Alþýðublaðið - 11.11.1962, Qupperneq 3

r
EGGERT G. ÞORSTEINS-
SON ftutti ítarleg-a ræðu um
húsnæðismál í sameinuðu
þingi s.í. miðvikudag, er til um-
ræöu var þingsályktunartillaga
Framsóknar um að auka lán-
veitingar til íbúð'abygginga.
Meginliluti ræðu Eggert fer
liér á eftir.
í>að hefur vcrið fastur liður
við byrjun hvers stjórnarsam-
starfs undanfarinna 10 ára, aó
liefja endurskoðun á 1. um
húsnæöismál og þó sérstaklega
lánveitingar til þessarar lög-
gjafar. Af framangreindum á-
stæðum hafa nokkrar breyting
ar orðið á 1. um húsnæöismál,
bæði hvað viökemur húsnæðis-
málastofnuninni sjálfri og 1. um
verkamannabústað'i ásamt þeim
kafla laga um húsnæðismála-
stofnun, sem fjallar um láns-
veitingar til útrýmingar á
heilsuspillandi húsnæðis. Lög-
gjöf um þessi efni, hefur í þess-
um endurteknu endurskoðunum
að mínu áliti tekið góðum fram-
förum, þannig að í dag eru
orðnar svo rúmar heimildir til
tæknihliðar þesara mála, að i
þeim efnum skortir ekki sér-
staklega endurskoðun 1. svo
sem 28. gr. 1. um húsnæðis-
málastofnun ber með sér. Um
lánveitingarnar sjálfar er það
að segja, að þar skortir enn tölu
vert fé til að mögulegt sé að
fullnægja löglegri eftirspurn. Ég
segi löglegri eftirspurn, og á
að sjálfsögðu þar við það há-
mark, sem í lögunum er í dag,
svo öllum má ljóst vera, hve
þörfin er mikil, ef fara ætti
að óskum hv. flm., sem komu
fram í hans framsöguræðu hér
áðan.
Síðasta athugun um lána-
þörf hjá húsnæðismálastofnun-
inni fór fram 1. september að
lokinni aílsherjair cndurnýjun
lánsumsókna þar. Þörfin mið-
að við löglegar umsóknir reynd-
ist þá vera 87 millj. kr. í kjölfar
þessarar athugunar fór fram
stærsta fjárveiting, á 50
milljónir króna, sem fram
hefur farið í einu lagi á veg-
um stofnunarinnar, þannig að
þörfin miðað við fyrrgreinda
athugun hefur verið þá um
37 millj. eftir fyrrgreinda 50
millj. kr. lánveitingu, til þess
að ná mætti því marki að full-
nægja löglegum umsóknum.
Tölur í þessum efnum eru
þó breytilegar, því að sífellt og
daglega berst fjöldi nýrra láns
umsókna og umsóknir um við-
bótarlán frá umsækjendum,
sem einhver byrjunarlán hafa
fengið. Fjöldi lánsumsókna hef-
ur á þessu ári farið mjög vax-
andi, svo og sala íbúðarteikn-
inga frá teiknistofu stofnunar-
innar.
Mjög hefur verið um þaö
deilt á undanförnum þingum,
hve liámarkslánin ættu að
vera há, þ. e. hve mikill hlutur
af byggingarkostnaðinum, en
inn á þær brautir skal ég ekki,
eins og ég áðan sagði, fara sér-
staklega að þessu sinni, til þess
eru umr. frá síðasta þingi of
ferskar. Eitt eru allir sammála
um, þ. e., að æskilegt sé, að
lánin séu sem hæst. lánstími,
sem lengstur og vextir sem
lægstir. Hvernig eigi hins veg-
ar að gera þessa hluti að veru-
leika, gera þá að meiru en
innantómum áróðri, þá vandast
nú málið, eða svo virðist a. m.
k., þvi að það kemur þá ávallt
fram, hvort tillögurnar eru
bornar fram af stjórnarliði eða
stjórnarandstööu.
í öllum þeim miklu umr.,
sem fram hafa farið um þessi
mál á s. 1. tíu árum, hafa að-
eins verið nefndar tvær raun-
hæfar leiðir til fjáröflunar. Það
er í fyrsta lagi erlend lán-
taka og í öðru lagi, að ákveðinn
hluti sparifjármyndunar lauds-
manna renni til útlána í þessu
skyni.
Hin erlenda lántaka hefur
oft verið rædd og ekki hvað
minnst á stjórnarárum hæstv.
vinstri stjórnar, sem hv. flm.
þessarar tillögu voru velflestir
góðir stuðningsmenn að. Hug-
myndin um erlendu lántökuna
til íbúðarbygginga var þá, eins
og fyrr og síðar, afgreidd með
þeim rökum, að erlend lán yrði
að nota til annarra þarfa þess
opinbera, þ. e. eða þar, sem
féð ylti hraöar. Erlent lán eða
erlent fé mætti ekki festa í
lánum til svo langs tíma. Þetta
hafa verið rökin, sem allan
þennan tíma hafa verið notuö
gegn erlendu fé til íbúðarbygg-
inga.
Síðari Ieiðin um, að hluta af
sparifjármyndunar lands-
manna yrði varið til útlána í
íbúðarhúsabyggingar, er og
svipaða sögu að segja. Það hef-
ur allan tímann þar til nú í ár
verið talið, að sú litla sparif jár-
myndun, sem átt hefur sér stað,
yrði að notast til útlána á öðr-
um sviðum, svo sem til höfuð-
atvinnuveganna sjávarútvegs,
landbúnaðar og iðnaðar. Með
hinni auknu sparifjármyndun
nú, hefur hins vegar á yfirstand
andi ári tekizt fyrir forgöngu
hæstvirts félmrh. samkomulag
við viskiptabankana og stærstu
sparisjóði landsins um kaup á
skuldabréfum byggingarsjóðs
fyrir um 25 millj. kr. og skiptu
þessir aðilar bréfakaupunum
eftir sparifjármyndun hvers um
sig. Stjórn atvinnuleysistrygg-
ingasjóðs hefur og drengilega
stutt sjóðinn síðustu tvö ár og
keypti nú á yfirstandandi ári
bréf sjóðsins fyrir nálega 25
millj. kr. Fé þessu var öllu ráð-

'' ■’
®s^s
stafað í lánveitingu í september
mánuði s.I.
Skyldusparnaðurinn, sem
fyrstu 3 árin reyndist alldrjúg
tekjulind, fyrir byggingarsjóð,
hefur sífelit verið að dragast
saman vegna aukinna endur-
greiðslna og mun að gleggstu
manna yfirsýn vera genginn í
sjálfan sig á næstu 2—4 árum,
þannig að af honum verða ekki
tekjur til útlána. Vandamálin
EGGERT ÞORSTEINSSON
í húsnæðismálum verða fleiri
og margs konar, svo sem er um
flest hin stæri vandamál okkar,
eru þau nátengd hvert öðru,
sem glíma verður við, eins og
um hina öru tilflutninga fólks-
milli hinna ýmsu landshluta og
beinni stofnun nýrra bygggðar-
laga allt of löngum byggingar-
tíma o fjárskorti, auk hins háa
byggingarkostnaðar. Þá má og
minna á nauðsyn þess, að á-
vallt þarf að endurnýja úrelt
og gamalt húsnæði, auk þeirra
íbúða, sem beinlínis hafa verið
taldar heilsuspillandi. Hv. alþm.
er öllum kunnar hinir öru
fólksflutningar, sem hér hafa
átt sér stað á undanförnum
árum og óhjákvæmilega knýja
á um stóraukna íbúðarþörf í
hinum ýmsu landshlutum og er
þó íbúðarþörfin mest áberandi
á svæðinu frá Þorlákshöfn
vestur um til Ólafsvíkur, auk
beinna fólksflutninga til þessa
landssvæðis, er með breyttum
atvinnuháttum að færast í það
horf, að fullkomnara atvinnuör-
yggi sé árið um kring, á
þessum hlutum landsins en
annars staðar, sem mun eiga
einn drýgstan þátt í því, að
fólk uni almennt ekki við liið
eldra húsnæði. Bættur efna-
hagur knýr og á um endurnýjun
Iiúsnæðis. Utan þessa lands-
svæðis munu Dalvík og Sauð-
árkrókur ein gleggstu dæmin
um íbúðarþörf, án þess að um
fólksfjölgun sé að ræða. Á
þessum stöðum hafa s.l. 2—3
ár verið mjög svipaður fólks-
fjöldi, en þó miklar byggingar
framkvæmdir miðað við þenH-
an fólksfjölda, íbúðarhnsa,
20—30 íbúðir á hvorum stað,
á árinu.
Á þessum 20 árum hefur
Reykvíkingum fjölgað úr 38
þús. í 72 eða um 90%. Á sama
tíma er fólksfjölgun í öllu land-
inu talin vera 56 þús. eða 45%,
þar af var því aukningin í
Reykjavík og nágrenni rúm-
lega 90%. Fólksfjölgun í bæjum
og kauptúnum með yfir 300
íbúa o. fl., það er þeirra staða,
sem lánakerfi verkamannabú-
staða og húsnæðismálastjórnar
nær til, varð á árunum 1940 og
1958 frá 62—79%. Þessar tölnr
skýra nokkuð það, sem fyrr er
sagt, livað íbúðarþörfin hlýtur
á næstu áriun að verða og svo
sem nú er Ijóst, og verða bumi
in ákveðnum landssvæðum.
Til ársins 1970 veröur íbéðar-
þörfin vart undir 15
til 17 þúsund íbúðir.
Byggingartími -ibúðanna hefnr
þrátt fyrir aukna tækni sífellt
verið að lengjast og mun með-
albyggingatími íbúða nú vera
því sem næst 2VÖ ár frá því, að
hafizt er handa og þar til íbúð-
in er fullgerð. Þessi öfugþróun
kemur fram í því, að aukinn
fjöldi fjölskyldna býr í hálf-
gerðum íbúðum. Orsakirnar til
þessa eru fyrst og fremst þess-
ar að mínu áliti:
Við byggjum stærri, vandaðri
og varnalegri, en um leið dýr-
ari íbúðir, en flestar aðrar þjóð
ir og kröfurnar til aukins
íburðar fara vaxandi. Annað:
Mannekla í byggingariðnaði og
þó sérstaklega í einstökum
greinum hans. Og í fjórða lagi:
Óskipulagðir og lítt breyttir
byggingarhættir.
í ágúst 1957 komu hingað til
lands tveir sérfræðingar á veg-
um félagsmáladeildar Samein-
uðu þjóðanna til þess að at-
huga, hvort rétt væri að Sam-
einuðu þjóðirnar veittu tækpi-
aðstoð til endurbóta á sviði
íbúðabygginga. Að athugun
þeirra lokinni, mæltu þéir ein-
dregið með slíkri aðstoð. Þessi
aðstoð hefur þegar reynzt mjög
mikilvæg og komið fram í því,
að sendir hafa verið sérfræð-
ingar hingað og sérmenntaðir
íslendingar hafa átt þess kost
að kynna sér þróun þessara
mála i þeim löndum, sem hlið-
stæðust vandamál er við að
etja og hér á landi. Um óra- .
mótin 1959—1960 kom hingað
til lands bandarískur byggingar- i
sérfræðingur, sem hefur ára-
tugareynslu í þeim málum og
dvaldist hann hér á landi uiu
alllangt skeið. Niðurstaða rann-
sókna hans var m. a. sú, að við
Framh. á 5. síöu

ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 11. flóv. I