Alþýðublaðið - 08.08.1962, Blaðsíða 7

Minningarorð
Bryndís Sigurjónsdóttir
Ilinn 25. f.' m. andaðist hér í
Reykjavík frú Bryndís Sigurjóns
dóttir. Hún var fædd hér í borg
9. júlí 1928, og var því aðeins
rúmlega 34 ára gömul. Gagn-
fræða])rófi lauk hún á Akureyri,
en fluttist til New York 1946. Var
hún þó heitbundin Magnúsi Blön-
dal Jóhannssyni, tónskáldi, er
síðar varð maður hennar. Hafði
hann farið á undan henni vestur.
Þau giftust 5. júlí 1947. Eignuð-
ust þau tvo drengi, Jóhann Magn-
ús og Kristján Þorgeir'.' Er Jó-
hann nú 14, en Þorgeir 9 ára.
Bryndís stundaði nám við
menntaskóla kvenna í New York
í tvö ár, en eftir það við Colum-
bíaháskólann í sömu borg. Kynnti
hún sér þar tungumál, bók-
menntasögu og sálfræði. I New
York dvaldist hún með manni
sínum í 7 ár, en er þau hjón
fluttust til íslands hóf hún störf
við dagblaðið Tímann og nokkru
síðar tók hún að sér að sjá um
„Óskalagaþátt sjúklinga” í út-
varpinu. Var hún mjög vinsæl í
því starfi.
Frú Bryndís var árum saman
haldin ólæknandi siúkdómi, og
mun henni sjálfri hafa verið ljóst,
hvert stefndi. En hún barðist
hinni ,,góðu baráttu” gegn siúk-
dóminum, og oft mun hún hafa
dulið nánustu ástvini sína þess,
hve veik hún var. Var það í
samræmi við hið ríka kærleiks-
eðli hennar, því að gleði vildi hún
að frá sér stáfaði en ekki hryggð.
Það er og til marks um vilja-
styrk hennar, að síðasta óskalaga
þætti sínum í útvarpinu stýrði
hún frá sjúkrabeði sínum 5 dög-
um áður en hún dó.
Sá, er þessar línur ritar, vitjaði
Bryndísar nokkrum dögum fyrir
dauða hennar. Virtist hún þá
hress og glöð, og hlaut það að
teljast með miklum ólíkindum,
að hún ætti að troða helveg svo
fljótt sem raun varð á. En það
er oft svo um oss mennina, að
vér sjáum „aftur, en ekki fram,
— skyggir Skuld fyrir sjón“,
eins og skáldið segir. — „Enginn
má sköpun renna”, og tjáir ekki
um að fást.
Frú Bryndís Sigurjónsdóttir
var geðrík nokkuð, en hrein-
lynd og skapföst kona. í Amer-
íku mun hún hafa átt kost á því
að fá sig auglýsta sem fyrirsætu
og jafnvel að komast í raðir kvik
myndastjarna, því að hún var fög
ur kona, en hún afsalaði sér þeim
vafasama frama. Kaus hún held-
ur að fylgja manni sínum og
gégna hlutverki eiginkonu og
móður, þó að ekki væri eins áber-
andi í augum heimsins. En það
hlutverk lék hún líka vel og fag-
urlega, lagði í það sól sína og
hlaut að launum virðingu og ást.
Mynd hennar komst ekki á hið
hvíta tjald, en er greypt í hug og
hjörtu ástvina og annarra, er af
henni höfðu nóin kynni, og mun
geymast þar vel.
Hér er að vísu harmur kveðinn
að eftirlifandi éiginmanni og öðr-
um ástvinum. En í raun og veru
er það þakkarvert að hafa mikið
að missa, en hins vegar nokkur
óbileirni að heimta sér til handa
C'Hft sólskin. bó að margir geri
sig seka um þá kröfufrekju. —
Mér finnst bað táknrænt fyrir
hið stutta líf Bryndísar Sigur-
iónsdóttnr. að hún var til þess
kiörin að koma því til leiðar, að
S'úklinear fengju að njóta þeirr-
ar hljómlisfar, er þeir kysu sér
helzt. — Það var bæði í sam-
ræmi við samúðareðli hennar og
Iisfræna tjáningarþörf, og er það
ekki í raun os veru veglegt hlut-
skipti. að fá að vera einmitt þeim,
sem helzt þurfa á að halda, til
yndis ng blessunar? Þetta hlotn-
aðist Bryndísi. Þess vegna lifir
minníng hennar. eins og ljúfur
tónaniður, í mörgum hjörtum,
Gretar Fells.
Jóngeir D. Eyrbekk
Hafnarfirði, látinn
í gær var borinn til grafar írá
Hafnarfjarðarkirkju Jóngeir D.
Eyrbekk. Hann andaðist 30. f.m.
á 59. aldursári. Með Jóngeiri er
hniginn í valinn sérstæður per-
sónuleiki, skemmtilegur íörunaut
ur, drengur góður og mikill
kjarnakarl.
Jóngeir Davíðsson Eyrbekk var
fæddur í .Nýjabæ í Eyafirði 31.
janúar 1904, en fluttist þriggja
ára gamall til Sauðórkróks með
foreldrum sínum og ólst þar upp.
Foreldrar hans voru þau hjónin
Sigríður Jónsdóttir frá frá Stór-
hóli í Eyjafirði og Davíð Gísla-
son frá Steinskoti á Eyrarbakka.
Hann kallaði sig Eyrbekk. Móðir
Jóngeirs dó, þegar hann var á
áttunda ári, og mun það hafa
haft mikil áhrif á drenginn í
uppvextinum. Hann lærði snemma
að bjarga sér sem bezt lét, enda
var hann þjarkur til vinnu frá
unga aldri, bæði á sjó og landi.
Jóngeir íluttist til Hafnarfjarð
ar í árslok 1921, er hann var
17 ára gamall. Áður höfðu
faðir hans og stjúpa flutzt til
bæjarins. Taldist Jóngeir til heim
ilis í Hafnarfirði frá þeim tíma
til dauðadags, en löngum var
hann fjarverandi í atvinnu hér
og þar fyrr á árum, og þá lengst
af á só.
Jóngeir hafði damlað á sjó frá
barnæsku á Sauðárkróki. og strax
eftir komu sína íil Hafnarfjarðar
réðst hann á fiskiskip, og sjómað
ur var hann til ársins 1943. Þá •
stofnaði hann fisksölu í Hafnar-
firði, og síðustu áratugina hafði
hann allmikil umsvif á ýmsum
sviðum athafnalífsins og komst
víst í nokkrar álnir.
Ég kynntist .Tóngeiri persónu-
lega fyrir um það bil aldarfjórð
ungi, en ég hafði raunar þekkt
hann í sjón og verið honum mál-
kunnugur frá barnæsku. Kynni
okkar urðu með þeim hætti, að ég
vann í bókasafninu, on hann var
mikill notandi safnsins. Þá var
stopul vinna hjá mörgum,bæði sjó
mönnum og landverkamönnum,
og margir lásu þá mikið til að
fylla í starfseyðurnar. Jóngeir
var einn af þeim. Ekki duldist
mér af bókavali hans og ummæl-
um um bækur og höfunda, að
maðurinn var óvenju greindur og
kunni vel að gera greinarmun á
hismi og kjarna. Hann var líka
sjór af sögum og ljóðum.
Þessi kynni okkar urðu um
svipað leyti og kvæði Arnar Arn-
arsonar Ljóðabréf til Vestur-ís-*
lendings’ birtist á prenti. Þar
standa þessar Ijóðlínur:
í svip þeirra seintekna bóndans,
hins sagnfáa verkamanns,
og sjómannsins svarakalda
býr saga og framtíð vors lands.
Mér fannst alltaf, að svarakaldi
sjómaðurinn væri .Tóngeir, ekki
sízt vegna þess, að svo mikil hlýja
fólst í ummælum skáldsins. Því
varð ekki neitað, að Jóngeir var
oft svarakaldur og kleip þá ekki
utan af eða heflaði talsmátann.
En þótt svörin væru köld og all
harkaleg á köflum, þótti manni
strax vænt um manninn. Undir
hrjúfu yfirborði, sem oft minnti
á hákarlsskráp, sló lungamjúkt
hjarta, og manni varð fljótt ljóst
við nánari kynni, að hann vildi
öllum mönnum vel, og raunar
allri skepnunni.
En vitanlega vó þyngst á meta-
skálunum, að þótt svör hans væru
oft hryssingsleg.voru þau yfirleitt
fyndin og frábærlega skemmti-
lega sögð. Það var varla mögulegt
annað en að komast í gott skap
við að vera í nálægð Jóngeirs,
svo léttilega íuku af honum brand
ararnir. Þess vegna voru svör
hans jafnan velkomin. — Örn
Arnarson segir í öðru kvæði:
Og er það ekki mesta gæfa manns
að milda skopi slys og þrautir
unnar,
að finna kímni í kröfum skap-
arans
og kankvís bros í augum tilver-
unnar?
Ef þetta er rétt hjá skáld-
inu, var Jóngeir sannkallaður
gæfumaður, og þá á.hann mikið
í sjóði hjá samferðarmönnunum.
Eins og kunnugt er, unnu þeir
Jóngeir D. Eyrbekk
Jón'geir og Jónas Árnasom saman
að minningabók hans eða sagna-
bók, sem út kom á síðasta ári og
nefnist „Tekið í blökkina". Eng-
um, sem 'báða þekkti, þurfti að
koma á óvart að af þeirri sam-
vinnu fæddist skemmtileg bck.
Sú varð líka raunin á, enda
kunnu íslenzkir lesendur vel aíl
meta frásagnirnar.
En þótt ég hafi hér dvalið ^ll-
mjög við íyndni Jóngeirs og
skemmtan i framgöngu, skyldi
engin skilja orð mín svo, að hann
hafi verið "laumósa veifiskati pða
glæringinn einn í innsta eðli smu
Því fer víðs fjarri. Glensið vall
á yfirborðinu, en undir niðri var
Jóngeir alvörum'aður, hafði á-
kveðnar skoðanir, og var íastur
fyrir og ósveigjanlegur, ef því
var að skipta. Var að honum góð
ur liðstyrkur, þegar hann lagðist
á sveifina, og kveðja félagar hans
í Hafnarfirði þar íraustan og öi-
uggan dreng.
Jóngeir kvæntist aldrei, en eina
dóttur barna eignaðist hann. Heit
ir hún Sigrún, og er gift kona á
Dalvík. Hann sagði svo sjálfur, a3-
það hefði verið sér mikil gæfa atl
eignast þessa dóttur, þótt þau
hefðu ekki verið samvistum um
ævina. Þarf ekki að draga þessi
ummæli hans í efa; hann var
slík manneskja. Síðasta áratuginn
bjó hann með Sólborgu Sigurðar-
dóttur, hinni mætustu konu, sem
hann kunni vel að meta. Bjó hún
honum gott heimili og var hon-
um stoð og. stytta, eftir að heils-
unni tók að hraka. Þrekið mikla,
sem fyrrum dugði svo vel í margs
konar volki, lét allmjög undan
síðustu árin, enda hafði líkaman
um ekki verið hlíft, hvorki vi3-
störf né glaum. — Á heimilinu
var undir það síðasta ungur dótt
ursonur Sólborgar, sem bar naín
Jóngeirs. Vafalaust hefur hann
verið nafna sínum yndisauki, því
að hann hafði hina mestu gleði
af börnum.
Síðari árin hafði Jóngeir forn
sölu við Strandgötu. Ekki veit ég,
hvernig á því stendur, en mér hef
ur alltaf fundizt, að hann hafi
slofnað þessa fornsölu sér og öðr
um til gamans og skemmtunar.
Kannski er þetta ekki rétt, manni
var gjarnt á að líta ýmsar gerðir
hans sem spaug og glens. En hvað
um það, kunnugir segja, að margt
skemmtilegt hafi gerzt í forn-
sölu Jóngeirs, í kringum hana, cg
í sambandi við nana. Nú er því
öllu lokið.
Það er mikill sjónarsviptir að
persónum eins og Jóngeiri D.
Eyrbekk. , Strandgatan verður
snöggt um fátækari við brottför
hans, og raunar allur bæjarbrag
ur í Hafnarfirði. En maður verð
ur að sjá á bak skemmtilegu
mönnunum ekki síður en hinum.
Rúsínurnar hverfa eins og allur
grauturinn, mundi hann sjálfur
hafa sagt. Það ér lífsins saga. «En
okkur, sem eftir lifum, ber jað
þakka skemmtilega samfylgd.
Vertu kært kvaddur, Jóngeir, goð
ur.
Stefán .Túlíusso|
fbúð óskðst
r
Læknakandidat óskar eftir 2—3 herbergjt
íbúð fyrir 1. okt. — Upplýsingar í síma 370
0.
ALÞÝÐIJBLAÐIÐ - 8. ágúst 1962