Óðinn - 01.12.1910, Síða 2

66
ÓÐINN
En þar er líka annað eins og þetta, sein höf. yrkir
við lestur kvæða, sem honuin þykir lítið til koma:
» . . . hversdags hugsun teygð og tætt,
tuggin upp í ljóð.
Umbúðirnar eflaust vætt,
en innihaldið lóð«.
Annað eins og þetta kemur fyrir innan um og
saman við. En það er hætt við, að mörgum detti
þessar hnittnu hendingar oft í hug áður en þeir
komast í gegn um kvæðasafn St. G. St., einkum
fyrri ldutinn.
Aðra vísu hefur höf. kveðið um sama efni,
sem líka er ágæt. Hún er svona:
»List er það líka og vinna,
lítið að tæta’ upp í minna,
altaf í pynra að pynna
þynkuna allra hinna«.
k'raman við annað bindið er gull-fallegt kvæði,
leikið á strengi, sem aðrir hafa reyndar áður sleg-
ið, en leikið þarna sjerlega vel. Og mörg falleg
kvæði eru í kaflanuin, sem þar fer á eflir: »Greni-
skógurinn«, »Saskat-sjúan«, »í bátnum« o. fl. o.
11. —r En það er ekki fljótgert, að telja upp alt,
sem gott er og vel gert í safninu. Svo er t. d.
kvæðabálkurinn fremst í síðasta bindi, »A ferð og
llugi«, sem komið liefur út sjerstakur, eins og áð-
ur er getið.
Mönnum hefur oft verið sagt, að kvæði St.
G. St. væru þungskilin, það þyrfti eitthvað, sem
ekki væri öllum gefið, til þess að brjóta þau til
mergjar, þau væru ekki fyrir almenning o. s. frv.
Úr þessu er gert miklu meira en rjett er. Og vel
má vera, að þessi kenning eigi töluverðan þátt í
því, hve margir lofa þau í blöðum og ritum, því
allir vilja vera meðal þeirra útvöldu, er fást við
það, sem ekki er fyrir almenning. Jafnframt er
það viðkvæðið, að þau sjeu stirð eða ómjúk. Þetta
er ekki heldur rjett. Því bregður fyrir. En yfir-
Jeitt eru þau það ekki. Nær liggur að segja, að
það, sem fyrst verður fyrir, er blaðað er í gegn
um kvæðin, sje hagmælska með afbrigðum.
Einhverstaðar var það tekið fram til sjerlegs
lofs og aðdáunar, eigi aðeins fyrir höfundinn held-
ur og fvrir þjóðina, sem hann hefði alið — að
»íslenskur bóndi vestur við Klettafjöll hefði ort
um Búastríðið«. Þvílík undur! Maðurinn, sem
skrifaði um þetta, velti vöngum með miklum fjálg-
leik og fagurgala, háundrandi og stórlega dásam-
andi þetta »fenómen«! Er þetta þó ekki háfleyg-
ara efni nje almenningi fjarskyldara en það, að
ÖII dagblöð voru full af því missiri eftir missiri.
Og hvað hefur svo St. G. St. sagt um Búastríðið?
Ekkert annað en það, sem stóð í blöðunum frá
þeim tímum. Reynslan hefur nú sýnt, að hann
hefur ekki skilið Búastríðið og hefði gert rjettara
í, að yrkja ekkert um það, en velja sjer í þess
stað efni, sem honum var betur fæi't við að fást.
Þetta er tekið lijer fram af því, að það á við fleira
af kvæðunum, og mörgum, sem kvæði dærna nú,
verður margi'æddast um þau kvæði, sem ekki eru
annað en í’ímaðar blaðahugvekjur. Þeir eru hrifn-
astir af því, ef þeir fá þar einhverjar hugsanir, sem
þeir telja þarflegar, — þótt þeir hafi lesið þær 99
sinnum í lausu máli, þá þykir þeirn vænt um að
sjá þær i hundraðasta sinni í rími. Þó er það
sjaldnast, að þessar rímuðu hugvekjur geti heitið
skáldskapur; efnið á sjaldan erindi til bóta inn i
rím og stuðla.
St. G. Stephánsson hefur haft ilt af oílofinu,
sem á hann hefur verið lilaðið úr öllurn áttum
nú á síðustu árum. Af því vei’ða menn að ætla
að stali óvandvirkni hans, oft og tíðum, og skeyt-
ingaileysi um það, hvað liann lætur frá sjer fara
— hve stórlega það er misjafnt að kostum.
Hann stráir út í sífellu kvæðum í blöðin, og
blöðin flytja þetta hugsunarlaust og dómgreindar-
laust hvert eftir öðru, þótt margt af því sje einskis
nýtt — stundum sjervisku-x-embings-moldviðri af
leiðinlegasta tægi, eins og t. d. eitt kvæðið, sem
staðið hefur núna nýlega í hverju blaðinu á fætur
öðru bæði austan hafs og vestan.
St
Jólasag’a.
Bernskuminning Sveins í Brekku
Sveinn í Brekku var fjörugur drengur; fljótur
að verða fyrir áhrifum, fljótur að reiðast og fljót-
ur að blíðkast. Það var vandalítið að sjá á hon-
um, er þær höfðu heimsótt hann Sorg eða Gleði.
Það var óliætt að segja um hann, að hann
var glaður á góðum degi, en fengi hann ekki að
njóta sinna »góðu daga«, varð hann engum sinn-
andi. Daglega var hann ekki heimtufrekur, en
hafði sjer ýmislegt til gamans, sem öðx-um börn-
um þótti lítið í varið.
Hann var starfsamur, hafði inarga tugi af horn-