Norðurland - 14.10.1911, Síða 3

i63
NI.
sömu tökum og hann hefir tekið aðra
og — hvernig liði honum þá.
Þessi athugasemd kemur svona seint,
vegna þess að eg sá ekki hið um-
rædda Norðra-blað fyr en fyrir tveim
dögum.
20. sept. 1911.
\
Knútur.
Skýring.
Þar eð eg hefi orðið þess vör, að
sumum hlutaðeigendum er það ekki
fullljóst, hver aðalástæða liggur til
grundvallar fyrir ákvæði því frá skóla-
nefndinni, sem auglýst var í síðasta
blaði, leyfi eg mér að gefa nokkrar
upplýsingar, sem að vísu hafa verið
gefnar áður, við skólasetningu í fyrra
haust og skólauppsögn í vor.
Þeir, sem fylgst hafa með starfsemi
skólans þessi síðastliðnu 3 ár, hata
séð, að fyrsta árið 1908—9 voru
börnin í skólanum 140, skift í 6 deild-
ir, 20—23 í deild.
Haustið 1909 voru börnin 165, en
undir þeim kringumstæðum, sem fyrir
hendi voru, þótti það ógerlegt að hafa
28 börn í deild — þau voru svo mis-
jöfn að þroska — og varð því að
bæta við einni deild, voru það auka-
útgjöld fyrir bæinn sem svaraði 400
kr. — Haustið 1910 voru börnin enn
165. En eftir 2 ára samvinnu voru
þau orðin svo mikið jafnari að þekk-
ingu, að þau máttu að skaðlausu vera
28 — 30 saman í bekk, ef húsrúm hefði
tillátið, en skólastofur vorar leyfðu
ekki rúm, ef þolanlegt loft átti að
vera, nema 20—22 börnum með því
fyrirkomulagi, sem þá var. Húsrúmi
er svo háttað í skólanum, svo sem
kunnugt er, að tvísetja verður í kenslu-
stofurnar, og skólahúsið er þar að auki
lánað kvöldskólanum, svo þar er kent
12 stundir í sumum herbergjum á
dag, svo að segja samfleytt.
Þarf ekki getum að því að leiða,
hvernig loft og hreinlæti er í slíkum
herbergjum, eins og göturnar oft eru
yfirferðar hér í bænum. Jafnvel þó
þurt sé um, berast ódæmi af þurru
ryki inn, og þyrlast í loft upp við
minsta súg.
Ef það áttu að vera nokkur tiltök
að koma 165 börnum fyrir í 6 deild-
um, sem þau kunnáttu vegna gátu
verið í, varð að við hafa hið mesta
hreinlæti, og var þá það ráð tekið,
að láta börnin hafa með sér inniskó
til að bregða á sig í tímunum. Kvöld-
skólanemendum var gert slíkt hið sama
að skyldu.
Þetta fyrirkomulag reyndist ágæt-
lega, loftið í herbergjunum varð hið
bezta, lítið lakara í síðasta tíma en í
fyrsta, þvf engin óhreinindi bárust inn.
Meiri mun hefi eg aldrei séð á her-
bergjum.
Þó það væri f fyrstu aðalatriðið
með ákvæði þessu, að spara skólanum
eina deild, þá var okkur það ljóst, að
það hefði fleiri kosti í för með sér.
Heilsufar var mikið betra í skólan-
um í vetur en undanfarandi vetur, og
mun það að nokkru leyti vera að
þakka meira hreinlæti og því, að börn-
in eru þur og hlý á fótum í tímun-
um, kvefvesöld, hálsveiki og höfuð-
veiki stafar oft af vondu lofti og köld-
um og rökum fótum.
Allur heimurinn þekkir Universal.
Kosning alþingismanns
fyrir Akureyrarkaupstað.
Laugardaginn 28. okt. 1911 kl. 12 á hádegi verð-
ur kjörþing fyrir Akureyrarkaupstað haldið í
Good-Templarahúsinu á Akureyri til þess sam-
kvæmt kgl. opnu bréfi 11. júlí 1911 að kjósa al-
þingismann fyrir kaupstaðinn til næstu 6 ára.
Kjördaginn kl. 6 e. h. kemur yfirkjörstjórnin
saman á sama stað til að opna atkvæðakassann
og telja atkvæðin.
Petta kunngerist öllum, er hlut eiga að.
Yfirkjörstjórn Akureyrarkaupstaðar 12. okt. 1911.
Guðl. Guðmundsson.
Líka vona eg, að börnin fái með
þessu fyrirkomulagi smekk fyrir hrein-
lega umgengni og verði fúsari til að
við hafa sama þrifnað heima fyrir.
H. B.
Erlend tiðindi.
Höfn 21. sept. 1911.
Niðurl.
íslenzki háskólinn og háskóla-
hátíðin í KrÍStjaníU. Út af árás ísa-
foldar og annara blaða(?) á B. M. Ól-
sen háskólarektor og Erslev rektor
Kaupmannahafnarháskóla hefir síðast-
nefndi ritað grein í »Berlingske Tid-
ende«, er vér þýðum hér: »Menn eru
óánægðir yfir, að eg flutti kveðju frá
Háfnarháskóla og háskóla íslands í
einu. Þetta er að kenna tilhögun há-
skólans í Kristjaníu; lét hann flokka
niður háskólum þeim, er sendu full-
trúa og skyldi einn tala fyrir hvern
flokk. í fyrsta flokki voru háskólar
vorir* tveir og var auðvitað eðlilegt,
að rektor Hafnarháskóla talaði fyrir
þenna flokk.
Sumir ætla, að eg hafi viljað smána
háskóla (Universitet) íslands, er eg
talaði um »Höjskolen« f Reykjavík.
Mér virðist eðlilegast að nota það orð
á dönsku, er nákvæmlega samsvaraði
heiti hans á íslenzku; á sama hátt
mundi Svíi hafa getað flutt kveðju frá
gömlu háskólunum (Universiteter) í
Uppsölum og Lundi og hinum nýju
»Höjskoler« í Stokkhólmi og Gauta-
borg; þá er eg talaði, var eg heldur
ekki viss um, að þessi nýja stofnun
héti á dönsku embættis-lagamáli, »ís-
lands Universitet«. Hefði eg vitað það,
mundi eg að minsta kosti hafa nctað
orð þetta f annað skiftið af þeim tveim,
er eg mintist á háskólann. En það
datt mér ekki í hug, að nokkur gæti
misskilið eða lagt út á annan veg
orðið: »HöjskoIe«, enda er það fjarri
öllum, er vita, að það voru eingöngu
háskólar (Universiteter), er fluttu kveðj-
ur sínar við þetta tækifæri.*
\
Fundur á Akranesi.
Fundur var haldinn fjölmennur á
Akranesi á þriðjudaginn var. Hafði
Einar Hjörleifsson boðað til fundarins.
Mætti þar af heimastjórnarmanna hálfu
Kristján Jónsson ráðherra og Jón Ól-
afsson, en þeir Einar Hjörleifsson og
Þorsteinn Erlingsson töluðu af hálfu
sjálfstæðismanna. Þorsteinn Jónsson á
Grund var þar líka og er hann enn í
framboði.
Heimastjórnarforingjarnir leggja nú
engu minni stund á það, að Kr. Jóns-
son haldi kjördæmi sínu, en hver þeirra
annara, og sýnir þetta ef til vill bezt,
hve samvinnan er náin milli þeirra,
ekki sízt þar sem ákveðinn heima-
stjórnarmaður er líka í framboði. Hann
vilja þeir ekki sjá, en styðja ráðherra
eftir mætti.
X
Þórður Thoroddsen
læknir, sem um eitt skeið hugði til
þingmenskuframboðs í Reykjavík, er
nú hættur við það.
Hey fuku
mikið í Siglufirði f laugardagsrok-
inu 23. sept. eins og víðar.
* Auðkent af þýð.
Ur ýmsum áttum.
Dýrasta tóbakspípa í heimi. Hana á
Persakonungur, er hún öll gimsteinum
hlaðin og hefir kostað um 2 miljónir kr.
Konungur reykir aldrei úr henni nema á
tyllidögum; það gerði og faðir hans og
afi. Þjónn einn gætir pípunnar og hefir
engan annan starfa á hendi.
Dýrir pennar. Það er siður víða úti í
löndum að geyma penna þá, er notaðir
hafa verið til þess að skrifa undir merki-
lega samninga o. s. frv. T. d. er geymdur
á Rosenborgarsafni penni sá, er Friðrik
7. ritaði undir grundvallarlög Dana með.
Napóleon 3. notaði gullpennaskaft, er hann
ritaði undir friðinn í Vínarborg 1856 og
er sá penni geymdur. Á Berlínarsafni einu
er penni sá, sem Vilhjálmur Prússakon-
ungur notaði eftir orustuna við Sedan,
þegar hann skrifaði Ágústu drotningu:
En sú breyting með guðs hjálp! Maður
einn í New-York á penna, sem Georg
Washington átti og hafa honum verið
boðnar 9000 krónur í hann, en hann vil
ekki láta. Penni einn, er Charles Dickens
átti, var seldur á uppboði fyrir 720 kr.
Póstflutningur í loftinu. 9. sept. byrjaði
póstsamband milli London og Windsor.
Flugmaðurinn Graham White hefir verið
fenginn til þéss að flytja póstinn á milli
gegnum loftið. En dýrt er spaugið. Ekki
má nota nema sérstök bréfspjöld eða
bréfsefni og kostar stykkið 97 aura. En
utan á umslögin verður þessi stimpill sett-
ur: Fyrsti loftpóstur Bretarílds.
Einkennileg hefnd. Nýlátinn er 1' Ameríku
öldungur einn, 91 árs gamall. Tók hann
þátt í borgarastyrjöldinni og er hann kom
heim til konu sinnar árið 1865, komst hann
að því að konan hefði verið sér ótrú.
Fél! honum þetta þungt mjög og ákvað
að hefna sín. Eftir þann tíma talaði hann
ekki eitt orð við konu sína allan þann
tíma, er þau lifðu saman, í 40 ár. Og er
hún dó, vildi hún fá að tala við hann og
biðja hann fyrirgefningar, en hann varð
ekki við bón hennar.
X
Nýlr hreppstjórar.
Stefán Bergsson á Þverá er settur
hreppstjóri í Öxndælahreppi og Davíð
Sigurðsson á Stóru-Hámundarstöðum
í Árskógsstrandarhreppi.
Eftirmæli.
Þann 28. ágúst síðastl. andaðist að Und-
irfelli í Vatnsdal ungfrú Oktavía Þórðar-
dóttir frá Móbergi, eftir mjög stutta legu.
Banamein hennar var illkynjuð hálsbólga.
Oktavía sál. var svo vinsæl og merk stúlka,
að verðugt væri að hennar væri minst með
nokkrum orðum.
Hún var fædd 9. okt. 1891 að Geita-
skarði í Langadal, og var hún því varla
tvítug að aldri. Foreldrar hennar voru:
Þórður Guðmundsson, sem mörg undanfar-
in ár hefir dvalið á sjúkrahúsinu á Akur-
eyri, og kona hans Anna Magnúsdóttir.
Uppvaxtarár sín var hún lengst af á Mó-
bergi í Langadal hjá móðursinni. Naut hún
mikils ástríkis hjá öllum, en sérstaklega
gerði móðir hennar alt til þess að vanda
uppeldi þessa einkabarns síns.
Oktavía sál stundaði nám 2 vetur við
kvennaskólann á Blönduósi og tók burtfar-
arpróf þaðan vorið 1909. Næsta vor dvaldi
hún á námsskeiði kennaraskólans í Reykja-
vík. Tvo síðastl. vetur hafði hún á hendi
kenslustarf við farskóla í Vindhælis- og
Torfalækjarhreppum. Ávann hún sér á báð-
um þessum stöðum traust og álit jafnt nem-
enda sem annara.
Hún var, með vitund nánustu ættingja
og vina, trúlofuð Guðmundi Guðmunds-
syni frá Klömbrum, bróður Ingimundar
ráðanauts.
Oktavía sál. var mjög góð og göfuglynd
stúlka, sérlega vel gefin, andlega og líkam-
lega, gáfurnar fjölhæfar og táp og líkams-
atgerfi meira en alment gerist á hennar aldri.
Rækti hún hvert það starf, er húu tók að
sér með áhuga og samvizkusemi og var
fyrirniynd annara að háttprýði og siðgæði.
Hún er því ekki að eins harmdauði foreldra
sinna og unnusta, sem öll unnu henni ó-
segjanlega heitt, heldur líka allra þeirra,
sem nokkuð þektu hana, mannkosti hennar
og hjartaþel.
9+2.
X
Veðursímskeyti til J^Jls-
frá 1. okt. til 7. okt. 1911.
Ak. Gr. Sf. Bl. ís. Rv. Þh.
s. ‘«•3 0.0 -1.0 2.7 -0.3 4-5 1-7
M. 2.4 -«•5 5.8 -0.4 °S 3-2 7i
Þ>. 7» 4.0 2.7 2.6 10.5 8-5 3-i
M. 2-5 6-5 6.6 9.0 7.8 7-5 II.O
F. *3-5 9.0 13.9 11.8 I I.I 8.0 9-4
F. 8.0 5° 14.1 6.6 7.0 7-5 8.6
L. «•5 -i-5 3.o 2.0 2.5 3-5 91