Verkamaðurinn - 04.01.1964, Blaðsíða 3

Qutt
f
tá
Okkur bárust ekki margar
ljóðaliækur fyrir jólin. Aðeins
Landsvísur eftir Guðmund Böðv-
arsson, en það var ekki svo lítið,
því bókin er góð. Eg birti hér brot
úr rímu til Hornstrendings, sem
hentar mér vel í þessum þætti þó
úr mörgu betra sé að velja í bók-
inni:
Nú mó honum bregða í brún
sem ber að garði,
sízt að undra að hann verði
eins og lagður bitru sverði.
Hvergi er garði haldið við
né hlass á velli,
hvergi sést á hlíðarstalli
heimafé á beit í fjalli.
Hvergi leggur léttan reyk
frá lágu þaki,
morgunkyrrð þó magni og veki
minning ilms af brenndu spreki.
Enginn þar á bjargabrúnum
birtast kynni
og í háum hamraranni
huga að djörfum sigamanni.
Enginn sést á færafiski
fram á miði,
byggðin þrumir öll í eyði,
eins og slegin guðareiði.
Samt er landið, söm er nótt
og sævarþytur,
en efa og söknuð að þér setur
eins og hafískul um vetur.
Hér hafa beittar tímans tennur
táið sundur
aldavef, er iðnar hendur
ófu um þessar klettastrendur.
Hröðum skrefum hrörna og týnast
hverfa og fara,
eins og sandinn sópi bára,
söguminjar þúsund ára.
Óskráð bíður ævisagan
enn að sinni
þeirra er undan bana og banni
burgu dæmdum flóttamanni.
VERKAMAÐURINN
fæst í Reykjavík í Bókabúð
KRON og Söluturninum,
Austurstræti 18.
Á Húsavík í Bóka- og blaða-
sölunni.
7 fyrrasumar fengu starfs-
menn ríkisins mikla hœkkun á
laun sín. Að vísu var hœkkun-
in mismikil, minnst hjá þeim,
sem minnst höfðu fyrir og því
mesta þörf fyrir hœkkun, en
svo mikil hjá ýmsum þeim,
sem hœrra voru launaðir, að
þess eru ekki áður dœmi hér á
landi a. m. k. að svo miklar
kauphœkkanir hafi orðið á
ieinu bretti hjá nokkurri stétt.
Að meðaltali mun hœkkunin
hjá ríkisstarfsmönnum liafa
numið 40—45 prósent. Svip-
aða hœkkun fengu starfsmenn
flestra bœjarfélaga áður en ár-
inu lauk.
I desembermánuði neyddust
fjölmörg verkalýðsfélög til aS
hefja verkfallsbaráttu til að
knýja fram nokkra hœkkun á
sínum kauptöxtum. í kröfum
þeim, sem félög þessi gerðu í
upphafi var höfð hliðsjón af
hækkunum þeim, sem opinber-
ir starfsmenn höfðu þá þegar
fengið. Var almennt farið fram
á 40—45% hœkkun. Eftir
langa og harða baráttu og
verkfall hátt á aðra viku urðu
lyktir þœr, að verkalýðsfélögin
fengu yfirleitt 15% hækkun og
varla meira í nokkru tilfelli.
Andstaða atvinnurekenda gegn
Jcröfum verkalýðsfélaganna var
svo hörð, að með eindæmum
má teljast; andstaða þeirra er
þó alltaf skiljanleg og þarf
engan að undra þó að þeir
vilji ekki borga meira en þeir
komast af með minnst.
En jafnharðsvíruð og ekki
síðri var andstaða ríkisstjórn-
arinnar. Sú andstaða er aftur
á móti torskildari. Þessi sama
ríkisstjórn lagði blessun sína
yfir hœkkanirnar, sem opin-
berir starfsmenn fengu, en gat
svo ekki unnt almennu verka-
fólki eða iðnaðarmönnum
neinna kjarabóta. Afstaða
hennar vérður tœpast skýrð
nema á einn veg: Markmið
hennar er að koma á skarpri
stéttaskiptingu í þjóðfélaginu,
þar sem mikið bil sé milli ríkra
og fátœkra. Annars vegar á að
vera braskara- og kaupmang-
araliðið ásamt vel titluðum
embættismönnum ríkisins.
Ilins vegar á allt almennt
verkafólk, sjómenn, iðnaðar-
menn og bœndur að vera. Að
þessu er keppt eftir ótal leið-
um, en afstaða ríkisvaldsins til
kaupgjaldsmálanna hefur ber-
legast sýnt hvert markmiðið er.
Fœstir munu hingað til hafa
gert ráð fyrir því, að starfs-
fólk ríkis og bæja væri ákaft
í að vinna með ríkisstjórninni
að þessari þróun mála. Hitt er
annað, og getur enginn láð því,
þó að það taki fegins hendi við
sæmilegum launum. En nú hef-
ur sá atburður gerzt, sem bend-
ir til þess, að opinberir starfs-
menn hyggist sjálfir taka virk-
an þátt í því að búa til og
breikka bil milli sín og annarra
launastétta þjóðfélagsins.
Það liðu aðeins 10 dagar frá
því verkalýðsfélögin knúðu
fram 15% hœkkunina, þar til
stjórn Bandalags starfsmanna
ríkis og bœja samþykkti einum
rómi að gera kröfu til, að opin-
berir starfsmenn fengju einnig
þessa 15% hœkkun á sín laun.
Eftir að verkalýðsfélögunum
hefur mistekizt að ná fram
nokkuð viðlíka hœkkun og op-
inberir starfsmenn fengu, rísa
þeir opinberu upp og krefjast
að fá til viðbótar sinni hœkkun
sömu hœkkun í prósenttölu og
verkalýðsfélögin fengu, en í
fleslum tilfellum þýðir það
mun meiri hækkun í krónum
talið. Þannig er gerð krafa til
þess, að bilið breikki enn.
Þrátt fyrir þá miklu hœkk-
un, sem opinberir starfsmenn
fengu í fyrra, skal því alls ekki
haldið fram, að þeir séu yfir-
leitt oflaunaðir. En verkafólk
er vanlaunað og það eru bœnd-
ur einnig. Áður en hœgt er að
samþykkja, að starfsmenn hins
opinbera fái meiri hlut út þjóð-
arbúinu en þeir nú hafa, verð-
ur að stórauka hlut verka-
fólksins og bœndanna, þess
fólks, sem nú býr við þrengst-
an kost, en vinnur þau störf,
sem eru undirstaða annarra
starfsgreina og þar með undir-
staða þess, að eitthvert kaup sé
hægt að greiða.
Það hefur að undanförnu
verið oft og víða á það bent,
að lœgst launaða fólkið í land-
inu hefur um árabil minnstar
hœkkanir fengið á sín laun.
Þegar bezt hefur látið, hefur
það fengið sömu prósenttölu í
hœkkun og aðrar stéttir, en
það þýðir alltaf minna að
krónutölu. Auk þess hafa þeir
hœrra launuðu oftast fengið
hœrri prósenttölu. Á þessu
verður að verða breyting. Og
á meðan almennt verkafólk
fœr ekki meiri leiðréttingu
sinna mála, en það fekk í fyrra
mánuði, er ekki hœgt að fall-
ast á hœkkanir á kaupi þeirra,
sem mesta kaupið hafa. Nú
skortir jöfnuð en ekki meiri
misskiptingu.
Sé fjármagn fyrir hendi til
að greiða meira í kaup en nú
er gert, og það er vafalaust að
fjármagnið er til, þá er það
verkafólkið og bændur, sem
nœst eiga að fá sína hluti
aukna. Síðan kemur röðin að
öðrum, en fyrr er heldur alls
ekki hægt að taka þeirra mál
til afgreiðslu.
Þ.
Morgt er skrýtið
Hð kostor bcnzíníð HO hver litri
Myndarleg hækkun varð á j
benzínverði nú um áramótin. Lít-
erinn kostaði á gamlaársdag kr.
4.20, en þegar aftur voru opnaðar
benzínafgreiðslur eftir áramótin
var verðið orðið kr. 5.70.
Meirihluti hækkunar þessarar,
eða kr. 1.30, er afleiðing nýju
vegalaganna, sem samþykkt voru
á Alþingi rétt fyrir jól. Þetta álag
á benzínið á að renna til fram-
kvæmda við vegagerð í landinu,
þar sem stjórnarflokkarnir töldu
sig ekki geta veitt neina aukningu
til þeirra mála úr ríkissjóði, þrátt
fyrir allt talið um góða afkomu
hans og söfnun í sjóði. Er vissu-
lega ekki vanþörf á því, að vegafé
sé aukið. En rétt er í þessu sam-
bandi að minnast þess, að um-
ferðin í landinu hefur áður verið
skattlögð með benzínskatti, hjól-
barðaskatti, þungaskatti og fleiri
álögum. Hefur ríkissjóður haft af
þessu stórum meiri tekjur, en aft-
ur hefur verið úr honum veitt til
framkvæmda við vega- og brúa-
gerðir. Hefði verið full ástæða til,
að þær upphæðir allar hefðu
verið lagðar til veganna áður en
farið var að auka svo mjög skatt-
heimtuna, sem nú er orðið.
Þá er eftirtektarvert, að bezín-
verðið hækkar 20 aurum meira á
hvern lítra en nemur hinum nýja
skatti. Það sýnast vera allgóð
innheimtulaun til handa olíufélög-
unum. En þau munu í hópi óska-
barna ríkisstj órnarinnar, og
henni þykir seint of vel gert við
þau börnin sín, sem hún hefur
velþóknun á.
Atviiiua
Fullorðinn maður, fremur lítill
fyrir sér, óskar eftir léttri
vinnu. Askilið að kaup sé hátt
Upplýsingar hjá blaðinu.
1
I
1
Kaoptoxtor Eíningor og
BíbtjðroféL hmetno tirtir
Bloðið hefur snúið sér til for-
ustumonno Verkalýðsfélogsins
Einingar og Bilstjórafélogs Akur-
eyror og spurzt fyrir um hvort
kouptaxtor félaganna hafi ekki
hlotið fulla viðurkenningu at-
vinnurekenda. Voru svör for-
manna bcggja félaganna ó þó
lund að vinna væri nú aftur hafin
(2. jan.) ó öllum þeim vinnu-
stöðvum þar sem meðlimir þessara
félaga vinna og væri hvarvetna
unnið eftir töxtum félaganna þar
sem þeir til þekktu og engar kvart-
anir hefðu borizt um fróvik fró
ouglýstu kaupgjaldi.
A vinnustöðvum Einingar hefur
aðeins einn atvinnurekandi sýnt
tregðu ó að sætta sig við kaup-
taxtonn og lét ekki hefja vinnu
fyrr en 2. jan. Hjó öðrum viðsemj-
endum Einingar hófst vinna yfir-
leitt fyrir jól.
Er af þessu sýnilegt að atvinnu-
rekendur hér sætta sig oð fullu
við þó ókvörðun þessara félaga að
ókveða laun með kauptaxta fyrst
um sinn þótt félag þeirra hafi
viljað friða forustu Vinnuveit-
endasambands íslands með því oð
undirrita skapvonzkulegt bréf sem
það síðan hefur lótið birta í blöð-
um. Athyglisvert er þó oð í til-
skrifi þessu er lögmæti kauptaxta-
auglýsingarinnar hvergi vefengt
og hefur enginn nema mólgagn
Alþýðuflokksins hér í bæ haldið
þeirri firru fram að aðgerðir fé-
laganna hafi ekki í olla staði
verið fyllilega löglegar.
Eftir því sem blaðið hefur getað
fregnað af öðrum félögum ó Norð-
ur- og Austurlandi/ sem kaup-
taxta auglýstu i lok verkfallsins
er þaðan hið soma að segja: að
hvarvetna eru taxtarnir viður-
kenndir í reynd.
Laugardagur 4. jonúar 1964
Verkamaðurinn — (3