Alþýðublaðið - 07.07.1963, Qupperneq 3

Benedjkt Gröndal skrifar um helgina:
Verðmætt
ÓSIGUR dönsku stjórnarflokk-
anna í þjóðaratkvæðagreiðslu
nm jarðalögin hefur vakið
mikla athygli. Hefur þessi nið-
urstaða verið túlkuð sem ósig-
ur ríkisafskipta almennt, enda
þótt málið sé í rauninni flókn-
ara en svo. Hitt virðist aug-
ljóst, að áróður þess efnis, að
ríkið ætlaði að taka jarðir og
lóðir af mönnum, hefur haft
megináhrif gegn frumvörpun-
um.
Tilgangur frumvarpanna var
að tryggja, að danskt land verði
áfram í danskri eign, enda þótt
Danmörk gengi í Efnahags-
bandalag Evrópu. Hafa Þjóð-
verjar nú þegar sótzt mjög eft-
ir jarðakaupum í Danmörku,
sérstaklega á Jótlandi. Þá var
ætlunin að tryggja skynsam-
lega hagnýtingu landsins fyrir
borgir og bæi, iðnað, landbún-
að og tómstundalíf. Loks var
ætlunin að hindra jarðabrask.
sem hefur verið vaxandi, sér-
staklega í sambandi við út-
þenslu danskra borga.
Hér á landi er aðstaða í
þessum málum gjörólík því,
sem Danir eiga við að stríða.
íslendingar búa í stóru landi
og geta haft rúmt um sig, en á-
sókn útlendinga í jarðir hefur
verið lítil. Þetta getur þó
breytzt á næstu áratugum.
Fjölgun mannkynsins er svo
gifurleg, að jarðnæði mun
verða talið meira og meira
hnoss í næstu framtíð.
Þrátt fyrir þetta eru þegar
risin upp ýms vandamál hér
innanlands á þessu sviði. Efna-
menn í kaupstöðum og kaup-
túnum hafa vaxandi til hneig-
ingu til að eignast jarðir og
getur farið svo næstu ár, að
fleiri og fleiri jarðeigendur
sitji í Reykjavík eða öðru þétt ■
býli — en leiguliðunum fjölgi,
ef þeir fást einhverjir. Þá er
sýnileg tilhneiging til að kaupa
góðar jarðir vegna hlunninda,
ekki sizt laxveiði, og fara marg-
ar slíkar jarðir í eyði. Þarna
koma fjársterk fyrirtæki til
sögunnar, en nú þykir siálf-
sagt að stórfyrirtæki sjái ráða-
mönnum sínum og vildarvin-
um þeirra f.vrir laxveiði með
öllum þægindum.
Það er nauðsynlegt að
vernda góð landbúnaðarhéruð
gegn slíkri ásókn og fyrir-
byggja, að jarðir falli í evði
vegna hlunninda. Þetta verður
að gera með löggjöf, en jafn-
framt væri rétt að taka stór
landssvæði og gera að þjóð-
görðum, bar sem landsmenn
geta komið og verið sér til
hvíldar og ánægju. Bílaumferð
með skemmtiferðafólk er orð-
in svo mikil, að skortur er á
hentngom svæðum til að tjalda
eða dveliast til skemmtunar.
Önnur og alvarlegri hlið á
jarðeimamálum snýr að bænd-
um siálfum. Þeir eru fáir, sem
vilia að ríkið eigi jarðirnar,
heldur vilia þeir eiga þær siálf
ir. Það bvðir, að hver kvnslóð
verður að greiða andvirði jarð-
anna, nema um einbirni sé a5
ræða, sem erfir jörð heila.
Þetta hefur þegar skapað mikil
vandamál, þar sem byggingar,
ræktun og áhöfn hafa gert
jarðirnar dýrar.
land
Ekki verður hjá því komizt
að setja upp nýja lánasjóði eða
stórefla þá, sem fyrir eru til að
tryggja, að uppvaxandi kyn-
slóð geti hafið búskap og tekið
Við jörðum. Jafnframt vérður
að leysa félagslegan vanda
dreifbýlisins, meðal annars
með því að reisa nýbýlaþorp,
þar sem byggðin er dregin
saman , enda þótt búin séu að-
skilin.
Mér virðast ærin verkefni
bíða íslendinga í jarðamálum
á næstunni, og eru þessi þeirra
helzt, þótt nefna mætti mörg
fleiri:
1) Tryggja verður, að íslenzkt
land verði áfram íslenzk
eign.
2) Fyrirbyggja verður brask
með jarðir.
3) Hindra verður, að mikiil
hluti jarða verði eign auð-
manna í þéttbýli, en bænd-
ur leiguliðar. Það er ekki
framtíðarkerfi fyrir okkur.
4) Afmarka þarf stór lands-
svæði sem þjóðgarða,
hefja verndun þeirra.
Þetta á að verða griðland
og sumarleyfisland fólks-
ins í þéttbýlinu, svo og
verndun náttúrusérkenna.
í þessum efnum verðiun
við að hugsa 100 ár fram
í tímann.
5) Gera verður þær ráðstaf-
anir, sem duga til að unga
fólklð geti tekið við jörð-
um og brotið nýtt land, og
þétta byggðina til muna,
þar sem aðstaðan er bezt.
Vinnubúðir
á Þingeyri
Vestur á Þingeyri við Dýrafjörð
starfar nú hópur æskufólks að því
að mála kirkjuna og kirkjugarðs-
vegginn. Er það áður búið að vinna
af krafti að því að ná gamalli máln
ingu og hreinsa tjöru af göflum
kirkjunnar, bursta alla ryðbletti
af þaki, gera við vegg kirkjugarðs-
ins og undirbúa miklar lagfæring-
ar á hinum niðurlagða Sandakirkju
garði, sem notaður var, áður en
kirkjugarðurinn á Þingeyri var tek
inn í notkun. Kom sér vel, að í
hópnum var verkfræðingur, sem
dró upp kort af hinum gömlu leið
um að Söndum og sýndi afstöðu
þeirra innbyrðis, eftir því sem
hægt er.
Flokkurinn vinnur aðeins sex
stundir dag hvern, en öðrum tíma
dagsins og kvöldunum er varið í
Biblíulestur, umræðuhópa, heigi
stundir bæði kvölds og morgna,
heimsóknir til þorpsbúa, íþrótta-
iðkanir, kvöldvökur, dansa og ann
að þess háttar. Hérna er sem sé
ekki á ferðinni neinn venjulegur
hópur, heldur vinnubúðir á veg
um hinnar íslenzku Þjóðkirkju.
Mun unga fólkið dvelja þarna á
þriðju viku að starfi, en siðan
halda hvert til síns heima eftir
stutta dvöl á Suðurlandi. í Vinnu
búðunum starfa 8 Skotar, 2 Amer-
íkanar, sem að vísu eru orðnir
hálfíslenzkir eftir ársdvöl hér sem
skiptinemar á vegum Þjóðkirkj-
unnar og sjö íslendingar, auk sókn
arprestsins á staðnum, séra Stef-
áns Eggertssonar og ckólatjórans
Tómasar Jónssonar, en þeir starfa
báðir með flokknum og undir-
bjuggu komu hans, heima fyrir.
Þetta er þriðji hópurinn, sem
kemur frá Skotlandi til slíks s .arfs
og ætíð hafa þeir reynzt hinir
mestu aufúsugestir sem með glað
værð sinni hafa sett svip á i/ern
i þann stað, sem þeir hafa gist. Nú
er einnig komið að íslendingum
að gjalda heimsóknir skozkra vina,
og mun 12 manna hópur starfa í
vinnubúðum nálægt Edinborg í
Skotlandi seinna í þessum mánuði
og fyrri liluta þess næsta.
Leiðtogar búðanna að Þingeyri
eru þeir séra Jón Bjarman Lauf
ási og Philip Dibble frá Glasgow
en einnig dvaldi æskulýðsfulltrúi
Þjóðkirkjunnar, séra Ólafur Skúla
son með flokknum fyrstu dagana
og predikaði við guðsþjónustu í
Þingeyrarkirkju. Til bæjarins kem
ur hópurinn aftur þ. 8. júlí og mun
þá ferðast austur að Skálholti og
víðar um Árnesþing.
Aðrar slíkar búðir munu hefjast
í Skálholti í lok mánaðarins og
standa í fjórar vikur. Mun þar
hafizt handa við byggingu sumar
búða fyrir kirkjuna. Kemur sá
hópur á vegum Alkirkjuráðs.
I Kosningar...
Framh. af 16. síðu
endurnir eru allir óháðir. Stjórn-
málaflokkar á Jórdaníu voru
leystir upp 1957.
Hussein konungur rauf þing
eftir að þjóðþingið hafði samþykkt
vantraust á stjóm Samir Rifai
forsætisráðherra.
Síldveiðin
Framhald af 16. síðu.
Neskaupstaður:
Hér er allt í fullum gangi, saltað
dag og nótt. Hingað komu 19 bátar
í nótt og morgun, og voru þeir
með um 4500 tunnur. Hæstu bát-
arnir voru Vattarnes, Sunnutind-
ur og Sæfaxi með 700 tunnur hver.
Hailsham
mótmælir
Þrálátur söguburður í sam-
bandi við. Profumo-hneýksl-
ið virðist engan enda ætla að
taka og enginn maður á há-
um stöðum í Bretlandi virðist
óhultur fyrir honum.
Einn þeirra er Hailsham
lávarður, foringi stjórnarinn
ar í lávarðadeildinni, og vís-
indaráðherra með meiru,
sem nýlega var skipaður full
trúi Breta í væntanlegum Við
ræðum í Moskvu um til-
raunabann. Hann hefur fund
ið sig knúinn til að gera
hreint fyrir sínum dyrum.
— Ég hef ekki tekið þátt
í veizlum aðeins klæddur
járngrímu, sagði hann ný-
lcga æfareiður og neitaði að
hafa tekið þátt í sex-orgí-
um“ af nokkru tagi. Hann
harmaði „ómerkilegan og fá-
ránlegan söguburð’’, sem
liann kvað breiddan út af
fólki, sem ekki vissi hið
minnsta um Profuino hneyksl
ið en vildi vera skemmtilegt.
FLESTIR þátttakendur
Vinnubúðanna að Þingeyri.
Lengst til vinstri eru for-
ingjar búðanna. Philip Dib-
ble og séra Jón Bjarman, en
lengst til hægri æskulýðs-
fulltrúi þjóðkirkjunnar, séra
Ólafur Skúlason.
(Ljósm. Gunnar G
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 7. júií. 1963 ^3