfðu einkenni-
legt kryddarbragð, og þegar
Carver sagði þeim, að þeir
hefðu ekki borðað neitt ann-
að en kjarnann úr bauna-
hnotunum, og hann hefði ver-
ið matreiddur með 9 ' mis-
munandi aðferðum, þá luku
þeir miklu lofi á hann með
lófaklappi.
Smá saman fóru bændurn-
ir, sem lágu undir eyðilegg-
ingu kornmaðksins, að fara
eftir ráðleggingum Carvers
og sá baunahnotum. Þar, sem
áður höfðu verið smáblettir,
var nú sáð í 20-40 ekrur, og
þessi litla planta, með hin
fíngerðu hvítu blóm, fór að
breiðast út. Með tíð og tíma,
hættu mörg héruð við bóm-
ullarrækt, og baunahnotan
varð verðmætasta uppskeran
á stóru svæði, sem náði frá
Montgomery að landamærum
Florida.
En svo komu vandræðin.
Fregnin um þau, bárust Carv-
er til eyrna á þann hátt, að í
októbermánuði, drap svert-
ingjakona á dyr hjá honum,
og bað um leyfi ^að mega
tala við hann. Hún sagði pró-
fessornum, að hún væri ekkja
og hefði farið algerlega eftir
ráðum hans og sáð í allann
akurblett sinn baunahnotum.
Hún hefði fengið mikla upp-
skeru og tekið frá nægilegt
fyrir hana árlangt, en þó væri
afgangs svo hundruðum skifti
punda, sem hún hefði enga
þörf fyrir.
Svo lagði hún fyrir Carver
þ e s s a einföldu spurningu:
„Hver á að kaupa þær?“
Carver gat ekki svarað
henni. Hann hafði verið svo
önnum kafinn við að fá bænd
ur til að hætta við hina ein-
hæfu bómullarrækt, og svo
heppinn með tilraunir sínar
með baunahnotuna, að hann
hafði ekki gefið gaum að því,
að nú hafði hann aleinn
hrundið af stað plágu, sem
var engu betri en kornmaðk-
urinn. Hann keyrði í flýti út
í byggðina, og sjón var sögu
ríkari. Hann horfðist í augu
við sjálfs sín yfirsjónir á
hverju bóndabýli. H1 ö ð u r
voru fullar af óseldum baun-
um, og þær voru einnig að
rotna á ökrunum.
Þegar hann kom heim, sett-
ist hann inn á efnarannsókn-
arstofu sína og ásakaði sig
harðlega fyrir íhugunarleysi
sitt, að hafa aðeins ráðið
bómullarplágunni að hálfu
leyti til lykta. Það þurfti ekki
aðeins að leysa bændurnar
undan því ánauðaroki að
þurfa að treysta á bómullar-
ræktina, þeir þurftu að hafa
uppskeru, sem væri markaðs-
vara, og seldist fyrir peninga
út í hönd. Ef enginn markað-
ur var fyrir baunahnotuna,
þá var það hlutverk hans að
finna hann.
Mörgum árum síðar, sagði
Carver söguna af þessu erfið-
asta hlutverki sínu í ræðu er
hann hélt á Macalester há-
skólanum í St. Paul, í Minne-
sotaríkinu, þar sem hann leit-
aði hugsvölunnar þennan dag
í októbermánuði, þar sem
hann gekk fyrir sólarupprás
um upphaldsstað sinn í skóg-
inum, og þar sem hann skim-
aði eftir fyrstu dagsbirtunni,
hrópaði hann:
„Góði skapari minn, hvers
vegna skapaðir þú heiminn?“
Og skaparinn svaraði mér:
„Þig vantar að vita of mikið
fyrir þessa litlu sál þína,
spurðu mig að einhverju, sem
meira er við þitt hæfi?“
„Og ég sagði: „Skapari
minn, segðu mér til hvers
maðurinn var skapaður?“
Hann svaraði mér aftur:
„Lítilmótlegi maður, þú ert
ennþá að spyrja spurninga,
sem þú ræður ekki við,
spurðu mig spurninga, sem
þú getur búist við að fá svar
við.“
Þá spurði ég hann síðustu
spurningarinnar. „S k a p a r i
góður. Hvers vegna skapaðir
þú baunahnotuna?“
„Þetta er betra,“ svaraði
skaparinn, og hann gaf mér
handfylli af baunahnotum,
og fór með mér heim á efna-
rannsóknarstofuna, og þar fór
um við að vinna saman.
Eftir að Carver kom á efna-
rannsóknarstofuna, 1 æ s t i
hann dyrunum, setti á sig
vinnusvuntu og braut í sund-
ur handfylli af baunahnotum.
Allann daginn og alla nóttina,
má segja, að hann tætti kjarn
ann í sundur. Hann einangr-
aði fitutegundirnar, línkvoð-
una, trákvoðuna, sykurefnin,
og línsterkjuna. Hann prófaði
þessi efni, í ýmsum sambönd-
um, og á mismunandi hita-
stigi og með mismunandi
þrýstingi, og smásaman komu
í Ijós ýmis gerfiefni svo sem:
mjólk, blek, litunarefni, skó-
sverta, olía smyrsli, skegg-
sápa og svo auðvitað smjörið
— „peanut butter.“ Úr skel-
inni fékk hann áburð, borð-
plötur og eldsneyti.
Hann gerði aðra tilraun
með skeljamulninginn, límdi
hann saman og fægði þangað
til að hann hélt í lófa sínum
plötubút, sem leit út eins og
marmari, og var alveg eins
harður.
Carver vann sleitulaust í
tvo sólarhringa, og vísaði
stúdentum sínum í burtu, sem
voru mjög áhyggjufullir, er
þeir þrásinnis börðu á dyrn-
ar og spurðu:
Er ekkert að þér, Dr. Carv-
er? „Nei, nei, mér líður vel,
gerið það fyrir mig að ónáða
mig ekki.“
Honum fannst sjálfum, að
guð hefði gert sig, dauðlegann
manninn, að verkfæri til mik-
illar opinberunar.
Löngu seinna sagði hann:
„Hinn mikli skapari gaf okk-
GOING TO ICELAND?
Or perhaps you wish to visit
other countries or places here,
in Europe or elswhere? Where-
ever you wish to travel, by
plane, ship or train, let the
Triple-A-Service with 40 years
travel experience make the
arrangements. Passports and
other travel documents secured
without extra cost.
Write, call or telephone to-
day without any obligationi to:
ARTHUR A. ANDERSON
TRAVEL SERVICE
133 Claramonl At«„
Winnipeg 8. Man.
Tel.: GLobe 2-5446
WH 2-5949
Frá Long Beach, California
>
i