Vínland - 01.01.1906, Page 3

Vínland - 01.01.1906, Page 3
gimsteinum keisarauna sökum návtstar liinna helgu muna og kirknanna, enda er staðurinn allur heilagur haldinn. Því þrátt fyrir það pó hungur og örbirgð þrengdi að þessum æðisgengna upp- reistarlvð, þá hafði trúin samt svo öflugttaumhald á honum að hann snerti ekki hin miklu auðæfi, er lágu svo að segja fyrir fótum hans. ■— — —m • m----------------- Columbus enn ekki helgur. Enn p>ít einusinni eralvarlegtilraun gerð til Jjess að koma Kristófer Columbus í lielgra manna tölu. fóað hefir áður margsinnis kom- ið til orða meðal kaþólskra manna, en aldrei liafa f>eir f>ó komið f>ví máli eins langt á leið og árið 1892. t>á voru 400 ár liðin frá því er hann fann Ameríku,og varmikið um dfrð- ir bæði hér í landi og í Evrópu á þeirri af- mælishátíð hins nvja heims, cg pótti f>á mörg- um rétttrúuðum. sem varla mætti minna vera en Columbus heitinn fengi dy-rðlingsnafnbót fyrir öll pau afroksverk er hann hafði unnið um dagana. Maður sá, er mest barðist fyrir pví J>á að fá p>essu framgengt, liét Giuseppe Baldi. Hann átti heima í Genoa á Ítalíu, átti f>ar miklar eignir óg varði Jveim óspart til [>ess að koma áhugamáli sínu á framfæri. Hann hafði svo miklar mætur á Columbus að nærri lét að hann dvrkaði hann, og gerði alt erliann mátti honura til iofs og dyrðar. Eins og kunnugt er var Columbus fæddur í Gi'noa.og munnmæJi segja að hann sé fæddur í húsi, sem [>ar stendur enn í dag, Baldi safnaði fó til Jmss að kaupa liús þetts, og lót J>ví næst breyta f>ví í gripasafn og safnaði til Jvess öll- um f>eim munum, er í einhverju sambandi standa við Columbus eða sögu hans og hann gat á einhvern hátt fengið á safnið. Auk pess safnaði hann öllum f>eim bókum og rit- um um Calumbus.er hann gat yfir komist,forn- um og nyjum, og varði til f>ess miklu fó og tíma, enda er nt'i talið að |>að sóhið fullkomn- asta ritsafn í heimi um Columbus. f>ví varlasé nokkur sú bók'til um Columbus, að ekki hafi hann fengið eintak af henni og handrit J>au, er hánn ekki gat keypt, lét hann stæla með eftirritun eða taka af Jveim ljósmyndir fyrir safn sitt. Hann lót seiuja bænarskrá um p>að, að Columbus yrði tekinn I tölu helgra manna og lót liana berast meðal flestra kristinna J>jóða, l>æði kaj>ólskra og rnótmælenda, og mælterað hátt á fjóröu miljón manna hafi ritað nafn sitt undir hana. Svo var bún send kardinálum kaþólsku kirkjunnar, f>ví þeirein- ir hafa til f>ess vald aðskera úr [>ví vandamáli hver verðugur só að komast í helgra manna tölu. t>eir hugsuðu mál pætta lengi, og er Baldi sá að I óvænt efni var komið fyrir dfrð- ling sínum, fókk hann hina lærðustu lögfræð- inga, or kostur var á, til f>ess að semja varn- arrit um líferni og siðferði Oolumbusar; en ekkert dugði. Það var bæði margt og mikilvægt, sem fram var borið í máli f>essu f>ví til stuðnings, að Columbus hefði fyllilega til þess unnið að vera talinn með dyrðlingum. Helztu ástæð- urnar voru f>ær, að hann hefði verið verkfæri forsjónarinnar, til f>ess valið að ryðja braut til nýrrar heimsálfu svo pangað flyttist siðmenn- ing og kristin ttú. Columbus hafði sjáifur samið ritgerð, sem geymd er í helgiritasafni í dómkirkjunni rniklu í Seville á Spáni, [>ess efnis að s/na f>að, að ritningin sjálf hafi ymsa spádóma að geytna um ferðir hans og fundi. — t>að er ennfremur talið honum ekki sízt til gildis að liann ákvað svo í erfðaskrá sinni, að mikill hluti eigna sinna skyldi ganga til f>ess, að útbreiða kristna trú og ná sröfinni helgu í Jerúsalem éir höndum Múhamedstrúarmanna. í — Eftir hann er einnig til bréf til páfans, er liann ritaði skömmu áður en liann dó, segir hann f>ar frá J>ví hvernigí f>ví liggi,að hann hafi marot orðið að líða og í margar raunir ratað og að síðustu verið sviftur öllu J>ví valdi og einkaréttindum er liann átti tilkall til. Kveðst hann hafa fulla vissu fyrir að p>að sé alt djöfl- inum að kenna, som hafi úti allar klær til að hefna sín á sér fyrir [>að að hann hafi stuðlað að f>ví að fagnaðarboðskapurinn var boðaður lieiðingjum þeim er búa í Vesturálfu, og sé ásetningur kölska að ónfta það áform sitt að ná gröfinni helgu úr höndum v i 11 u t r ú a r- m a n n a. t>að er vist að Columbus iðkaði — að minsta kosti allan síðari hlut æfi sinnar— föst- ur og bænahald, og fylgdi að öllu leyti ná- kvæmlega trúarreglum kirkjunnar; hann var jafnvel svo háður trúarkreddum að hann ritaði vanalega nafn sitt með dularfullum helgirúnum, og sjálfur tilheyrði hann strangri munkareglu þó hann annars væri leikmaður alla æfi. Ætla mætti að maro-ur liefði orðið dyrð- n %/ lingur fyrir minna en þetta, og erþó hór tnl- ið að eins fátt hið helzta af verðleikum Colum- busar. En þó liefir það enn ekki þótt full- nægjandi. Þegar kardinálarnir sáu að J>að var sannanlegt,árið 1892,að hann liafðiátt son einn laungetinn þá sögðu þoir að slíkt væri helgum manni öldungis ósamboðið og gáfu því þann úrskurð að nafn Columbusar gæti ekki komist á helgiskrána. Ilvernig J>ví reiðir af í J>etta sinn er enn óvíst, en hætt er við að það fái svipaða útreið. Ginseppe Baldi er nú dauður en nokkr- ir biskupar og önnur stórmenni kirkjunnar á Ítalíu hafa nú tokið við J>ar sem hann varð frá að hverfa, og vilja nú fá kardinálana til að rannsaka mál J>etta að nyju og koma Colurn- bus I dyrðlingatölu, árið 190(1, [>ví þá eru liðin 400 ár síðan hann dó. Columbus lézt 20. maí árið 150(1 í Valladolid áSpáni. Hann var J>á þar staddur í þeim erindagerðum að leita róttar síns og fá Ferdinand konung til að standa við orð sín og eiða, J>ví konungur vildi við ekkert kannast og enga samninga lialda, er hann hafði gert við Columbus áðúr hann fór J>riðju ferð sína til Vesturheims. Columbus hafði fyllilega gert skyldu sína í J>eirri ferð og átti því fullkomiðtilkall til alls þess, er konungur og drotning höfðu heitið honum áður en hann lagði ástað. En Isabella drotning dó 1504, og eftir dauða honnar átti Columbus engan að, er gæti rétt hlut hans gegn svikráðum konungs. Hann átti því við margar þrautir að stríða síðustu árin og varð margt að líða þó hann ekki yrði beinlínis píslarvottur. t>að sem nú spillir málstað Columbusar hjá kardinálum þeim er dæma um verðleika hinna heilögu, var viðkinning hans ogsambúð við Beatrice Enriques dóttur veitingamanns nokkurs í Cordova á Spáni. H já [>eim manni tók Columbus gistingu er hann beið eftir því hverju konungur myndi svara bónarbrófi sínu um styrlc til ferðar þeirrar, erhann [>á hafði í hyggju, og var til J>ess heitiðað íinna vestur- leið til Austur-India. t>ar komst liann í kynni við stúlku [>essa, og veitingahús [>að, er faðir hennar átti, stendur enn í dag skamt frá dóm- kirkjunni í Cordova, og er síðan frægt oröið fyrir viðdvöl þá er Columbus liafði f>ar, þó það sé nú orðið hrörlegt og að mestn leyti haft fyrir geymsluhfis. Columbus var áður giftnr. Kona hans var frá Portúgal og hét Felipa P(>rostrello. Faðir hennar var merkur maður og um nokk- urn tíma landstjóri á Madeira-eyjum. Með henni átti Columbus einn son, er Diegohét, og hafði hann með sér til Spánar eftirað kona hans var dáin; en hún dó árið 1470. t>að vartíuárum síðar eða ura 1480 að Colnmbus kyntist Beatrice Enriques, og urðu bráttmeð þeim miklir kærleikar. Með henni átti hann son er Fernando var nefndur, en engin skilríki eru fyrir því fengin að þau hafi gift verið. Heii bók hefir veriðsamin í þeim tilgangi að s/na fram á að þau hafi lifað i lög- logu hjónabandi, en allar sannanir fvrir því, að svo hafi verið, eru svo óáreiðanlegar að kardinálarnir gátu ómögulegatekiðþærgild- ar [>egar þeir seinast rannsökuðu málið 1892. Columbus er sjálfur helzta vitniðí [>essu máli. því í erfðaskrá sinni feiur liann Die<n> syni sínum að annast Beatrice Enriques, J>ví hann kveðst eiga henni margt gott upp að inna og telja J>að skyldu sína að sjá svo um að hún liði engan skort meðan lifin lifi.— Báðir synir Columbusar voru sæmdir aðals- mannarétti og fengu tignar hoitið „don“, sem á Spáni er liöfðingjatitill. Don Diego eldri sonur Columbusar og skilgetinn, var ólíkur föður sínum um flest og hinn mcsti ónytjungur alla æfi; en Don Fer- nando sonurColumbusarog Beatrico Enriques var hinn nytasti maður og handgenginn mjög Karli keisara V., sem þá var voldugastur þjóð- höfðingi í Evrópu. Eernando var lengi við hirð keisarans og einn af hans heztu trúnað- armönnum; hann var auðugur mjög og talinn með lærðustu mönnum á Spániásínum tíma. Þegar hann dó lét hann eftir sig eitt hið mesta bókasafn, er þá var til í Evrópu, og f>að gaf hann dómkirkjunni í Seville eftir sinn dag.

x

Vínland

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vínland
https://timarit.is/publication/219

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.