Reykjavík - 18.12.1903, Qupperneq 6

6
<-Tý>ch;tl anniirs!
Eindæmi í mannkynssög-
unni. Fyrir nokkrum vikum var
ég að búa mig undir tölu um „sjötta
stórveldið" (blöð og blaðamensku í
heiminum). Meðal annara efna, er
ég leiddist þá til að rannsaka, var
uppruni blaða og tímarita og elzta
saga prentlistarinnar, þar á meðal
prentfrelsið í heiminum. Innleiðslu
prentlistarinnar fylgdi í hverju landi
von bráðara ritskoðun [censur]. —
Auðvitað þurftí ég ekki í tölu minni
að segja nema örfá orð alment um
ritskoðunina; en til þess að vera
viss um, að þau örfáu orð væru á-
reiðanlega rétt, hvorki of þröng né
of víðtæk, varð ég að kynna mér
stuttlega sögu ritskoðunarinnar í sér-
hverju landi mentaða heimsins, og
það er auðgert og fljótgert, þegar
maður veit, hvar þess fróðleiks er að
leita, því að hjá öllum þjóðum hafa
menn rannsakað þetta og skýrt frá
þvi — nema á íslandi. Þar heflr,
mér vitanlega, enginn veitt því eftir-
tekt.
Árangurinn af eftirgrenslun minni
varð sá, að Island er eina landið í
mentuðum heimi, þar sem aldrei hefir
venð innleidd ritshoðun að lógum,
né átc sér stað í framlcvæmd.
Þetta tekur auðvitað til landanna
að eins á því timabili, meðan rít-
skoðun yfir höfuð átti sér stað. Hitt
■er alt annað mál, að prentlístin hefir
komið svo seint tíl sumra landa, að
ritskoðun var þá hætt. Þannig t. d.
til Færeyja; þar kom fyrst prent-
smiðja eftir að ritskoðun var af tek-
in í stjórnarskrá Dana. Sama er t.
d. um ýmsar yngri lýðlendur og ný-
lendur ýmsra þjóða. En til íslands
kom prentlistin meðan ritskoðun var
í lögum í Danaveldi og hvervetnaann-
arstaðar í heimi, þar sera prentverk
yóru.
Ekki verður það heldur fyrir bor-
Íð, að hér hafi atdrei neitt það út
komið, er heít heíði verið, ef hér
hefði ritskoðun verið. Því að í fyrsta
lagi hafa aldrei nein lög verið gefin
um ritskoðun fyrir þetta land, og í
annan stað þarf eigi að efa, að
„Morðbréfabæklingarnir" t. d. hefðu
aldrei fengið að koma út, ef
hór hefði verið ritskoðun. Jón Sig-
mundsson var sjálfur lögmaður þá
og hefði auðvitað stemt stigu fyrir
því.
Jósafat „ættfræðingur11,
„Edinborgar“-Bazarinn!
Til leiðbeiningar fyrir þá, sem ef til vill ekki hafa enn haft tíma til
þess að líta á Bazarinn í „Kdinborg", vil eg leyfa mér að nefna uokkuð
af því helzta, sem þar er bæði til gagns og gamans,
syo sem: Skrifpúlt og saumakassar, marg. teg.
Bréfaveski og Sígaraveski, ótal teg.
Album frá 90 aur. og alt að 20 kr.
Blekstativ og Toilet-stell, ýmsar teg.
Ljómandi rakspeglar og Myndarammar, ótal teg.
Göngustafir fyrir gentlemenn og*Regnhlífar f. dömur.
Stundaklukkur, sem ganga endalaust.
Ljómandi postulínstau, sem aldrei brotnar.
Þar á meðal Skeggbollar.
Blómvasar óviðjafnanlegir.
Silfurtau ýmislegt og fræðandi og skemtandi bækur.
Jólatréspunt af ótal sortum.
Barnaleikföng fáséð, margbreytt og falleg, og enn
fremur leikföng bæði fyrir fullorðna og börn t. d.: Skáktöfí, Halma,
„Toof-toof“, Keiluspil, „Table Tennis“ og ótal margt fleira, sem of langt
yrði upp að telja; en enginn fer ónýtisferð, sem kemur að skoða það.
j^sgeir Sigurðsson0
i mmm
búð!
En
laglegar
Jóla-
gjafir
svo sem:
JON OLAFSSON
KYRKJIITORWI.
Lindarpennar, 5 tegundir.
Auto-Kopiubsakur; maður skrifar með
venjulegum penna og bleki — ekkert kópiu-
blek; engin kópíupressa. Bréfið kópíerast um
leið og það er skrifað.
Ljósmyndakassar, 3.00. — Skexfpúlt
(fótalaus), 2,25; 3,50; póleruð 7 kr. ■— Blek-
byttur 0,25. — Reglustikur (góbar) 10 au. —
Höfubbækur í folio (oóbur pappíc) 75 au. —
Bréfgeymar (Letter files) nýir. —
Blabhaldarar (hvert blað innfest,
geyma „Þjóðólf“, „lsafold“ o. s. frv.)
II.
Nokkru áður en Jósafat strauk
héðan af landi, brá hann sér upp í
Borgarfjörð. Á heimleiðinni kom
hann f Borgarnes til kunningja síns
Magnúsar Sæmundssonar, settist þar
upp og þá næturgreiða og góðan
beina. Auðvitað ætlaðist Magnús
ekki til borgunar, enda bauð Jósafat
£ítið inanlsyntegt «flest
og margt af því þarf alveg eins á hátíðum
sem fæst í verzluninni „GODTHAAB" er
ekki síður fyrir hátíðarnar.
mjðg nanðsynlcgt,
og endranær, af varningi þeim,
selur allar [vörur mjög ódýrt,
hana ekki; en hann borgaði þó fyrir
sig — á sinn hátt. Magnús er blá-
fátækur maður, en manna ráðvand-
astur og skilvísastur að> þeirra dómi,
er hann þakkja og við hann hafa
skift. Hann var í skuld við kaup-
mann í Reykjavik um 45 kr.. og vildi
borga það í haust, eins og hann
hafði heitið. Hann lagði því: 45 kr.
í bréf til kaupmannsins og innsiglaði
og bað Jósafat fyrir bréfið. Þess
þarf ekki að geta, að bréfpnu með
peningunum shilaði Josafat aldreí.
Þess má geta, að þegar kaupm>að-
urinn fékk að vita málavöxtu,. krafði
hann manninn alls ekki um skuld-
ina, ætlaði að lofa hennl að> stamda
umtalslaust. En Magnús borgaði
hana alt um það rétt nýloga ogvarð
að selja til þess grip, sem> hann
ætlaði annars ekki að lóga..
Þetta er áreiðanlega og sannarlega.
réttorð frásögn í alla staði..
Frá strokuferð hans með. póstskip-
inu er oss sögð þessi saga. af skil-
vísum manni, er bar fyrir sig einn
af yfirmönnum skipsins semiheimild-
armann:
Jósafat tók sér far á> li.. farrými
og lifði þar „í vellystmgumi praktug-
lega“, eins og auðugi maðurinn í
guðspjallinu, draklc sjálfur og veitti
öðrum kampavín o. s. frv.. og spar-
aði ekki risnu. Sagðii hann skip-
verjum, að ráðgjafinn hofð.i eftir til-
lögu landshöfðingja tekið) sig upp á
fjárlöginn, en þingið;. sem kynni ekkii
að meta vísindamenns&u (!!!), hefðL
felt fjárveitinguna táli sín. En svo»
hefði Finnur prófessor Jónsson, sern
var hér staddur i. siœiiar, ráðið sig:
til aðstoðarmanns- við. vísindalagar
útgáfur og skjalaeftirrit, og kvaðst,
nú vera 4 ferð tS Hafnar til að tak-
ast þennan staæfa á hendur. Hann
hafði merkt farangur sinn nafniíajan
ars farþegja til Skotlands, og varð
því skipshöfn eigi vör við, að> far-
angurinn fór í land í Leith. Sjjálfur
var Jösafat, um borð í skipinu með-
an það lá í Leith, svaf þar og mat-
aðist. En er skipið var a& íara, brá
hann sér í land og kom auðvitað
ekki aftur. Fargjaldið, matinn og
kampavínið „gleymdi“ hann einnig
að borga.
Ef vestanblöðin vilja ekki beinlín-
is hlynna að þjófum og hófum, sem
héðan strjúka, þá ættu þau að taka
upp frasöguna alla um allan viðskiln-
að Jósafats hér.
Lögfullar sannanir og eiðfestar
skýrslur um glæpsamlegt athæfi hans
hér er auðvelt að fá, ef þau æskja
þess.
Oigarettur,
margar tegundir og mjög ódýrar eftir
gæðum, fást nú í verziuninni
„GODTHAAB".'