Alþýðublaðið - 01.06.1963, Qupperneq 2

} ansyðrsr: Gisll J. Astþóresoc (áb) os benedlkt Gröndal.—ABstoBarrftstjórl
j ejörgvia GuCinundsson - Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. — Slmar:
1 U 800 - 14 30Z — 14 P03. Auglýsingasíml: 14 906 — Aösetur: Alþýöuhúsiö.
j Fren 'smií'ja A'.þíöublaGsms. Hverfisgötu 8-10 - Askriftargjald kr. 65.00
; £ a&ánurV. T lu-aasulu kr. 4 00 elnt. títgefandi: Alþýöuflokkurlnn
MIKILL SIGUR
ALÞÝÐUFLOKKURINN hefur fengið mörg-
um stórmálum framgengt í stjórnarsamvinnunni
við Sjálfstæðisflokkinn á síðasta kjörtímabili. Eitt
þeirra er launajafnrétti kvenna og karla. Þar ivar
mikill s:igur unninn.
Frumvarp um þetta efni var fiutt á alþingi fyr-
ir tveimur árum og höfundur þess Jón Þorsteins-
son, en meðflutningsmenn hans voru Eggert G.
Þorsteinsson og Friðjón Skarphéðinsson. Allir þing
menn Alþýðuflokksins stóðu svo að lagasetningu
þessariásamt þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, og
máði málið þannig fram að 'ganga. Samkvæmt henni
skulu allar konur, er vinna störf, sem hliðstæð eru
störfum karla, fá jafnhá laun og þeir á árinu 1966
og laun þeirra hækka um einn sjötta á ári í sex
ár frá því að lögin tóku gildi, Hafa laun kvenna
"þegar hækkað tvisvar sinnum, árin 1962 og 1963,
og nam launahækkunin í hvort skipti tíu milljón-
um króna. Þegar launajöfnuðinum er náð árið 1966,
íhafa laun kvenna því hæfckað samtals um sextíu
anilljónir króna samkvæmt lögum þessum.
Stjórnarandstöðuflokkamir voru báðir and-
vígir þessari miklu kjarabót kvenna, sem
markar tímamót í sögu íslenzkra félagsmála
og mannréttinda. Gegnir naumast furðu, þó
að afstaða Framsóknarflokksins væri á þá
lund, því að hann er um margt íhaldssamasti
og þröngsýnasti flokkur landsins og hefur
aldrei lagt hugmyndinni um launajafnrétti
kvenna og karla minnsta lið. Hitt er öllu furðu
legra, að kommunistar skyldu fara að dæmi
hans í þessu efni, því að þeir hafa iðulega
þótzt vilja framgang þessa máls. Og svo ein-
kennilega vildi til, að foringi þeirra í andóf-
inu við lagasetningu þessa og nöldrinu um
hann var Hannibal Valdimarsson, forseti Al-
þýðusambands íslands!
100 ÁRA GAMALL Á MORGUN:
Auövitað liggur í augum uppi, hvernig þessi
afstaða kommúnista muni til komin. Hún stafaði af
sminnimáttarkennd. Kommúnistum hefur aldrei hug
kvæmzt nokkurt ráð til að tryggja launajafnrétti
< kvenna og karla. Alþýðuflokkurinn leysti hins veg-
: ar vandann með því að framkvæma launajafnrétt-
ið í áföngum á sex árum. En kommúnistar gátu vita
- skuld ekki unnað Alþýðuflokknum sannmælis að
• tmnum sigri, Þvert á móti reyndu þeir að gera sem
' minnst úr honum og hafa ekki enn fengizt til að
í viðurkenna þessa merku löggjöf.
En það kunna íslenzkar konur áreiðanlega.
Jón Ásgrímsson frá Björgvin á
Eyrarbakka, nú í Eflliheimilinu
Grund er aldargamali á Hvíta-
sunnudag. Gamlir Árnesingar og
Rangvellingar munu kannast við
Jón hómopata, en svo var hann
oft nefndur fyrrum.
Jón Ásgrímsson fædcist a 3
Stærribæ í Grímsnesi 2 júní 1883.
Foreldrar hans voru Þuríður Guð-
mundsdóttir og Ásgrímur Sigurðs-
son, sem þar bjuggu þá, cn siðar
bjuggu þau að Stóra-Hálsi í Grafn
ingi og að Gljúfri í Ölfusi. —
Þau Þuríður og Ásgrímur eignuð-
ust 22 börn og mun það einsdæmi
hér á landi, að hjón eignist svo
mörg börn. Þau voru hia mestu
sæmdarhjón. Ásgrímur harðdug-
legur framtaksmaður, hæglátur en
verkviss, dagfarsprúður en stjórn-
samur, stundaði búskap og út-
róðra, en varð ekki gamall maður.
Þuríður var mikil lcona cg
sterk, jafnaðargeði og þoigæði
hennar viðbrugðið. Hún varð 94
ára gömul. Oft lá hún ekki lengur
en í þi'já daga eftir barnsburð og
fór þá út til verka. Ég kynntist vel
þessari ömmu minni og stendur
hún mór ætíð fyrir hugskotssjón-
um, sem mikil kona, vitur og
skilningsrík, styrk í skoðunum og
trú, en þó framúrskarandi umburð
arlynd, átti aldrei hnjóðsyrði í
garð nokkurs manns, en tíndi alltaf
eitthvað til málsbóta í garð þess
sem elnhver halimælti. „Ég gleymi
því ekki,“ sagði hún einu sinni
við mig, „þegar ég kom seirxt
heim af engjum, þá sváfu þau
12 á baðstofugólfinu, næst
um öll að aldri með eins árs
millibili.. Ég vissi varla livað ég
ætti til bragðs að taka. Ég fór út
í fjós og mjólkaði, og gaf síðan
hverju af öðru að drekka mjóik
og kom þeim í rúmið, cn ég gætti
þess að vekja ekki nema eitt í
einu.“ — Öðru sinni sagði iiún:
„Ég fann aðeins einu sinni til fá-
tæktar. Miltisbraridur drap fyrir
okkur 2 kýr í fjósinu. Öli minn
bað mig að gefa sér að drekka.
Þá rétti ég honum vatnsbolla, en
hann sló boUann úr hendi mér
þegar hann sá hvers kyns var. Þá
var ég fátæk.“ — Þau hjón leituöu
aldrei annarra hjálpar þrált f.vrir
sína miklu ómegð. Þá voru ckki
til neinar fjölskyldubætur ....
Þá geisaði barnaveikn með
vissu millibili og þá var mikill
barnadauði. Eitt sinn blaðaði ég í
kirkjubók og leitaði uppi Stæx-ri-
bæ. Það varð dimm mynd, sem
blasti við mér þá. „Dó úr bólgu
í kvcrkum,“ „dó úr hálsbóigu,"
en síðar rnunu menn hafa íariö að
nefna sjúkdóminn barnaveiki.
Fyrsta harn þeirra fæddist 1858,
og það lifði, en síðan dóu þau
hvert af öðru, — og Jón fæddist
1863. Þau voru flest heima í einu
15. Nú eru aðeins þrjú systkini
Jóns á lífi: Vilhjálmur, Guðriður
og Grímur, öll í Reykjavík.
Jón Ásgrímsson líklfst ákaf—
lega mikið móður sinni. Hann ber
nú í hinni háu elli svip hennar.
Eins er málrómurinn og á-
herzlurnar á setningunum. Eins
var dagfarið alla tíð, eins fram-
koman. Jón fluttist til Eyrarbakka
og dvaldi þar mestan hluta ævinn-
ar. Hann kvæntist þar og hét
kona hans Halldóra Hákonardóltir
fíngerð kona og falleg, sem hafði
JON ASGRIMSSON.
áhuga á félagslegum mólefnum.
Hún dó 1918. Þau eignuðust cinn
son, Víglund. Hann fórst á Ein-
j arshafnarsun]di með Guðfinni á
jEyri. Fólk horfði á slysið. Meðal
j þess var Jón, en kona Víglundar
var heima í Björgvin með börnin
tvö. Þegar báturinn var genginn
niður í brimið — og ekki sást
urmull af lionum meir, mælti Jón
stundarhátt — og ekki vax'ð séð
að honum hefði brugðið: „Þá er
Villi minn farinn. Það er bezt fyrir
mig að. fara heim til Stínu og
barnanna." — Og þá hófst lians
nýja hlutverk.
Jón Ásgrímson var jafnaldri
Hannetear Þorsteinssona)r — og
þeir voru kunningjar. Hannes
komst til mennta en Jón ekki.
Hugur Jóns stóð frá unga aldri
til læknismenntunar, en liaan gat
ekki vegna fátæktar leitað í skóla.
í stað þess keypti hann allar
fræðibækur, sem hann náði I um
læknisfræði — á íslenzku og Norð
urlandamálum og las í þaula. Hann
aflaði sér rita um nýjungar í
læknislist og var sífellt að fræð-
ast. Hann kunni slcil á latneskum
nöfnum flestra sjúkdóma og ég
held næstum því allra lyfja. Því
var það, að Karl Sig. Jónsson,
yfirlækni Elliheimilisins rak í roga-
stanz þegar hann ætlaði að lækna
liálsbólgu Jóns, og gamli maður
inn kvaðst geta sagt honum ná
kvæmlega hvað að sér væri — og
þuldí síöan á latínu upp ú^ sér.
Jón stundaði srháskammtalækning-
ar áratugum saman og varð víð
kunnur um allar austursveitir —
og virisæll með afbrigðuin. Hann
sagði mér einu sinni hvernig ég
skyldi fara að því að viðbaida mín
um smáskrokk: „Ein skeið af lýsi
á dag — og dropi af fosfór.“ —
Þetta tók Jón inn árum saman —
og svo einstaka sinnum á kvöldin,
ef hann varð þreyttur í kartöflu-
görðunum: Eina matskeið af
brennivíni. Flaskan entist hcnum
í ár, jafnvel meira. Hann varð bak
veikur um tvítugt og leitaði til
Schierbecks landlæknis, eða var
það Jónasens. Læknirínn skoðaði
hann og spurði svo: „Ex- nokkur
foss þar-sem þú átt heima?“. _ já,
Jþað var til foss. „Farðu þá alls-
Inakinn undir vatnssirauminn og
'láttu dynja ó bakinu á þér,“ ráö-
lagði læknirinn — og þetta gerði
Jón. „Og síðan hef ég ekki kennt
mér nokkurs meins,“ sagði hann.
Ég veit ekki til þess, að Jón
föðúi-bróðir minn hafl nokkru
sinni skipt skapi svo að fólk hafi
orðið vart við, svo jafnlyndur var
hann, hugljúfur og umgengisgóður
Þó var hann mjög skoðanafastur
og lét ekki undan. Þá átti hann til
að halla undir flatt, stíga fram
á fótinn og taka upp samræður.
Hann varð einn mesti kartöflu-
fræðingur, sem uppi hefur verið
á landinu. Honum nægöi ekki að
framleiða kartöflur, heldur kynnti
hann sér eðli hverrar tegundar út
í æsar — og kunni jafnvel skyn á
duttlungum tegundauxia og eðlis-
einkunn. Og svo átti hann það til
að vilja fræða alla um þstta mál.
Starfsfólk á Elliheimilinu sagði
mér einu sinni, að Jón væri bezta
gamalmenni. sem það hefði kynnzt.
Hann er svo kurteis og svo þakk-
látur fyrir það sem fyrir hann er
gert. Hann finnur elcki að neinu
nema það hafi við full rök að
styðjast.
Hann er hundrað ára gamall í
dag. Hann býður burtköllunar
æðrulaus, rólegur, heyrnardaufur
og næstum blindur í bvítu rúmi.
Alltaf hefur ríkt friður í kringuna
hann. Aldrei hefur hann æðrast.
Svona var amma mín — og svona
er Jón frændi minn. Ég held að
það sé ákaflega gott að vera svona
gerður til sálarinnar. — VSV.
###########
Milk shoke
Lótið tvær ískúlur í gl°s*
Bætið siðan við einum
bolla af kaldri mjólk
og einni matskeið of
íssósu eða saft og
hræriS hratt samoht
£ 1. júní 1963 — ALÞÝÐUBLAÐID"