Alþýðublaðið - 21.09.1963, Blaðsíða 8

8 21. sept. 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
:::::
■'•■*•■»»■■■•■•■■■. ■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■;•■•'—. -..■■■■■■■■
■■■••■■■■■■■••>••■■•■■■■■■■■■■■•■•••■•■■■•■••■■■■■■■•■■■■•'»■■----
!■■■■■■■ ■■»■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■■■»■( ■■■■■■ ■■(miniulliui
'■■••■•■■■•■■■•■■■■■■■■■■■■■■■«■■■«■■■■■» ii ■■•■■■■*•.*••• ••.■>■■■•■
>■>■■■■•>>.■»»■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■(>■■■>£■■■•
>•■»... ^••■■■•••■■•■« ■■■■••■«»■» ■■•■■■MI»»>»»HU»(»
MIíkík::::
■>.■>■■■•>■■■■••
ESTA HÆTTA ISl
FIIGLA, ER
GUÐMUNDUR HAGALXN rit-
höfundur hefur síðan 1955 verið
ritstjóri Dýraverndarans, og þar
eð Alþýðublaðið hefur aftur og
aftur séð í því blaði, að það berst
röggsamlega fyrir dýravemd- og
starfsemi dýraverndunarfélaganna
muni vera allumfangsmikil, fór
tíðindamaður Alþýðublaðsins til
Hagalíns og ræddi við hann dýra-
vemdarmál.
— Er starfsemin að dýravernd-
armálum orðin gömul hér á
landi?
— Tryggvi Gunnarsson hóf sitt
sjálfboðastarf fyrir 78 árum, en
Dýraverndunárfélag íslands var
ekki stofnað fyrr en 1913. í>að
fékk svo samþykkt á Alþingi
tveimur árum síðar fyrstu lögin
um dýravernd, áður höfðu ein-
ungis verið ákvæði um þau mál í
hegningarlögunum.
— En mér hefur virzt svo hljótt
um félagsskapinn?
— Ó-já, hann hefur ekki haft
uppi mikinn áróður, en þó hef-
ur honum orðið talsvert ágengt,
meðal annars komið því til leið-
ar, að samin var og samþykkt
ný heildarlöggjöf um dýravernd,
þar sem í fyrsta skipti í íslenzk-
um lögum um þessi efni ríkja
ekki einungis hagræn sjónarmið,
heldur siðræn og menningarleg.
Samkvæmt þessum lögum, sem
Ármann prófessor Snævarr samdi,
er hverjum og einum skylt að
fara vel með^ húsdýr og koma
mannsæmandi fram gagnvart villt-
um dýrum. Þá er og öllum skylt
að lina þjáningar særðra og
meiddra dýra og láta sig það
skipta, ef þeir sjá eða vita dýrum
misþyrmt eða á annan hátt illa
með þau farið. Allt misferli gagn
vart dýrum varðar sektum og get-
ur jafnvel varðað alllangri fang-
elsisvist. Þá geta og foreldrar
bama, sem misþyrma dýrum eða
bana þeim, sætt ábyrgð vegna mis
gerða barnanna.
— Hefur til þess komið, að
þessum ákvæðum hafi verið beitt?
— Aðeins einu sinni, svo að
ég viti, en erlendis er það ó-
sjaldan, að menn eru dæmdir ým-
ist í sektir eða fangelsi.
— Og hvaða dóm fékk sá, sem
dæmdur var hér?
— Hann fékk sekt. Annars er
síður en svo, að ekki hafi verið
ástæða til að beita refsiákvæðum,
minnsta kosti sektum, — já, og
þvi ákvæði laganna, sem ég
gleymdi að minnast á: Það er
svipting réttar til að hafa skepn-
ur undir höndum.
— Þú ert þá meðmæltur því,
að refsiákvæðum sé beitt?
— Já, hiklaust sektarákvæðun-
um — og hinum, þegar um mikl-
ar og svívirðilegar sakir er að
ræða — eða endurtekin brot.
— Fleira, sem félagsskapurinn
hefur til leiðar komið?
— Hann átti sinn mikla þátt í
því, að ísland gerðist aðili að al-
þjóðlegri samþykkt rnn friðun
fugla og eggja — og að Lund-
únasamþykktinni frá 1954 gegn
olíumengun sjávar, sem mörg
ríki, þar á meðal öll Norður-
löndin, Bretland. Frakkland, Pól-
land, Vestur-Þýzkaland, Holland,
Belgía — já, og í Ameríku Banda-
ríkin, Mexíkó og XCanada — hafa
gerzt aðilar að. Nú má ekki losa
! olíu í sjóinn nema utan við 100
sjómílna mörk frá ströndum ís-
lands, og landstöðvar mega heldur
ekki menga sjóinn með olíu, og
er nú verið að semja um fram-
, kvæmd málsins allvandgerða
reglugerð.
— Þetta eru hvort tveggja mik-
jilvæg mál fyrir fuglalífið?
— Já, þúsundir fugla hafa far-
izt hér við strendurnar, ataðar
olíu, og sem dæmi um eyðilegg-
ingúná erlendís má nefna, að tal-
ið er, að olía frá einum einasta
aðila hafi tortímt 250 sjófuglum
í Norðursjónum fyrir nokkrum
árum. — Fuglafriðunarlögin, sem
samþykkt voru, tryggja alfriðún
fjölmargra fugla og eggja þeirra,
ennfremur friðun mjög margra
Guðmundur G
Hagalm, rithofundur, ritstjori Dyravemdarans
I
segir Gul
Hagatín í
dýravern i
nokkum tíma ársins, að vorinu
og þangað til ungar þeirra eru
orðnir vel sjálfbjárga. — Mesta
hætta íslenzkra landfugla er sinu
bruninn. Menn hafa á síðari ár-
um kveikt í sinu að vorinu, og
svo hafa þá brunnið hundruð eða
jafnvel þúsundir varpfugla eða
kafnað í reyk — og auðvitað tug-
þúsundir eggja týnzt í eldi. Lög
um bann við sinubrennslu eftir
1. maí er takmark, sem samtökin
keppa að. Þau fengu samþykktar
áskoranir til bænda á þingum
Stéttarfélags hænda og Búnaðar-
þingi og voru að vona, að þess-
ar ákvarðanir dygðu — en nei, ó-
nei. Það loguðu miklir eldar í
sumum sveitum Skagafjarðar og
Eyjafjarðar í vor um 20. maí! —
Það birtist annars grein um
þetta eftir ritara Sambands dýra-
verndunarfélags íslands í næsta
tölublaði Dýravemdarans.
— En svo er það örninn, gæs-
irnar og svartbakurinn?
— Já, það er í lögum, að örn-
inn sé alfriðaður, en svo eru til
lög um eyðingu svartbaks og
minka og refa — og þau mætti
eins vel kalla lög um eyðingu
arnarins. Eitrun fyrir þessi þrjú
meindýr hefur drepið marga emi,
en arnarstofninn er svo fáliðað-
ur, að ekki eru horfur á öðru en
að með sama áframhaldi takizt
að gereyða erninum eins og geir-
fuglinum, — ég hef ekki. heyrt
þess getið, að nein arnarhjón
hafi komið upp ungum í ár. Eitr-
un virðist raunar ætla að verða
ærið tvíeggjað vopn til útrýming-
ar meindýrum. Erlendis, þar sem
skordýrum liefur verið eytt irieð
eitri, hafa vísindamenn komizt að
raun um, að eitrunin eyði fleim
en ætlað var — og jafnvel, að
eyðing sumra skordýranna tmfli
hið eðlilega jafnvægi ósnortinnar
náttúru. — Svo er það vitað mál,
þar sem um spendýr og fugla er
að ræða, að eitrun stríðir beinlín-
is gegn anda dýraverndunarlaga
allra menningarþjóða, því eitrunin
er kvalafullur dauðdagi. Loks er
það, að þeir margir hverjir, sem
þekkja bezt eðli refa og minka,
segja, að eitrunin komi ekki að
tilætluðum notum, — minkurinn
líti ekki við hræi — nema þá í
verstu harðindum, og veiðidýrin
meðal refanna ekki heldur, en það
sé úr þeirra hópi, sem dýrbítarn-
ir komi. Þá hefur og einhver mesti
varpbóndi á íslandi látið sér það
um munn fara í útvarp, að svart-
bakurinn sé fljótur að átta sig á
þeirri hættu, sem honum sé bú-
in með eitruðum eggjum. Hann líti
ekki við þeim. nema hvað hann
geri það af bölvun sinni, svo
greindur sem hann er, að grípa
eitruð egg í gogginn, lyfta sér
síðan til flugs og láta þau detta,
og svo eitrast bæði gróður og vatn,
þegar eggin brotna. — Það er
líka áhrifalítið, að eyða svartbak-
inum með því að taka egg hans,