Norðurland - 15.03.1902, Page 1

JVORÐURLAND.
Ritstjóri: Einar Hjörleifsson.
25. blað. j Akureyri, 15. marz 1902. J I. ár.
Föí fásf saumuð fyrir 7-8 kr.
f | ■ hja }(■ Qebensee,
Oddeyri.
Steindór Jónasson
verzlunarmaður
lézt hér í sjúkrahúsinu aðfaranótt þ. 9. þ. m. kl. 2'/2. — Alt
síðastliðið ár hafði hann þjáðst meira og minna af botn-
langabóigu. Síðan um jól í vetur lá hann rúmfastur, en virt-
ist heldur á batavegi nú upp á síðkastið, pangað til seinustu
vikuna, sem hann lifði, pá fekk hann garnastíflu, er leiddi
hann til bana.
Steindór heitinn var í blóma lífsins, nærri þrítugur, f. 27.
maí 1872 á Möðruvöllum í Hörgárdal, sonur merkishjón-
anna Jónasar hreppstjóra Gunnlögssonar dbrm. og Þórdísar
Jóhannsdóttur. Vorið 1888, eða réttra 16, ára útskrifaðist hann
af Möðruvallaskólanum með fyrstu einkunn, réðst svo til
consúls J. V. Havsteens á Oddeyri og fekst upp frá pví
við verzlunarstörf hér í kaupstaðnum, þó ekki væri það að
staðaldri, nema tvö síðustu árin áður en hann sýktist; þá
var hann við verzlun Þorvalds Davíðssonar mágs síns, er
hann átti nokkura hlutdeild í að stofna og þeir unnu að í
félagi. Verzlunarstörf fórust honum mjög vel úr hendi og
var hann jafnan talinn einn hinn liprasti verzlunarmaður í
bænum. Einn vetrartíma dvaldi hann í Höfn til þess að
frama sig í verzlunarfræði. Stundum var hann heima hjá
foreldrum sínum tíma og tíma og gekk þá að allri al-
mennri vinnu eða sagði til unglingum.
Steindór heitinn var fríður sýnurn, vel vaxinn og vask-
legur í allri framgöngu, enda hinn ötulasti að hverju sem
hann gekk og fylginn sér,|og brast hvorki áræði né úrræði,
þegar eitthvað lá við. Hann var fjörmaður hinn mesti og
gleðimaður, örgeðja og viðkvæmur, mátti ekkert aumt sjá
og vildi allstaðar koma fram til góðs og vera mönnum til
þægðar, ávann sér því fljótt hylli og velvild allra, sem unt-
gengust hann eða kyntust honum nokkuð til muna. Allra
manna var hann örlátari á fé og sást oft ekki fyrir. Hann
var sérstaklega barngóður og tnjög laginn að segja til börn-
um. Þau elskuðu hann og skoðuðu hann fremur sem leik-
bróður en kennara, enda þreyttist hann aldrei á að finna
upp á ýmsu þeim til gamans og tók innilegan þátt í allri
gleði þeirra og sorg. Vinum sínum var hann hinn hollasti
og trúasti og hættulaust að trúa honum, fyrir hverju sem
var, því þagmælska hans var óbrigðul. í einu orði inunu
allir kunningjar hans og vinir hiklaust fullyrða að betri dreng
geti ekki en hann var.
5.
Norðlenzkir skólar.
Eftir Stefán Stefánsson.
I.
Einn af þeim fjörkippum, sem
þjóðlíf vort tók við þjóðhátíðina
og stjórnarbótina 1874, var skóla-
hreyfingin norðlenzka.
Hún átti eftir því, sem eg frek-
ast veit, upptök sín hér í Eyjafirði,
en færðist skjótt vestur á bóginn.
Á fundutn, sem haldnir voru hér
í firðinum veturinn 1874 — 75,
»var það sameiginlegt álit fund-
armanna, að til þess að hrinda í
lag hinu fjölmarga, sem ábótavant
er hjá oss og efla altnanna fram-
för og hagsæld fósturjarðar vorrar,
væri nauðsynlegt að efla almenna
þekkingu og mentun." Kom fund-
armönnum ásamt um, að hina
brýnustu nauðsyn bæri til, að sem
fyrst yrði komið á fót barnaskól-
am, kvennaskólum og gagnfrœða-
skólum.
Að því, er barnakensluna snertir,
álitu fundarmenn, að umgangs-
kensla ætti víða vel við og betur
en fastir skólar og var henni þegar
komið á í héraðinu næsta vetur.
Síðan hefir hún farið í vöxt ár
frá ári. Árið 1900 voru rútnir 50
umgangskennarar í amtinu, flestir
(18) í Eyjafjarðarsýslu, og svo hefir
oftast verið, þótt þar séu 2 barna-
skólarutan Akureyrar. Fastir barna-
skólar hafa ekki, mér vitanlega,
komist á, netna á 5 stöðum í
amtinu og það ekki fyr ett nokk-
uru síðar. Skólar þessir eru á Siglu-
firði, Sauðárkrók, Húsavík, Blöndu-
ós pg í Ólafsfirði.
Á Akureyri var kontinn upp
barnaskóli fyrir alllöngu. Hefir
hann á síðustu árum tekið nokk-
urum framförum og í fyrra var
honum reist nýtt hús, sem mun
vera hin fyrsta viðunandi barna-
skólabygging hér á Norðurlandi.
Nú síðustu árin hefir allmikið
verið rætt um stofnun barna- eða
unglingaskóla á Grund í Eyjafirði
fyrir 3 innhreppa sýslunnar. Er
Magnús Sigurðsson á Grund
frumkvöðull þess máls, og hefir
gefið 1000 kr. til stofnunarinnar
og jafnvel lofað öðru þús., ef
menn gætu komið sér saman um
að stofna skólann; en það hefir
enn ekki orðið. Ef margir efna-
mennirnir okkar legðu svo drjúg-
an skerf til skólamálanna, mundi
þeim brátt þoka í betra horf.
i.Stofnuu og fyrirkotnulag gagti-
fræðaskóla var falið alþingi" og
tók það málitiu vel. Voru þegar
veittar 10 þús. krónur til þess að
byrja að reisa skólahús. Allir voru
einhuga á því, að hafa skóla þenn-
an á Möðruvöllum og reisa skóla-
húsið á brunarústum amtmanns-
stofunnar Friðriksgáfu, en mjög
greindi menn á um það, hvernig
skólinn ætti að vera. Arnljótur
Ólafsson, er ritaði langa, hvassyrta
grein í Norðlingi um málið, eins
konar lögeggjan til Norðlinga, hélt
því frant, að skólinn ætti bæði að
vera gagnfrœðaskóli og stúdentaskóli
og rúma 60 sveitta; 4 fyrstu veturna
skyldu gagnfræðingar og stúd-
entaefni verða samferða, en síðan
skildist þeir. Stúdentaefnin lærðti
etm 3 vetur, einkutn latínu og
grísku, en hinir lærðu 1 vetur til
að framast enn betur í ýmsum
sérstökum greinum. Sýnir þetta
hve hann og sjálfsagt fleiri hinna
vitrustu og beztu ntanna hér norð-
anlatids voru þá stórhuga.
Þegar á þing kom, urðu norð-'
letizku skólamennirnir að lækka
seglin. Nefnd sú, er skipuð hafði
verið til að íhuga skólatnál lands-
ins, lagði til, að skólinn yrði að-
allega búnaðarskóli. Skólastjóri
skyldi vera búfræðingur, en þó
skyldi þar kend bæði enska og
danska; nántsskeiðið 2 ár full. Félst
þingið 1877 á þessa tillögu og
urðu Norðlingar að láta sér það
lynda. — 1879 voru á ný samþykt