Frækorn - 03.03.1903, Blaðsíða 2

26
FRÆKO RN.
Og vér erum sannfserðir um, að þar
sem þessi heilaga máltíð er höfð í metum
samkvæmt orði drottins, án allra kirkju-
legra viðbóta, þar sem hún fær að vera
hið sýnilega tákn uppá hina innri andlegu
sameiningu við drottinn, þar mun hún
einnig verða til þess að styrkja og efla
trú manna á Krist, hann .sem er »andinn«
og sem vér hvorki eigum né getum þekkt
eftir holdinu, heldur eftir andanum. Sbr.
2 Kor. 5, 16.
Hín »hærri kritík
Eftir séra Runólf Marteinsson.
III.
Nú vil eg leyfa mér að minnast nokkuð
á fyrirlestur séra Friðriks J. Bergmanns
í »Aldamótum« (n. árg.). Því verður
ekki ncitað, að sá fyrirlestur er oss, sem
aðhyllumst hina görnlu skoðun á biblíunni,
mikið hryggðarefni. Reyndar kemur höf-
undurinn þar fram með stakri kurteisi
og hógværð. Hann talar þar með hinni |
mestu stilling og gætni um þetta ágrein- |
ingsatriði gömlu og nýju skoðunarinnar á j
biblíunni. Hann getur ekki einungis um- |
borið það, að honum sé mótmælt, heldur
lætur hann beinlínis í ljósi ánægju sína
fáir vörninni til stuðnings gömlu skoðun-
inni, sem átt hefir sér stað hérvestia og
óskar eftir því að hún haldi áfram. Þrátt
fyrir þetta fyllir hanníþessum fyrirlestri
flokk þeirra, er andæfa gömlu skoðuninni,
og það "þykir oss sárt, þar sem svo mik-
ils metinn bróðir vor á í hlut, ekki sízt
sökum þess, að vér höfðum ástæðu til,
af fyrirlestri hans um gamla testamentið
og ritdeilu hans við Helga Pétursson um
sköpunar-og syndaflóðssöguna, að telja
hann einn hinna öflugustu varnarmanna
gömlu skoðunarinnar í kirkjufélagi voru.
Það, að vér skulum telja annað eins
og þetta hryggðarefni, er af talsmönnum
nýju skoðanarinnar sjálfsagt álitið þröng-
sýni eða veikleiki. Bæði séra Jón Helga-
son og Einar ritstjóri Hjörleifsson hafa
kveðið upp dóma sína yfir oss kirkjufé-
lagsmönnum fyrir það ófrjálslytidi, sem
þeim finnst koma fram hjá oss í því, að
viija síður fá inn í félag vort presta, sem
berðist á móti oss í þessu þýðíngarmikla
máli. Reyndar var það nú að eins einn
prestur vor, sem talaði þannig, og hann
talaði í sínu eigin nafni, en ekki í nafni
kirkjufélagsins. En þótt allt kirkjufélagið
hefði látið þetta í ljósi, hefði það þó verið
undarlegt af þessum vinum vorum á Islandi
að tala eins og þeir gjörðu.
Eg get skilið það, að þeir telji skoðun
vora á biblíunni háskalega ranga og að
þeir ímyndi sér, að sú skoðun vor hafi
mjög illar afleiðingar í för með sér í
baráttu vorri fyrir kristindóminum. Mér
getur skilizt, að þeir hugsi, að sín
skoðun muni verða til hinnar mestu bless-
unar fyrir kristindóminn. En það finnst
mér óheyrilegt skilningsleysi hjá þeim,
að geta ekki rennt grun í það, að vér
stöndum eins að vígi gagnvart vorri hlið
málsins, aðvorskoðun á biblíunni er oss
óumræðilega dýrmæt, og að vér teljum
nýju skoðunina hættulega villu. Er það
þá nokkurt ófrjálslyndi af oss, þótt vér
ekki viljum menn inn í kirkjufélag vort,
til þess að kenna opinberlega það, sem
vér álítum háskalegt ogósatt? Hvernig
getum vér verið sjálfum oss samþykkir,
ef vér vildum aðra eins meiningarleysu ?
Að heimta slíkt af oss er sama sem að
fara fram á það, að vér vinnum á móti
vorri eigin sannfæring, eða að vér leggj-
um ekkert upp úr því, sem vér sjálfir
segjum að sé sannfæring vor, Onnur
eins framkoma og þessi gefur grun um
það,' að sannfæringin hjá talsmönnum
nýju skoðunarinnar sé ekki mjög sterk,
að þeir leggi ekki mikið upp úr sinni
sannfæring, úr því þeir ætlazt til þess,
að vér lítilsvirðum skoðun vora. Ekki er
heldur alveglaust við, að það bóli áþessu
í fyrirlestri séra Friðriks. Hann segir
á einum stað: »Hugur minn hneigist til
hins nýja, eins og þegar erkunnugt.* Sam-
kvæmt þessu er hann fremur óákveðinn,
ekki ákveðinn í hinni nýju guðfræði. Það
er ekkert undarlegt, þótt rnaður sé ekki
ákveðinn gagnvart nýrri stefnu, og er
ekkert út á það að setja. En svo kemur