Frækorn - 04.11.1902, Blaðsíða 2

130
F R'Æ K O R N.
strengi i sálu hans, svo að þeir bljómuðu
allt til grafarinnar.
Hann var fyrst prestur nokkur ár; þá
kynntist hann mörgu heimili,sem komið var
i eyði af löstum, leti og 'irbirgð. Hann
sá eymd fólksins i sjúkrahúsunum, dýflÞs-
unum og sjálfum munaðarleysingjastofun-
um Hann kenndi í brjósti um f’flkið.
Hann lángaði innilega til að b eta kjör þess.
Letin, fáfræðin og hugleysið sýndust honum
helztu orsakir böls þess,
»Það ríður á því að sannfæra menn um,
að það sé undir þeim sjálfum komið,
hvort þeim verði bjargað úr bölinu eða
eigi. Þeir þurfa umfram allt að trúa á mátt
sinn og meginn og vilja hjalpa sér sjálfir,
og þá hjálpar guð þeim sannarlega*, segir
hann.
1’að var fleira en trúræknin ein, sem
S. hafði fratn yfir aðra mannvini. Hann hag-
aði s'num skóla svo með tilstyrk konu
sinnar, að hann yrði sem likastur heimili;
svo hjarta og hugur hvers eins var opið
fyrir öðrum. Við þetta vöndust börnin á
innilegt félagslíf óg það varð þeim síðar
mikill styrkur í lífsins stríði. Hann leiddi
börnin inn í elskulegt heimilisl f. Þar voru
sagðar sögur á samfundum.
S. ritaði Maurabókina eða leiðarvísi til
að ala börn upp 'kynsamlega, og Krabba-
bókina (ilað sýna óskynsamlegt uppeldi.
Hann vill, að kennari sé hneigður til
kennslustarf-ins, að börnum sémest kennt
munnlega og á máli þeirra sjálfra, vill að
sögur séu kenndar fyrst, þvi góður sögu-
maður laðar öll börn að sér. Undir eins
og hann opnar varirnar, safnast þan kring-
um hann, eins og hænuungarnir utan um
mömmuna sína.
VIII. Henrik Pestalozzi.
(1746-1827).
Svissneskur að . ætt og uppruna.
Frumsetningar, Pestalozzis:
1. Trúrækni og siðgæði eru æðsta
mark og mið uppeldisins. Trú og kær-
leikur æðst.
2. Uppeldið heyrir til heimilinu, eink-
um mæðrunum. Eg vil leggja það í hend-
ur mæðranna
3. Frumkennslan á að verahlutkennsla.
Undirstaðan er skoðun og takmarkið
sk i 1 m e r k i 1 e g 1 ý s i n g.
4. Barnið ájað starfa |sem mest af
sjálfsdáðum.
5. Það á að glæða alla hæfileika barns-
sálarintiar, jöfnum höndum láta þá alla
starfa.
6. Almenn mentun á að vera undir-
staða embættis-mentunarinnar.
Uppeldisrit Pestalozzis heitir:
Leúharður og Geirþrúður. Það er aðal-
uppeldisrit hans. »Geirþrúður kennir börn-
um sínum»:
»1 hverju barni eru fólgin fræ, sem vilja
dafna og spretta út. Öll kennsla er ekki
annað en súlist, aðhjálpa þessum fræum
til að þroskast og spretta út, ekki annað
en að rétta þessari meðfæddu þroska-
löngun hjálparhönd. Það er listin. Trú
og siðferði sprettur mest af sambandinu
milli barns og móður. Móðirin elur önn
fyir barni sínu og frækorn kærleikans
sprettur mest út við yl m íðurumhyggjunn-
ar. Hún verndar barnið og friðar og brosir
við því, þegar það brosir. Þá sprettur
frækorn trúnaðartraustsins út í hjarta þess.
Hún svalar því og seður það, Miðir og
saðning er hið sama því til handa, og það
þakkar fyrir sig.
Eg verð að elska mennina, eg verð að
treysta þeim, þakka þeim og hlýða, áður
en eg kemst svo lángt að elska guð, þakka
honum, treysta honum og hlýða, því sá
sem ekki el-kar bróður sinn, sem hann
sér, hvernig getur hann elskað sinn him-
neska föður, sem hann ekki sér? Það
er þess vegna heimilið, sem leggur undir-
stöðu siðgæðisins og trúarinnar og móðir-
in er hjarta heimilisins, Þetta erhiðeðli-
lega uppeldi, þetta er að ala upp sam-
kvæmt lögmáli náttúrunnar.» Frh.
Ekki kvarta skal eg þá
Mitt þá hjarta’ er hætt að slá
heimför bjarta mun eg fá
eymdar svarta inni frá;
ekki kvarta skal eg þá.
J. D.