Frækorn - 26.08.1904, Blaðsíða 2

130
F R Æ K O R N.
Hvernig getur síeinninn skynjað manninn?
Hvernig getur maðurinn þekt — GUÐ?
- Dœmdu varlega, jarðnesk þekking!"
Höf. gefur þráfaldlega í skyn, að
eiginleg þekking á guði sé óhugsan-
leg hér í heimi: »Alföður þekki eg
ekki.« »Sannleikurinn í sjálfum sér,
eins og'Tiann'er, birtist aldrei Tút-
heimi.«
En þrátt fyrir þetta er bókin með
sínum 37 »iðkunum« nærri því á
hverri blaðsíðu leitun á að »birta«
þetta.
Bókin er prédikun um guð, og ef
höf. meinar nokkurn veginn það sama
með íslenzkum orðum og aðrir menn
og það verður hann að gera, annars
er ekki til neins að brúka málið —,
þá er bókin fræðsla um guð, um
»sannleikann í sjálfum sér«, fræðsla
um þetta, sem enginn (og þá heldur
ekki höf.) þekkir né getur þekt »í út-
heimi.«
Um veginn til sannleikans’^segir
höf.:
»Veginn til sannleikans finnur hver
sá maður, sem sannleikans leitar af
alhug og kærleikans lögmáli hlýðir.«
(Bls. 5).
Vér getum fallist á þetta, það er
bæði skynsemi og kristindómi sam-
kvæmt. Kristur segir: »Sá, sem leitar,
hann finnur«.
»Petta er eilífa lífið, að þeir þckki
þig, einan sannan guð, og þann sem
þú sendir, Jesúm Krist«. Berum svo
saman orð þessi við þessa setningu
höf.:
»Ein er vera Alföður, sú er aldrei
birtist í neinum heitni; aldrei opinberast
neinni dulspekissjón«.
Samkvæmt þessum orðum höf. er
kristindómurinn villa eða svik og
höfundur kristindómsins annaðhvorl
svikari eðaþá viltursjálfur, \)\i\hannhob-
aðafdráttarlaustþað, sem höf. segir að
»aldrei birtist í neinum heimi,«; »aldrei
opinberast< o. s. frv. Hvernig sami
höf. seinna í bók sinni^geturj nefnt
Krist »hinn mikla meistara« (bls. 29),
það skiljum vér ekki. Orð [Krists
samrýmast aldrei >Vegi« höfundarins.
Kristur er opinberun föðursins. »Sá,
sem hefir séð mig, hefir séð föður-
inn«, segir Kristur. Og?einn af rit-
höfundum nýja testamentisins segir
um Krist, ’ að hann sé »geisli hans
dýrðar og ítnynd hans veru«. >Andinn
tansakar alt, jafnvel guðs leyndarráð*. —
Ég hef leyft mér að benda hinum
heiðraða höfundi »Vegarins« á þessi
orð nýja][testamentisins til þess að
slá því föstu, að það nær engri átt
að hugsa sér neina samhljóðun milli
rits þessa og heimildarrita kristindóms-
ins.
Enga einustu setningu hefi eg fund-
ið í þessari bók, er bendi til Krists
sem sáluhjálpara og frelsara, heldur
byggist öll sæluvon á eigin verkum
mannsins. Höf. segir: »Hver maður
getur orðið varanlega sæll. En fyrst
verður hann að borga skuld sína við
guð og menn og því næst verður
hann að lifa skynsamlega«. (Bls. 50).
Hvað þeir vesælu menn eiga að gera,
sem vantar efnin til að borga skuld
sína við guð með, hefir höf. ekki sagt
neitt um.
í heild sinni er bókin óljós bæði að
hugsun og framsetningu, og minnir
svo átakanlega á orð Tegnérs: »Det
dunkelt sagda ar det dunkelt t;ánkta«.
(Það, sem óljóslega er sagt, er óljós-
lega hugsað). Þetta segjum vér um
ritið sem heild.
En margar setningar í ritinu eru