Vínland - 01.08.1906, Qupperneq 2

42
V í N L A N D .
Washington Evjan
Inn í Wisconsin ríki norðanvert gengur'
fjörður einn mikill úr Michigan vatni í suð- J
vestur, sem heitir Græniflói. Langur skagi
gengur fram milli fjarðarins og vatnsins og
út frá honum liggja fáeinar eyjar í fjarðar-
mynninu — fornar leyfaraf skagatánni:—all-
ar eru þær smáar og óbygðar nema ein: sú
eyjan er iangstærst og heitir Washington-ey.
Eyja jþessi er 30 milur ummáls en'lítt
vogskorinn og flatarmál pví freklega 30 ferh.
mílur. Hún er öll að mestu leyti kalksteins- j
berg, yfirborð pess mishæðótt nokkuð en alt |
f>ó fremur lágt, svo varla er eyjan neinstaðar
hærri en 150 fet yfir Michigan vatn. Alt er
kalksteinsberg petta fult af fornum kóröllum
og skeljum ymsra annara sjávar dfra, sem
jsar hafa lifað áður en kalksteinninn myndað-
ist, en [>á var Micbigan vatn saltur sær og
land alt [>ar umhverfis á mararbotni. Víða
myndar kalksteinsbergið lága hamra, [>ver-
linípta,áströndinni,en að mestu leyti erströnd-
in láglend mjög og aðlíðandi halli niður að
vatninu, og víða sjást par greinilega fornar
sjávarstrendur spölkorn upp frá vatninu. Um
allaeyna liggur sandur og lausagrjót ofan á
berginu, pó víða standi kalksteinsklappir upp
úr. Víða er innan um lausagrjótið granit og
aðrar steinategundir, sem ekki hafa upphaf-
lega átt heima á eynni, en hafa fluzt pangað
með skriðjöklum á ísöldinni. Ofan á sand-
inum er punt lag af gróðrarmold, sumstaðar
svo blandað sandi, að pað verður naumast að-
greint frá honum með berum augum, en hér
og hvar eru landblettir paktir [>ykku moldar-
lagi, pó alt sé pað meira og minna sendið.
t>eear hvítir menn komu fyrst til eyjar-
innar var hún alpakin skógi, og enn er hún
mjög skógi vaxinn, og í fjarska lítur hún út
-eins og péttvaxinn skógur standi par upp úr
vatninu. Allur liinn stórvaxni skó<rur, er bar
stóð áður en ey'jan by<gðist, er nú höggvinn,
nema á litlu svæði norðaustan á eynni. En
-allsstaðar par sem bændur hafa ekki upprætt
skóginn algerlega, til pess að rækta engi og
akra, vex hann upp aftur ótrúlega fljótt, pví
landið er frá náttúrunnar hendi skógland,og
pess vegna prífast par margskonartrjátegund-
ir og skógaplöntur mæta vel, og tré vaxa par
á berum klettunum, ef pau að eins fínna par
nægar sprungur til að festa í rætur sínar.
Sem nærri má geta er land petta ekki
vel fallið til akuryrkju, pó er furða hvað mik-
ið pað getur framleitt ef nóg rignir par um
-sumartímann,og vanalega er[>ar enginnskort-
ur á regni til lengdar. Korntegundir ná par
■sjaldan fullum proska, aðrar en hafrar og
bygg; hveiti hafa sumir bændur par reynt að
rækta ár eftir ár, en eru nú hættir við pað
flestir eða allir. Baunarækt ber par oft mik-
inn arð og flestir bændur hafa baunaakra; en
arðmest er pó kartöflurækt, og fleiri garð-
plöntur gætu að líkindum prifist par vel ef
-alúð væri lögð við að rækta ]>ær. Eplarækt
er töluverð par á eynni, en gæti pó að líkind-
um veriö miklu meiri en hún er, pví víða príf-
ast par eplatré mjög vel, prátt fyrir litla liirð-
ingu. Ivirsiberjatré vaxa par vel og yfmsar
berjategundir eru ræktaðar og prífast mjög
vel. Kvikfjárrækt er par nokkur; allir bænd-
ur hafa nautgripi og hesta, pó fátt sé pað hjá
flestum, pví graslendi og engjar er ekki víð-
áttumikið. Svín ala fáir, sem eðlilegt er, par
sem maís sprettur ekki svo að til fóðurs verði
notaður fyrir pau; hins vegar er hænsnarækt
stunduð paralment og yfir höfuð'mjög arð-
berandi.
Á eynni búa nú um 1000 tnanns og aðal-
atvinnuvegur peirra er landbúnaður. Ábylis-
jarðir bænda par eru flestar smáar í saman-
burði við bújarðir á sléttunum hér vestra;
margir hafa par ekki meira en 40 ekrur til
ábúðar, nokkrir um 80 en mjög fáir 160 ekr-
ur eða rúml. pað. Fiskiveiðar stunda margir
jafnframt landbúnaði en fáir einvörðungu.
Fiskur er enn mikili í norðanverðu Michigan
vatni, pó nú sé hann fyrir löngu horfinn að
msstu leyti úr pví sunnanverðu, Hjá Wash-
ington ey hafa ávalt verið fiskisælar veiði-
stöðvar, og smáfiskur gengur par jafnan upp
í landsteina, en sá fiskur, sem er nokkurs virði,
er veiddur á sumrum í lagnet langt frá landi
á 50 til 100 faðma dyfpi; en á vetrum veiða
menn á handfæri upp um vakir á ísnunt.
Fiskur hefir oft verið helzta verzlunarvara
eyjarmanna.
Samgöngum og viðskiftum milli evjar og
meginlands er að mörgu leyti ábótavant. Á
sumrum ganga skip daglega milli eyjarinnar
og nálægra hafna á meginlandinu, og tvisvar
á viku kemur pangað skip frá Chicago; öll
eru skip pessi eimskip en fylgja pó sjaldan
ferðaáætlun svo nákvæmlega að ekki skakki
að minsta kosti nokkrum klukkustundum.
Umhverfis eyna eru ymist grynningar eða
ekkert hlé fyrir vindum, sein pví veldur, að
hvergi eru [>ar liafnir fvrir stór skip nema á
einni vík norðanvert á eynni. Vík pessi
nefnist Washington Harbor, og par er bæði
gott hlé fyrir vindum og aðdypi mikið, svo
stærstu skip geta legið par fá fet frá landi,
En alt land umhverfis höfn pessa er eign
manns, sem ekki býr á eynni og vill engum
selja par landblett til að byggja á, og ekki
heldur bæta sjálfa höfnina né byggja par skyli
fyrir ferðamenn; spillir pað mjög aðsókn
ferðamanna til eyjarinnar. Á vetrum leggur
alt vatnið milli eyjarinnar og meginlands svo
að skip ganga par hvergi. en straumar eru
rniklir ! vatninu, og af peirra völdum er par
ísrek mikið haust og vor, svo að pá er stund-
um alveg ófært dögum saman milli lands og
eyjar, ogá vetrum spyrngurísinn oft og reyn-
ist sjaldan traustur til lengdar. Uetta liindr-
ar svo samgöngurog verzlun eyjarmanna við
meginlandið, að peir eru að miklu leyti úti-
lokaðir frá pví allan veturinn. Þó gengur
póstur par á milli alla rúmhelga daga, en
næstum tvo daga er hann á leiðinni milli eyj-
ar og næstu járnbrautarstöðva á landi—er
pað hin seinfarnasta póstleið, sem vér pekkj-
um til í Bandaríkjunum. Bandaríkjastjórn
hefir nylega látið leggja talslma á vatnsbotni
pvert yfir sund pað, er liggur milli megin-
lands og eyjar, sem er nálega tveggja mílna
breitt, og er pað stór hagsbót eyjarbúum. Á
vetrum geta eyjarbúar lítil eða engin verzl-
unarviðskifti átt við meginlandið og kajp-
menn par verða pví að birgja sig á hverju
hausti með vöruforða til vetrarins.
Af pví, sem hér er sagt, má ráða, að eyja
pessi er illa fallin til akuryrkju, og pað er
mesta furða, hvað bændum par hefir orðið
ágengt að hreinsa land petta og undirbúa par
akra og engi, I>að hefir verið erfiði mikið og
allir hafa purft á polinmæði að halda, sem að
pví hafa unnið ár eftir ár að ryðja par burtu
grjóti og skógi; en pað ber furðanlega lítiðá
pví, að peir menn séu beygðir og bugaðir af
langvinnu erfiði frumbylingsáranna,— upp-
gefinn er par varla nokkur maður, - - pað er
auðsætt á peim öllum,að prátt fyrir alla erf-
iðleika hafa bjartsynar vonir ráðið meiru en
kvíðafullar áhyggjur. I>ar er enginn maður
ríkur, [>ó nokkurir megi heita í góðum efnum;
en svo er heldur enginn purfamaður á allri
eynni; allir eru par sjálfbjarga og hafa nóg
fyrir sig, og vist má fullyrða, að varla sé í
neinni nylendu menn yfir höfuð ánægðari
með sinn hag en hér á pessari hrjóstrugu eyju,
og pað ber sjaldan við að nokkurflytji paðan
búferlum.
Dauflegt mun vera par á eynni á vetr-
um meðan samgiingur allar eru teptar og eyj-
arbúar hafa ekkert annað af umheiminum að
segja en pað, sem peir frétta með pósti seint
og síðar meir, og sjálfir liafa peir sér fátt til
skemtunar annað en dansa og skautaferðir—•
unga fólkið —pví félagslíf er par varla neitt
svo teljandi sé. En á sumrum er par skemti-
legt. Eyjan er pá pryðisfögur, alskrydd
fjölbreyttum skógi, og vatnið á allar hliðar
víðáttumikið sem haf væri. llvergi í pess-
um hluta landsins eiga menn betra friðland í
skauti náttúrunnar en þar, enda leyta pang-
að margir á sumrum til pess að hvfla sig fjarri
skarkala og ónæði stórborganna. Til skemt-
unar sér geta peir, sem vilja, verið við fiski-
veiðar par á ströndinni, og víða eru ágætir
baðstaðir, par sem aðgrunt eroghreinn sand-
ur í botninum. Það eru pví allar líkur til að
pegar fram líða stundir verði meiri aðsókn par
á eynni en nokkurum öðrum stað við Michi-
gan vatn af mönnum, sem vilja leyta sér
hressandi hvíldar í sumarfríinu. Enn er sú
aðsókn ekki orðin stórkostleg vegna pess, að
enginn hefir til pessa látiðsér ant um að aug-
lysa eyna, og hún er pvf ókunn flestum
öðrum en peim, er af tilviljun liafa heyrt
hennar getið.
í sögu íslenzkra landnámsmanna vestan
hafs mun eyjar pessarar jafnan verða getið,
og hún verður par flestum öðrum stöðum hér