Vínland - 01.05.1906, Síða 1

VfNbAMD
V. árg.
MINNEOTA, MINN., MAÍ 1906.
Nr. 3.
10. maí var merkisdagur í sögu líússa.
Þá mættu fulltrúar pjóðarinnar í fyrsta sinn
áj>ingi. Keisarinn setti
Fyrsta sjálfur þingið í Péturs-
þióðþing borg með mikilli við-
Rússa h0fn °g hl/legri ræðu;
lvjósendur sýndu meiri
áhuga og sjálfstæði við kosningar en líkur
voru til. Einkum reyndust bændur hygnari
og þjóðhollari en ráð var fyrir gert. Flestir
voru þeirrar skoðunar, að sakir fáfræði og
kúgunar mundi bændalyðurinn á Rússlandi
reynast ófær til að greiða atkvæði skynsam-
lega, og of lítilsigldur til þess að fara þar að
annara vilja en stjórnarinnar og landsdrotn-
anna. En J>að fór alt á annan veg. Bændur
kusu næstum allir frjálslynda þjóðræðisfull-
trúa á J>ing, en J>ingmannaefni stjórnarinnar
urðu hvarvetna undir. Svipuð urðu úrslitin
í borgunum. í fáeinum kjördæmum báru
verkamenn svo mikið vantraust til hins fyrir-
hugaða J>ings, að peir vildu ekki beita kosn-
ingarétti sínum, en annars gengu peir alment
röggsamlega fram og kusu J>á fulltrúa, er þeir
treystu bezt til að tala sínu málj. Yfirhöfuð
urðu úrslit kosninganna pau, að mjög fáir ein-
veldissinnar komust á J>ing, ákaflr byltinga-
menn nokkru fleiri, en meirihluti allra J>ing-
manna vill viðhalda keisarastjórn með því
móti að þingiö fái nóg vald til þess að liafa
yfirhöndina.
Ræðu þeirri, er keisarinn flutti við þing-
setninguna,var vel tekið Joá í svipinn; en brátt
kom í ljós megn óánægja meðal þingmanna
yfir Jjví, að keisarinn hafði ekki sagt neitt um
álit sitt,á helztu áliugamálum þjóðarinnar, og
alls ekki látið neitt í Ijós um J>að 1 ræðu sinni
hvað honum myndi Joóknast við þau að gera.
Þótti |>eim hann hafa mjög brugðist vonum
þjóðarinnar í þessu sem öðru, ogþví var það
þingsins fyrsta verk að semja ávarp til keis-
arans með kröfum um það, að hann léti lausa
alla útlaga og fanga, sem dæmdir væru fyrir
pólitískar sakir, eins og hann sjálfur hafði
gefið þjóðinni von um að gert mundi verða
er þing kæmi saman. Ónnur helztu málin,
er J>ingið bar undir hann voru þau, að leggja
skatta á lönd krúnunnar og útbyta löndum
meðal bænda. Þingið kaus nefnd manna til
þess að flytja keisara ávarp þetta. En hann
neitaði að veita þeirri nefndáheyrn, ogkvaðst
ekki veita móttöku neinum boðskap frá J>ing-
inu annan veg en Jjann, að hann væri fluttur
ráðaneyti sínu og því falið að færa sér hann.
Þegar sendinefnd þingsins var J>annig gerð
afturreka, varð allur Joingheimur óður og
uppvægur. Vildu þeir sem æstastir voru
segja keisara upp allri hollustu þegar í stað
og hefja stjórnbyltingu um land alt, en eftir
langa deilu og harða gátu J>ó hinir gætnari
J>ingmenn stilt til friðar og sýnt æsingamönn-
um, að hér væri enn sem komið var ekki um
annað en sið.venju að ræða, og J>að mætti
skoða sem formgalla af þingsins hálru ef henni
væri ekki fylgt. Var þá afráðið að senda
ávarpið ráðaneyti keisarans og fela ]>ví, að
færa honum J>að. — Nú er J>að komið til keis-
arans og búist við svari frá honum á hverri
stundu.
Iveisarinn bauð Witte að leggja niður
völd sín áður en ]>ing kom saman, og tók at-
kvæðalítinn einveldissinna til ráðaneytisfor-
seta. Þykir líklegt að Witte komist aldrei
framar til valda á RúSslandi.
SambandsJ>ingið hefir sým meiri rögg af
sér en þjóðin átti von á. öldungadeildin
gekk til atkvæða um
Framkvæmdir lagaframvarp J> a ð
Sambandsþingsins ura eftirlit með jafn-
aði á flutningsgjaldi
á járnbrautum, er legið hefir fyrir J>ingi sið-
an í haust, og hún sam{>ykti J>að með 71 at-
kvæði gegn J>remur. Þetta gerðist 18 maí
eftir langa baráttuogharða,sem háð varhvíld-
arlaust í tvo mánuði í efri málstofu J>ingsins.
Svo sundurleitar virtust skt>ðanir öldunwanna
á máli }>essu, að flestir töldu víst að það myndi
ekki útrætt verða svo að til atkvæða yrði
gengið á ]>essu þingi. En ]>jóðinni var ann-
ara um J>að mál en nokkurt annað, sem þá var
á dagskrá og krafðist [>ess af þingmönnum
sínum, að sam{>ykkja frumvarpið sem fyrst.
Biinkum var J>að ]>ó Roosevelt forseti, sem
lagði fast að öldungadeildinni og ámintihana
oft svo rækilega um skyldu hennar gagnvart
J>jóðinni í J>essu máli, að hún sá sér varla ann-
að fært en láta undan og leiða J>a? til lykta.
Það [>ótti einnig markvert, að helzti flutnings-
maður ]>essa máls í öldungadeildinni var sena-
tor Tillman (frá South Carolina), sem erdem-
ókrat, og liefir flutt beiskari skammarræður en
nokkur annar á J>ingi um Roosevelt forseta og
stjórn hans. Yfir höfuð var mál J>etta ekki
gert að flokksmáli á J>ingi. Demókratar voru
engu fremur með því eða móti en republik-
anar.
Með lögum ]>essum verður nefnd J>eirri,
er stjórn Bandaríkja hefir sett til J>ess að hafa
eftirlit með verzlun milli ríkja, veitt fult vald
til að ákveða hvað sé sanngjarnt flutnings-
gjald á járnbrautum J>eim, er flytja vörur ríkja
á milli, og henni er skylt að sjá um J>að, að
járnbrautir taki jafnt gjald af öllum og veiti
engum neinn afslátt eða sérstaka ívilnun.—■
Þetta eru aðalatriði J>essara laga; en sú breyt-
ingartillaga var einnig samþykt, að hverju
ágreiningsmáli, sem út af ]>essu risi milli
járnbrauta og skiftavina ]>eirra, mætti skrjóta
til dómstóla og [>aðan til liægstaréttar,ef ekki
]>ætti við unandi úrskurð nefndarinnar.
Lög þessi banna einnig járnbrautafólög-
um að flytja á brautum sínum neitt J>að, er
J>au kalla sjálfs síns eign, nema við og þá
muni aðra er brautin sjálf J>arf á að halda.
Með |>essu á að koma í veg fyrir að járn-
brautafélög reki einokunarverzlun,ssm engin
samkepni gæti við ráðið ef J>au flyttu allar
sínar vörur kostnaðarlaust að kalla. Sérstak-
lega erbann J>etta stílað gegn sameining kola-
félaga og járnbrautafélaga, sem lengi hefir
reynst J>jóðinni skaðvæn.
Nefnd sú, er öldungadeildin kaus til
J>ess, að rannsaka hvað tiltækilegast væri að
afráða um Panama-skurðinn, hefir geíið ]>ann
úrskurð, að ráðlegast sé að gera hann á jafnri
hæð við yfirborð sjávar. — Fulltrúadeildin
hefir samj>ykt frumvarp um, að Bandaríkin
láti smíða herskip eitt, er verði hið mesta í
heimi og á að kosta tíu milj. dollara.
Norðmenn hafa nýlega mist tvö beztu
skáld sín og ritsnillinga. —- Alexander L.
Kjelland dó G. apríl í Björgvin,
Ibsen 57 ára að aldri. Hann var á-
og ga-tt skáld og ritaði margar sög-
Kjelland ur frábærlega fjörugar og
skemtilegar, en varla verður
hann J>ó talinn með mestu stórskáldum Norð-
manna, og rit hans eru lítt kunn öðrum en
NorðurlandaJ>jóðum. —- Henrik lbsen dó 23.
maí í Kristianiu, rúml. 78 ára. Hann var fyr-
ir löngu heimsfrægur orðinn fy'rir leikrit sín,
og þó ekki séu allir á eitt sáttir í dómum um
verk hans, J>á er hann þó að flestra dómi hið
mesta skáld er Norðmenn hafa átt og einn af
mestu skáldraæringum heimsins, J>eim er uppi
voru á síðari hlut nítjándu aldar.
Leiðrétting: í greininni um Jarðskjálftann
í Californiu í síðasta blaði Vínl. segir, að Oakland
standi „vestanvert fjarðarins andspænis San Fran-
cisco“, enáaðvera „austanvertfjarðarins“ o.s. frv.
í nokkrum eintökum var einnig sú villa að Palo
Alto væri um 300 mílur suður frá San Francisco í
staðin fyrir 30 míiur.