Verkamaðurinn - 07.07.1961, Blaðsíða 3

Föstudagur 7. júlí 1961
VERKAMAÐURINN
3
(jöfin mihlfl
ÞqS munu morgir hafo orSið
undrcndi, er þeir lósu þó frétt i
Verkamanninum fyrir viku siSan
og fengu hana staSfesta í útvarp-
inu daginn eftir, aS Ragnar Jóns-
son bókaútgefandi hefSi gefiS Al-
þýSusambandi Islands mólverka-
safn sitt, stærsta og vandaSasta
einkasofn mólverka, sem til hefur
veriS hér á landi.
MálverkasafniS var afhent Al-
þýSusambandinu á laugardaginn
var. Daginn áSur lauk nærri fimm
vikna verkfalli Dagsbrúnar í
Reykjavík. Mcstan hluta þess
tima hafSi veriS deilt um þaS,
hvort atvinnurekendur skyldu
greiSa ákveSna prósentu af kaupi
bcint til Dagsbrúnar í sjúkrasjóS
félagsins. Dcgsbrún vann sigur
og fékk sinn sjúkrasjóS.
ÞaS er mikill sigur fyrir Al-
þýSusamband Islands, mikill
styrkur og viSurkenning, aS því
skuli hcfa veriS færS sú gjöf, sem
er einna dýrust gjafa, sem gefnar
hafa veriS á þessu landi.
AlþýSusamband Islands var
stofnaS fyrir 45 árum. ÞaS varS
ekkert stórveldi viS stofnun. En
vegna þess, aS félögin, sem þaS
er byggt upp af, hafa á þessum 45
árum unniS marga slika sigra, sem
þann, er Dagsbrún og fleiri félög
r~- --------—
Júnímánuður var mánuður
mikilla átaka milli auðvaldsins
á Islandi og íslenzkrar verka-
lýðslireyfingar. Þessum át'ók-
um er nú lokið að mestu, og
verkalýðssamtökin hafa borið
sigur af hólmi.
Það, sem lengst var deilt um,
var ekki hvort verkafólkið
skyldi fá nokkrum krónum
meira á dag í útborguðu kaupi,
heldur var um það deilt, hvert
vera skyldi verksvið, vald og
styrkur verkalýðshreyfingar-
innar á komandi árum. At-
vinnurekendavaldið gerði það
ekki með góðu að fallast á, að
verkalýðsfélögin fengju eitt
prósent af útborguðu kaupi
greitt í sjúkrasjóði sína. En
krafan um eina prósentið
fékkst samt fram, og sá sigur
þýðir, að í fyrsta skipti í sögu
verkalýðsfélaga á Islandi koma
þau nú til með að hafa nokk-
urt fjármagn undir höndum.
Allt framundir 1940 urðu
verkalýðsfélögin að heyja
harða baráttu til að fáá viður-
kenningu sem samningsaðili
urn kaup og kjör sinna félags-
manna. En smátt og srnátt unnu
félögin svo algeran sigur í
þeirri baráttu, að nú heyrist
varla nokkru sinni orðað, að
verkalýðsfélög eigi ekki að
vera til og starfa að hagsmuna-
málum félagsmanna.
En það er eitt að vera til og
hafa tekið að sér að gegna á-
kveðnu hlutverki, annað að
vera fœr urn að leysa hlutverk-
ið vel af hendi í öllu tilliti,
hafa yfir þeim mœtti og því
valdi að ráða, sem til þarf
hverju sinni.
Fjarri fer því, að hér sé œtl-
unin að drótta því að íslenzkri
verkalýðshreyfingu, að hún
hafi ekki reynzt hlutverki sínu
vaxin. Hún hefur þvert á móti
gegnt sínu hlutverki svo vel,
við erfiðar aðstœður, að það
hlýtur að vekja aðdáun allra.
En einmitt vegna þess, hve vel
hefur verið staðið í ístaðinu,
heitstrengdu atvinnurekendur
þegar fyrir mörgum árum, að
þeir skyldu aldrei fallast á, að
ákveðinn hundraðshluti af
kaupi rynni í sjóði verkalýðs-
félaganna. Þá heitstrengingu
gerðu þeir vegna þess, að þeirn
var öllum öðrum betur Ijóst,
livert vald peningar eru í okk-
ar kapítaliska þjóðfélagi. Þeir
gerðu sér fulla grein fyrir því,
að um leið og verkalýðsfélög-
in fengju fé, sem einhverju
næmi, í sjóði sína, yxu völd
þeirra og áhrif margfaldlega.
Nú hefur févana verkalýður
Islands brotið þessa heitstreng-
ingu auðstéttarinnar á bak aft-
ur, og sjóðir félagsmanna
munu af þeirri ástæðu vaxa
mjög á nœstu árum og áhrif
þeirra og máttur vaxa að sama
skapi.
Hin síðari ár hefur starf-
semi verkalýðssamtakanna ver-
ið mjög bundin við kaup-
gjaldsbaráttuna eina. — A
bernskuárum félaganna var
starfsemi þeirra miklu fjöl-
þœttari, enda voru og eru
kjaramál íslenzkrar alþýðu
mörg. Flest þau mál, sem að
var starfað áður, öðrum en
kaupgjaldsbaráttunni, eru nú
til lykta leidd á einn eða ann-
an hátt og því er ekki ástæða
til að prédika neitt afturhvarf
til fyrri tíma.
En önnur verkefni eru kom-
in í staðinn og ný bætast stöð-
ugt við. Að ótal kjaramálum er
stöðugt þörf að vinna, og á
sviði hvers konar félags- og
menningarmála bíður óunn-
inn akur.
Hin auknu fjárráð verka-
lýðshreyfingarinnar gera henni
fœrt að snúa sér að fleiri verk-
efnum og margþœttari en hún
hefur haft með höndurn. Auk
kjarabaráttunnar ber verka-
lýðshreyfingunni að taka for-
ystu á ótal sviðum menningar-
mála. Traust alþýðunnar á
eigin samtökum fer sívaxandi
og þá um leið kröfur þœr, sem
til samtakanna eru gerðar. Það
þarf mikið til að samtökin geti
gegnt hlutverki sínu til fulls og
orðið við síauknum kröfum,
en nú síðast í næstliðnum mán-
uði hafa samtökin sýnt, að
máttur þeirra er mikill, og með
betri aðstöðu vex hann enn.
Forysta samtakanna er sterk
og kannski traustari en nokkru
sinni fyrr og samstaða félag-
anna almennt góð. Það er því
óþarft að óttast, að íslenzk
verkalýðshreyfing bregðist því
trausti, sem á hana er sett, en
hún verður þó strax að gera
sér Ijóst, að aukna möguleika
verður að nýta vel alþýðu ís-
lands til gagns og farsœldar.
Yaxandi afl
unnu í siSasta mánuSi, sigra, sem
ekki hafa fengizt fyrirhafnarlaust
heldur fyrir fórnfýsi og baráttu-
kjark ótal fátækra erfiSismanna.
Vegna þessara sigra islenzkra
erfiSismanna er AlþýSusamband-
iS orSiS svo traust og mikiIsverS
stofnun, aS því er færS slík gjöf
sem aS ofan greinir og treyst til
aS varSveita hana. Hvorki Ragnar
Jónsson né aSrir hefSu árætt aS
gefa erfiSismönnum Islands slika
gjöf, ef þeir hefSu ekki veriS bún-
ir meS langri og harSri baráttu
aS byggja upp sterk samtök, sem
bæSi er treystandi til aS standa
vörS um Iífskjör alþýSunnar og
menningarverSmæti.
Þannig er ákveSiS samband á
milli gjafar Ragnars Jónssonar og
þeirrar hörSu kjarabaráttu og viS-
urkenningarbaráttu, sem verka-
lýSur Islands hefur svo oft mátt
heyja og siSast i næstliSnum mán-
uSi.
ÞaS var ætlun harSsviraSasta
hluta atvinnurekenda aS láta
Dagsbrún beygja sig og viSur-
kcnna, aS þaS væru aSrir aSilar í
þessu landi sterkari en verkalýSs-
samtökin. Dagsbrún beygSi sig
ekki. Verkamannafélag Akureyr-
arkaupstaSar og mörg önnur
verkalýSsfélög norSanlands höfSu
áSur náS ennþá betri samnlngum
ÍBA og Fram d sinnudag
ÍBA VANN ÞRJÚ STIG
UM SÍÐUSTU HELGI
Staðan í fyrstu deildar keppn-
inni er nú þannig, að Akurnes-
ingar eru efstir meS 6 stig, KR
hefur hlotiS 5, Akureyringar, Val-
ur og Fram 3 stig hverjir. Hafn-
firSingar hafa enn ekki komizt á
blaS. Rétt er aS taka fram, aS Val-
ur og Fram hafa þegar leikiS 4
leiki hvort félag, en hin félögin
aSeins 3 leiki hvert.
en Dagsbrún. Þau beygSu sig
hvergi.
Þessi verkalýSsfélög sýndu, aS
þeim er treystandi, þau láta ekki
sinn hlut fyrir rangsleitni né of-
sóknum, heldur heimta sinn rétt.
Og þegar hin einstöku félög eru
svo sterk, þá er AlþýSusambandiS
þaS lika. Þess vegna geta menn
glaSir og óhræddir faliS þvi mikil
verSmæti til varSveizlu og þess
vegna geta einnig forystumenn Al-
þýSusambandsins glaSir og ó-
hræddir veitt slikum verSmætum
móttöku.
Akureyringar kepptu við Val í
Reykjavík á föstudaginn fyrir
viku síðan. Þeim leik lauk með
jafntefli 2:2. Fyrra mark Akur-
eyringanna skoraði Haukur Jak-
obsson úr vítaspyrnu, en síðara
markið skoraði Páll Jónsson og
segja sunnanblöð það fallegasta
mark leiksins. Mikil rigning var
þegar leikurinn fór fram og á-
horfendur fáir. Leikurinn mun
hafa verið heldur ófagur og gróf-
ur á köflum. Segir það m. a. sína
sögu, að tveir Akureyringanna
urðu að yfirgefa völlinn vegna
meiðsla.
Á sunnudaginn léku Akureyr-
ingar svo við Hafnfirðinga og
höfðu þar sigur 3:1. Sá leikur fór
fram á heimavelli Hafnfirðinga.
Leikdómarar sunnanblaða segja
sigur Akureyringanna hafa veríð
verðskuldaðan, leikur þeirra hafi
verið mun betri og jafnari en
Hafnfirðinga og markamunur
hefði jafnvel mátt vera meiri.
Steingrímur og Skúli skoruðu
mörkin. Áhorfendur voru fáir.
KR og Fram kepptu á Laugar-
dalsvellinum á sunnudaginn og
skildu jöfn, hvorugu liðinu tókst
að skora mark.
Þá kepptu Akurnesingar og
Valsmenn einnig á sunnudaginn.
Sá leikur var háður á Akranesi,
og sigruðu heimamenn með einu
marki gegn engu.
Á sunnudaginn kemur koma
Framarar norður og keppa við
Akureyringa. Þarf ekki að efa, að
margmennt verður þá við íþrótta-
völlinn, því að mönnum er for-
vitni á að sjá, hvernig Akureyrar-
liðið stendur sig eftir þá keppnis-
reynzlu, sem það hefur fengið í
sumar og tiltölulega hagstæð úr-
slit í suðurferðinni um síðustu
helgi.
Þetta verður fjórði leikur Ak-
ureyringa í fyrstudeildar-keppn-
inni. í þeim þremur leikjum, sem
búnir eru hafa þeir sett 8 mörk
en fengið á sig 9.
4 ÍSLENZIR SUND-
MENN FARA TIL
ROSTOCK
Á morgun halda fjórir sund-
menn og fararstjórar á Eystra-
saltsvikuna. Þau sem taka þátt í
sundkeppni eru: Guðmundur
Gíslason, Ágústa Þorsteinsdóttir,
Hrafnhildur Guðmundsdóttir og
Árni Kristjánsson, Hafnarfirði.
Fararstjórar verða Guðbrandur
Guðjónsson og Ernst Backmann.
Sundfólk okkar mætir þarna í
keppni ýmsum beztu sundmönn-
um Evrópu í dag.
Nokkrir frjálsíþrótta-
menn keppa í Rostock
10. þ. m. verður haldin frjáls-
íþróttakeppni í sambandi við
Eystrasaltsvikuna og eru þáttak-
endur héðan Grétar Þorsteinsson,
Jón Ólafsson, Sigurður Björnsson
og Hörður Haraldsson,