Frækorn - 15.05.1902, Blaðsíða 5

61
far um að kynnast skapferli og hjartalagi
meðbræðra sinna. Gerðu menn sérljósagrein
fyrirástæðum annara, væru, án efa, færri og mild-
ari dómar feldir yfir þeim, enella er. — f“að
er sorglegt hve sumir eru fljótir að áfefla
þann sem að einhverju leyti hefir brotið iögin,
án þess að taka tillit til þess undir hvaða
kringumstæðum brotið er Iramið, en þó skal
eg ekki lara frekar útí þetta því um það
verður að skrifa með varasemi, því þótt
margir brjóti lög, að eins þegar nauðsyn kref-
ur, þá eru líka margir, sem skáka þar í henn-
ar valdi að ástæðulausu.
Jeg ætla hér að minnast á eina hlið mann-
lítsins og ekki þá björtustu. Það er fjelags-
leysið, sem hvervetna í heiminum veldur stór-
tjóni, ekki einunngisfyrir einstaklinginn, heid-
ur einnig fyrir heil þjóðfélög. F.f til vill er
ófélagsskapur hvergi ekis tilfinnanlegur eins
og hér á íslandi, enda álít eg að hann eigi
mestan þátt í því að íslendingar eru svo
langt á eftir öðrum þjóðum með ýmsar fram-
farir. Allir þeir sem komnir eru til vits og
ára, þekkja blessun þá, sem góður féiags-
skapur og samtök hafa í för með sér; jafn-
framt þekkja allir það tjón, sem félagsleysi
og einræningsskapur bakar þeim sem ekkert
vilja meðsamtök og samvinnu hafa. Samvinna
er svo afarnauðsynleg fyrir fátæka einyrkja
sem ekki hafa ráð á að borga vinnu- eða
kaupafólki. í’að er mjög leiðinlegt, að
þegar margir einyrkjar búa í nágrenni hver
en taka þó ekkert tillit hver til annars, enda
er líka afkoman ljós vottur þess. Heyskort-
urinn á vcrin er oft sorglegur vottur um
einræningsskap og félagsleysi. Að hugsasér
allar þær áhyggjur og sálarkvalir, sem pfna
fátækan einyrkja á vorin þegar ekkert
heystrá er til að gefa fénaðinum sem á að
halda lífinu í honum og fjölskyldu hans.
Það dregur ekki úr bágindunum aðgeta ásak-
að sig fyrir slíkt, sjá að þetta hefði getað
verið allt öðruvísi, ef samtök og félagsskapur
hefði verið á milli hans og nágranna hans,
hefði hver verið toðinn og búinn t’l að hálpa
með ráðum og dáð og hver hefði fundið
ánægju og sælu í því að vera önnur hönd
síns nábúa. — Meðan engin tekur tillit til
þarfa og nauðsynja annara, verður lífið yfir
höfuð, enkum byrði sem einstaklingurinn
hnígur undir hjálpar og vonarlaus. — Þaðeru
víðsvegar um heiminn dýraverndunarfélög
sem banna illa meðferðá dýrum og eru slík
félög vottur þess að til eru góðir og göfugir
menn, sem ekki þola að varnarlausum skepn-
um sé misboðið; en mannverndunarfélög eru
færri. Vér getum sagt að lögin verndi líf
og réttíndi rr.anna, en þau eru ónóg í því
efni. Mannverndunin verður að lifa og þró-
ast í hjarta hvers einstaks mánns; þaðan
verður að streyma kærleikur og hluttekning
út til þeirra sem bágt eiga. Slíkt mundi
gera gott og verða þakklátlegar meðtekið
en ýms málamyndalög sem oft eru toguð og
teygð, fólum troðin og farið í kringum, og
eru, ef til vill. aldrei tekin af hyllunni.
Politik i Frækornum.
Menn sjá ofsjónir nú í kosningabrask-
inu og taka stundum vin fyrir óvin og
óvin fyrir vin, ekki að tala um að sam-
vízkur sumra politiskra pennastarfsmanna
virðast vera reknar í útlegð og mega ekki
láta á sér bera fyr en eftir kosning-
arnar.
Svo kallaður »bindindismaður«, sem
ritar í síðasta tbl. Austra, þykist sjá
»Hafnarstjórnar«-merki í Fræk. no. 7 í
aðsendu greininni frá herra Sig. Jóhanns-
syni um al þingiskosningarnar og bindind-
ismálið.
Auðvitað er þetta hið kostulegasta bull
í Austra.
Svarið frá herra Sig. Jóhannssyni hér 1
blaðinu sýnir það sanna í málinu, hvað
honum viðvíkur.
Og hvað snertir ritstjórn Fræk. skal
það tekið fram, að politik liggur fyrir
utan svæði blaðsins, nema að því leyti,
sern hún kann að koma í samband við
kirkjuleg og siðferðisleg mál, svo sem
t. d. fríkirkjumálið og bindindismálið.
Fræk. sterdur hjartanlega á sama,
hvort Valtýingar eða and-Valtýingar verða
kosnir til þings, ef þeir á annað borð
cru góðir menn. Og það eru auðvitað
margir góðir drengir til í báðum flokk-
unum.
Svar til »bindindismannsins<
í Austra
Einhver, semnefnir sig »bindindismann«,
hefur heilsað upp á mig t síðasta Austra
útaf greinarstúf, sem eg skrifaði í Fræk.
um þingkosningar og bindindismál.
Höf. dróttar því fyrst að mér, að eg
hafi skrifað greinina í þeim tilgangi að
»agitera» fyrir Valýingum, en ekki af
rækt við bindindismálið. Eg get ekki
skilið, hvernig höf. finnur það út. Reynd-
ar er hægt að skilja það á einn hátt, og
hann er sá, að hvar, sem einhver haldi
fram einhverjum úr þeim flokki sem nyt-
sömum hæfileikamönnum, þá sé það