Fréttir - 27.07.1918, Page 1

DAGBLAÐ
89. blað.
Reykjavík, langardaginn 27. júlí 1918.
2. árgangnr.
Forslag
til
Frumvarp
til
Ríkjasamitmgnrinn.
Dansk-lslandsk Forbundslov.
De af Danmarks Regering og Rigsdag og af Islands
Althing til Forhandling om Landenes indbyrdes Stil-
ling nedsatte Udvalg har enstemmig samlet sig om
det nedenstaaende Forslag til Dansk-Islandsk For-
bundslov, hvilket indstilles til Godkendelse af de
to Landes Regeringer og lovgivende Forsamlinger.
Naar F'orslaget er vedtaget saavel af Danmarks
Rigsdag som af Islands Althing og af Islands
Vælgere ved den i Islandsk Forfatningslov No. 12
af 19. Juni 1915 § 21 paabudne Afstemning, og
naar det saaledes vedtagne Forslag har opnaaet
Kongens Stadfæstelse, vil Loven med Indledning
lvde saaledes:
Vi Christian den Tiende o. s. v.
Göre vitterligt:
Danmarks Rigsdag og Islands Althing og Vælgere
har paa forfatningsmæssig Maade vedtaget, og Vi
ved Voit allerhöjeste Samtykke stadfæstet
Dansk-Islandsk Forbundslov.
I.
§ 1.
Danmark og Island er frie og suveræne Stater,
forbundne ved fælles Konge og ved den i denne
Forbundslov indeholdte Overenskomst.
I Kongens Titel er begge Staters Navne optagne.
§ 2.
Tronfölgen er den i Tronfölgeloven af 31. Juli
1853 Art. I og II fastsatte. Tronfölgen kan ikke
ændres uden begge Staters Samtykke.
§ 3.
De for Danmark nugældende Bestemmelser med
Hensyn til Kongens Religion, hans Myndighed og
kongemagtens Udövelse i Tilfælde af Kongens Syg-
^om, Umyndighed eller Ophold udenfor begge Stater
skal ogsaa være gældende for Island.
K § 4.
ivongen kan ikke uden Danmarks Rigsdags og
•slands Althings Samtykke være Regent i andre
Uande.
dansk-íslenskra sambandslaga.
Nefndir þær, sem skipaðar hafa verið af stjórn
og ríkisþingi Danmerkur og alþingi Islands til
þess að semja um stöðu Jandanna sín á milli,
hafa í einu hljóði orðið ásáttar um frumvarp það
til dansk-íslenskra sambandslaga, sem hjer fer á
eftir, og leggja til, að stjórnir og löggjafarþing
beggja landa fallist á það.
Þegar frumvarpið hefir náð samþykki bæði ríkis-
þings Danmerkur og alþingis fslands og íslenskra
kjósenda við atkvæðagreiðslu, sem fyrirskipuð er
i 21. gr. stjórnarskipunarlaga íslands nr. 12, 19. júní
1915, og þegar frumvarpið, þannig samþykt, hefir
hlotið staðfestingu konungs, verða lögin ásamt inn-
gangi á þessa leið:
VjER Christian hinn Tíundi o. s. frv.
Gjörum kunnugt:
Rikisþing Danmerkur og alþingi íslands og kjós-
endur hafa á stjórnskipulegan hátt fallist á og
Vjer staðfest með allrahæstu samþykki Voru eftir-
farandi
Dansk-íslensk sambandslög.
i.
1. gr.
Danmörk og ísland eru frjáls og fullvalda ríki,
í sambandi um einn og sama konung og um
samning þann, er felst í þessum sambandslögum.
Nöfn beggja rikja eru tekin í heiti konungs.
2. gr.
Skipun konungserfða er sú, er segir i 1. og 2. gr.
konungserfðalaga frá 31. júlí 1853. Konungserfðum
má ekki breyta, nema samþykki beggja rikja
komi til.
3. gi.
Ákvæði þau, er gilda nú i Danmörkn um trúar-
brögð konungs og lögræði, svo og um meðferð
konungsvalds þegar konungur er sjúkur, ólögráður
eða staddur utan beggja ríkjanna, skulu einnig
gilda á íslandi.
4. gr.
Konungur getur ekki verið þjóðhöfðingi í öðrum
löndum án samþykkis ríkisþings Danmerkur og
alþingis Islands.
Frumvarp það til dansk-íslenzkra
sambandslaga, er nú er birt og
samningamenn Dana og íslend-
inga hafa orðið ásáttir um, en
stjórn og þing íslendinga fallist
á, er í raun réttri frumvarp að
rikjasamningi, er tvö fullvalda ríki
gera með sér.
I sambandslögum þessum felst
sem sé samningur um samband
tveggja fullvalda rikja og jafn rétt-
hárra, Danmerkur og íslands, þar
sem ekkert er sameiginlegt nema
konungurinn einn og samningur
þessi, er rikin gera sín á milii af
fúsum og frjálsum vilja.
En samkvæmt þessum samningi
eru engin óuppsegjanleg sambands-
mál til ínilli þessara ríkja, alt upp-
segjanlegt nema konungs-sam-
bandið.
Hér er því um persónusamband
(Personalunion) að ræða, og greina
sambandslög þessi, hvernig því er
farið, og athugasemdir þær við
þau, er ásamt þeim eru birtar og
undirritaðar.
í 1.—5. gr. eru sambandslaga-
ákvæðin um sameiginlegan kon-
ung og það er sérstaklega snertir
konunginn. Er þar viðurkent jafn-
rétti alþingis við ríkisþing Dana
til þess að leyfa eða synja kon-
ungi um að vera þjóðhöfðingi í
öðrum löndum en þessum tveim
ríkjum, Danmörku og íslandi.
Svo er og hvoru ríki i sjálfsvald
sett að ákveða greiðslu á konungs-
borð af ríkisfé.
í 6. gr. hefst samningur sá, er í
sambandslögunum felst. Hefst hann
i samningsákvæðum um jafnrétti
ríkisborgaranna. En samkvæmt
þeim er ríkisborgara-ré/íur sinn í
hvoru ríki og sjálfstæður, veittur
af hvoru ríki fyrir sig, þótt rík-
isborgara-réf/indin sé algerlega gagn-
kvæm.
Er þar með leyst hið gamla
deilumál um jafnrétti þegnanna,
þar sem hér verður samkvæmt
þessu algerlega aðskilinn þegnrétt-
ur, og tvennskonar: íslenzkur og
danskur fyrir þegna hvors ríkis
um sig. Um sameiginlegan fæð-
ingjarétt verður eigi lengur að ræða
og ráða íslendingar því sjálfir, hver
ákvæði þeir setja í lög sín um
skilyrði fyrir því að öðlast og missa
hér ríkisborgararélt. Og bin gagn-