Fréttir

Issue

Fréttir - 27.07.1918, Page 4

Fréttir - 27.07.1918, Page 4
4 FRETTIR lausra manna í Danmörku, eins og Berlins, um mál vor, eða rita svo í hefndarskyni við Berlin í garð hinna dönsku stjórnmála- manna og þjóðar, að gremju gæti valdið hér á landi og spilt hér samkomulagi. Vér treystum því, að góðvild og sanngirni þeirra, er með Dönum ráða mestu, sigri þessar hjáróma raddir Berlins og hans nóta, er til kasta ríkisþingsins kemur, eins og hún sigraði, er samninganefndin var skipuð og send hingað. Góðir Danir mega ekki gjalda hér Ber- lin’s í neinu. Nú virðist sem sagt svo vel horfa, að óþarfi sé að eltast við að hrekja enn á ný marghraktar röksemdir Berlins, og rétt sé að taka hina stefn- una: að bíða átekta og horfa svo með geðró og vorkunsemi göfugs sigurvegara á ófarir hans í við- skiftum við oss og hina frjáls- lyndari andstæðinga hans meðal Dana. Og vér vonum ókvíðnir, að það tækifæri gefist oss innan skamms. lem Regeringerne, henvises Sagen til et Voldgifts- nævn paa 4 Medlemmer, hvoraf hvert Lands överste Domstol vælger Halvdelen. Dette Voldgifts- nævn afgör Uenigheden ved Stemmeílerhed. I Til- fælde af Stemmelighed overdrages Afgörelsen til en Opmand, som den svenske og den norske Rege- ring skiftevis anmodes om at udnævne. VI. § 18. Efter Udlöbet af Aaret 1940 kan saavel Rigs- dagen som Althinget til enhver Tid forlange optaget Forhandling om Lovens Revision. Förer Forhandlingen ikke til fornyet Overens- komst inden Udlöbet af tre Aar fra Forlangen- dets Fremsættelse, kan saavel Rigsdagen som AI- thinget vedtage, at den i denne Lov indeholdte Overenskomst skal ophæves. Forat denne Beslut- ning skal have Gyldighed, maa mindst to Trediedele at Medlemmerne af hvert af Rigsdagens Ting eller af det forenede Althing have stemt derfor, og den skal derefter være bekræftet ved Atstemning af de Vælgere, der er stemmeberettigede ved de al- mindelige Valg til Landets lovgivende Forsamling. Saafremt den saaledes foretagne Afstemning ud- viser, at mindst tre Fjerdedele at de stemmebe- rettigede Vælgere har deltaget i Afstemningen, og al mindst tre Fjerdedele af de afgivne Stemmer er for Ophævelsen, vil Overenskomsten være bort- falden. 4 manna, og kýs æðsti dómstóll hvors lands sinn helming þeirra hvor. Gerðardómur þessi sker úr ágreiningnum og ræður afl atkvæða. Ef atkvæði eru jöfn, skulu úrslitin falin oddamanni, sem sænska og norska stjórnin á víxl eru beðnar að skipa. VI. 18. gr. Eftir árslok 1940 getur ríkisþing og alþingi hvorl fyrir sig hvenær sem er krafist, að byrjað verði á samningum um endurskoðun laga þessara. Nú er nýr samningur ekki gerður innan 3 ára frá því að krafan kom fram, og getur þá ríkisþingið eða alþingi hvort fyrir sig samþykt, að samningur sá, sem felst í þessum lögum, sje úr gildi feldur. Til þess að ályktun þessi sje gild, verða að minsta kosti 2/3 þingmanna annaðhvort í hvorri deild ríkisþingsins eða í sameinuðu alþingi að hafa greitt atkvæði með henni, og hún síðan vera sam- þykt við atkvæðagreiðslu kjósenda þeirra, sem atkvæðisrjett hafa við almennar kosningar til lög- gjafarþings landsins. Ef það kemur í Ijós við slíka atkvæðagreiðslu, að 8/4 atkvæðisbærra kjósenda að minsta kosti hafi tekið þátt í atkvæðagreiðslunni og að minsta kosti 3/i greiddra atkvæða hafi verið með samningsslitum, þá er samningurinn fallinn úr gildi. Úr ýmsum áttum. Sírnfregn frá Seyðisfirði segir að fyrsti sólskins-dagurinn nm langan tíma hafi verið í gær (föstud.). Hafi þá norðaustanáttin snúist til norðurs. Fiskur er sagð- ur nægur, en gæftaleysi og beitu- leysi hefur hamlað því, að hægt væri að stunda veiðar að mun. Þó hafa menn fengið talsvert í net. Von um síldarafla til beitu strax er á sjó gefur. Múrmansbrautin. Svo er járnbraut sú nefnd er Rússar lögðu frá Pétursborg í byrjun stríðsins vestan við Onega- vatn, með vesturströnd Hvítahafs og þaðan þvert norður yfir Kóla- skagann (Lappland) norður að Múrmannsströnd. Nú hafa Banda- menn gert út leiðangur, sett lið á land þar norður frá og náð miklu af brautinni og þar með Kólaskag- anum. Strandvarnir Ameríkn. Seinast í maímánuði fór að bera á þýzkum kafbátum fram undan New-York. Voru þegar i stað gerð- ar miklar ráðstafanir til varnar. Mörg hundruð ljósveifur voru settar í gang og lýstu upp innsigl- ingar til hafnanna, gæzluskip og flugbátar voru alstaðar á sveimi. Engu að síður hefur þjóðverjum tekist að sökkva allmörgum skip- um þar vestra. — En þessi heim- sókn Þjóðverja er sögð hafa orðið til þess að menn gengu þúsundum saman í herinn af sjálfsdáðum. VII. § 19- Danmark meddeler udenlandske Magter, at det i Overensstemmelse med Indholdet af denne For- bundslov har anerkendt Island som suveræn Stat, og meddeler samtidig, at Island erklærer sig for stedseværende neutralt og ikke har noget Or- logsflag. § 20. Denne Forbundslov træder i Kraft den 1. De- cember 1918. Bemærkninger til det ovenstaaende Forslag. Om Forslaget i Almindelighed udtaler de dan- ske Udvalgsmedlemmer fölgende: Den Dansk-Islandske Kommission af 1907 ud- taler i sin Betænkning, afgiven den 14. Maj 1908, at ved Vedtagelsen af den forfatningsmæssige Ordning, hvorom Kommisionen fremsatte Forslag, vilde det statsretlige Forhold mellem Danmark og Island være fuldstændig ændret fra det Standpunkt, som indtoges i Loven af 2. Januar 1871: »1 Stedet for at være bestemt ved en ensidig dansk Lovgivningsakt vil Forholdet fremtidig være bygget paa en ved gen- sidig Overenskomst tilvejebragt fælles Lov, vedtagen af begge Landes Lovgivningsmagter«. Island vilde herefter være et frit og selvstændigt, uafhændeligt Land, forbundet med Danmark ved fælles Konge og ved de i Forslaget opförte Fællesanliggender, saaledes at Island stilledes ved Siden af Danmark som en særlig Stat med fuld Raadighed over alle Anliggender, der ikke udtrykkelig var fastslaaede som fælles. De fælles Anliggender skulde være íölgende: Civilliste og Udgifter til Kongehuset; Udenrigske Anliggender; Forsvarsvæsenet, herunder Orlogs- flaget; Hævdelse af Fiskerirettighederne; Indföds- retten; Möntvæsenet; Höjesteret; Handelsflaget ud- adtil. Efter 25 Aars Forlöb kunde saavel Rigsdag som Althing forlange Revision; hvis denne ikke förte til et Resultat, vilde der fra hver Side kunne kræves Ophævelse af Fællesskabet i Henseende til alle de nævnte Anliggender undtagen de tre förste i Rækken. Det nu foreliggende Forslag fölger de samme VII. 19. gr. Danmörk tilkynnir erlendum ríkjum, að hún samkvæmt efni þessara sambandslaga hafi viður- kent ísland fullvalda ríki, og tilkynnir jafnframt, að ísland lýsi yfir ævarandi hlutleysi sínu og að það hafi engan gunnfána. 20. gr. Sambandslög þessi ganga i gildi 1. desember 1918. Athugasemdir við framanskráð frumvarp. Um frumvarpið alment láta dönsku nefndar- mennirnir þessa getið: Dansk-islenska nefndin frá 1907 segir í áliti sinu, dagsettu 14. maí 1908, að með samþykt þeirrar stjórnarskipunar, sem nefndin stakk upp á, mundi ríkisrjettarsamband Danmerkur og íslands verða algerlega annað en lögin frá 2. janúar 1871 gera ráð fyrir: »í stað þess að skipað var fyrir um það einhliða með dönskum lögum aðeins, þá verður sambandið framvegis bygt á samhljóða lögum, sem sett eru eftir samningi beggja aðilja og samþykt af -löggjafarvöldum heggja landa«. ísland mundi sam- kvæmt þessu vera frjálst og sjálfstætt land, er eigi yrði af hendi látið, í sambandi við Danmörku um einn og sama konung og um þau mál, er talin eru sameiginleg í frumvarpi nefndarinnar, og þann- ig eins og Danmörk sjerstakt ríki með fullræði yfir öllum málum sínum, nema að þvi leyti, sem beint er ákveðið, að þau skuli sameiginleg. Sameiginleg mál skyldu vera þessi: Konungs- mata og gjöld til konungsættar, utanrikismálefni, hervarnir ásamt gunnfána, gæsla fiskiveiðarjettar, fæðingjarjettur, peningaslátta, hæstirjettur, kaupfán- inn út á við. Að 25 árum liðnum gátu ríkisþing og alþingi krafist endurskoðunar. Eí hún yrði árang- urslaus, gat hvor aðili krafist, að sambandinu yrði slitið um öll þau mál, er að framan greinir, að undanskildum þrem hinum fyrstnefndu. Frumvarp það, sem hjer liggur fyrir, fer í sömú

x

Fréttir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttir
https://timarit.is/publication/179

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.