Vínland - 01.05.1906, Page 3

V í N L A N I).
19
Ný Braut í Canada.
Fremstur í flokki hinna mestu íram-
kvæmdamanna, sem nú eru ú lífi liér í landi,
■ , i.
er James J. Hill, járnbrauta kóngurinn í'St.
Paul. ilann heíir ekki að eins lútið leggja
j&rpbrautir þvgrt og endilangt um öll norð-
véstur ríki l'andsins og átt mestan þátt í f>éim
miklu framförum landbúnaðar og verzlunar,
sem f>ar hafa orðið síðustu árin, heldur héflr
hann komið á nyjum samgöngum frá haíi til
hafs um norðurhluta Bandaríkjanna og f>aðan
yfirhafið að austan til Norðurálfunnar og að
vestan til Asíu;—hann er mestur stórveldis
frömuður (empire builder) hér í landieins og
Bandamenn nú kalla hann alment.
Hann er írskur að ætt, en fæddur í Can-
ada. Til Bandaríkja kom hann ungur ogfé-
laus; en nú er hann einn hinn auðugasti og
voldugasti maður hér í landi.
Hann hefir alla æfi unnið hvíldarlaust að
heita má og er nú gamall orðinn; fjör hans
og starfsf>róttur er óbilandi, og síðustu árin
hefir karl ráðist í hvert stórvirkið á fætur öðru
og virðist enn una bezt sínum hag er hann
stendur í mestum stúrræðum. Hann hefirnú
upp á síðkastið oft látið svo sem hann væri
þreyttur orðinn og myndi bráðlega hætta öllu
starfi en lifa í ró og næði f>að sem eftir væri
æfinnar. En f>au ummæli hans hafa jafnan
reynst fyrirboði f>ess að hann hafi nytt stór-
ræði á prjónunum. Nú eru að einsfáir mán-
uðir liðnir síðan hann 1/sti yfir f>ví að hann
væri staðráðinn í f>ví, að segja af sér öllum
yfirráðum járnbrautarfélagsins Great North-
ern ogselja pau í höndur sonum sínum, En
skömmu síðar kom f>að upp úr kafinu að gamli
Hill var fastráðiun í að leggja nyja járnbraut
um Canada, alla leið frá Winnipegtil Van-
couver, að öllu leyti á eigin kostnað án nokk-
urs fjártillags frá Canadastjórn. E>essi braut
á að vera ein af aðal-brautum Great Northern-
félagsins og verður lögð vestur nm Manitoba,
Saskatchewan, Alberta og British Columbia,
samliliða aðal-braut félagsins hér syðra.
Hann hefir fyrir skömmu kunngert f>essa
fyrirætlun sína í Canada. Hann hefir skjfrt
verzlunarstjórum Winnipegborgar frá f>essu
bréflega og í f>ví bréfi heitir hann pví; „að
koma á fót nyju járnbrautakerfi og leggja
braut pvert yfir norðvesturhluta Canada, sem
eg vona að styðji að f>ví að bær yðar takienn
meiri framförum og sömuleiðis land J>að, er
liann á velmegun sína mest að f>akka“.
Hill kveðst ekki hafa ennþáafráðið hvar
hina nyju braut skuli leggja um norðvestur-
land Canada, en hann veit vel að þarerland-
rymi nóg fyrir nyjar járnbrautir og telur J>að
víst að ekki verði vanj>örf á braut J>essari áð-
ur langt líður. Hann hefir óbifanlega trú á
J>ví, að Canada eigi mikla framtíð fyrir höud-
um; og hann hefir sagt að f>ar muni að fám
árum liðnum verða svo mikil hveitirækt í
norðvesturlandinu að telja megi áreiðanlegt
að hveitiakrar taki J>ar yfir svo mikið svæði,
i að samsvari ferhyrniúg, sem er 500 mílur á
hverja hlið, og af f>ví verði til jafnaðar upp-
skeran 20 bushél áf ekruhni. Hveiti segir
hann sé nú orðið' svó mikið f>ar í lándi, að
járnbrautir hafi ékki við að flytjáf>áðJil mark-
| aðar, sem ráða megi áf f>ví, áð í siðastliðnum
j janúarmánuði vóru f>ær enn að flytja austur
hveiti frá árinu 1904, sém hefir legið f>ar síð-
an í kornhlöðúm liér og hvár í smábæjum
fram með járnbrautum. t>ar sem nú er svo
ástatt með flútningá segir Hill að öll f>örf sé
já fleiri járnbrautúm }>Ö ekki væri til annars
en koma hveiti bænda á markað, ogf>ó hygg-
j ur hann að sú f>örf verði að tveim eða f>rem
árum liðnum margfalt meiri en hún er nú.
Hann byzt við að næstá haust verði liveíti
bænda í norðvestur Canada næstum tvöfalt
meira en f>að var í fyrra haust, vegnaþessað
þangað fluttu svo margir duglegir bændur
árið sem leið, og þeir liafa aukið J>ar akur-
rækt svo furðu gegnir á einu ári.
Hill hefir keypt mikið land hjáMedicine
Hat, sem er smábær á Canada-Kyrrahafs-
brautinni vestarlega í Saskatchewan-fylki og
hann hefir látið mæla brautarlínu 100 mílur
austur þaðan og 200 mílur vestur, en annars
er lega brautarinnar enn óákveðin, en sagt er
að mælingamenn hans séu nú komnir um
land alt vestur frá Winnipeg, og afráðið er
að byrjaá brautarlagning þessari í sumar.
San Francisco.
Allir, sem til J>ekkja, dáðst að því hve
vel borgarbúar í San Francisco bera harma
sína, og hve ótrauðir þeirhefja nyja baráttu
fyrir tilveru sinni; þeir sem mist liafa allar
eigur sínar kvíða engu; þeir hafa allir þann
eina áseting að reisa nyja borg miklu meri en
þá er horfinn er; þar hefir enginn nytur mað-
ur lagt árar í bát,
En þetta er að vísu ekki eins dæmi.
Svipað J>rek, og engu minna, hefiroft Itfst sér
áður hjá Bandamönnum þar sem þeir hafa
orðið fyrir voðalegu áfelli. Svo var J>egar
Chicago brann og Baltimore og Galveston
(Tex.) varð hafinu að bráð.
Enn er ekki byrjað að byggja San Fran-
cisco, J>að er að segja, ekki J>á borg, sem á að
standa veglegri og traustari en hin fyrri.
Menn reisa sér þar nú sem stendur skyli til
bráðabirgða, óvönduð hreisi úr bárujárni og
borðvið. t>ar geta menn búið meðan verið
er að hreinsa rústirnar og byggja vandaðri
hús; og það verður enn langt þangað til að
alt verður undir það búið að byggja upp
borgina. Líklegast þykir nú að öllum rúst-
um og rusli verki ekki rutt burt á skemri
tíma en sex mánuðum,og alment verður ekki
tekið til starfa við byggingar fyr en því er
lokið.
t>að hefir reynst afarerfitt að halda þar
góðri reglu síðan borgin brann, en víst hefir
það þó tekist öllum vorum fremur, og J>akka
menn J>að mest snarræði og dugnaði borgar-
stjórans, sem á svipstnndu setti hervörð um
alla borgina og lætur herinn énn gæta þar
góðrar reglu að nokkru leyti. Mestur vandi
hefir á jþvl verið, að útbyta gjöfum, fæðu,
klæðnaöi og öðrum nauðsynjum meðal fólks-
ins. Flakkarar og letingjar þyrptust að úr
öllum áttum til þess að sníkja mat og aðrar
gjalir. og-ómögulegt var að þekkja þá frá
sönnum þurfamönnum fyrstu dagana, meðan
öllum var veitt jafnt J>að, sem til var. E>essir
sníkjugestir lifðu í alls nægtum þangað til
menn tóku alrnent til starfa, þá fýrst komst
upp hverjir þeir voru, því þeir vildu ekkert
gera, og öllum verkfæruin mönnum sem ekki
vildu vinna var á bug vísað. Gjafabúðir voru
margar víðsvegar í hverfum þeim, er borgar-
lyðurinn hafði leitað sér hælis í, og sumir
óráðvandir menn notuðu sér það og gengu
dag eftir dag búð frá búð til þess að fá sem
flestar gjafir þó þeirra væri engin þörf. Ein
kerling fékk þannig fjörutíu rekkvoðir og
það komst ekki upp fyr en hún fór að selja
þær nokkru síðar.—Fyrstu dagana eftir jarð-
skjálftann voru vistirmjög af skornum skamti
því ógreitt var um aðflutning svomikinnsem
þurfti. En það var mönnum mest til bjargar
að höfnin og bryggjur borgarinnar urðu ekki
fyrir mjög miklum skemdum í jarðskjálftan-
um, og ekkert brann þar, því þar gat slökvi-
liðið varið allar bryggjur og vöruhús með sjó.
E>ess vegna gátu skip náð til borgarinnar
tálmunarlaust eftir brunann, en landveg voru
samgöngur allar teptar.
Nú eru allar samgöngur greiðar orðnar
og verzlun er orðin eins fjörug í borginni og
áður var. Kaupmenn liafa gert sér búðir til
bráðabirgða úr hverju efni, sem næst var
hendi til að byggja úr og sumir verzla enu í
tjöldum. Talið er víst að tjónið muni koma
harðast niður á smákaupmönnum borgarinn-
ar, því að þeir hafa flestir mist alla eigu sína
og höfðu litla eða enga eldsábirgð á vörum
sínum. E>eir hafa því lítinn eða engan höf-
uðstól til þess að byrja verzlun aftur, og þó
þeir geti byrjað er óvíst að þeir geti nokk-
urn tíma komið verzlun sinni aftur í samt lag
og áður, því smáverzlanir hafa flestar verið
mjög arðlitlar í San Francisco.
Hins vegar er víst að stórkaupmenn borg-
arinnar og auðmenn allir standa jafnréttir eft-
ir sem áður, því peningar verða óefað mjög
arðberandi í San Francisco meðan verið erað
byggja borgina. Sömuleiðis er útlit þar mjög
gott fyrir alla erfiðismenn og handiðnamenn,
því vinna er þar hvervetna á boðstólum fyrir
þá, ogkaup hærra en áður var, og fer líklega
ekki lækkandi fyrst um sinn.
í San Francisco voru menn yfir höfuð
hneigðir til hóglífis og þar bar lítið á þeim
hvíldarlausa óróa, sem einkennir mjög bæjar-
líf í flestum stórborgum hér eystra. En þess
gætir ekki nú. Áfelli þetta hefir vakið hjá
þeim fjör og áhuga, sem synir það, að mann.
dáð Bandamanna á þar heima engu síður en
annarsstaðar í landinu.