Voröld - 18.02.1919, Qupperneq 1

HEY! HEY!
Sendið heyið ykkar til fslenzku k«y-
kaupmannanna, og fáið hæðsta verð,
einnig fljóta afgreiðslu. Peningar lto-
aðir á “kör“ send beint til okkar.
Vér ábyrgjumst að gera yður 4-
nægða.
THE NORTHERN HAY CO.
408 Chambers of Commerce
Talsími G. 2209. Nætur talsfmi S. 324?
Winnipeg, - Man.
II. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, 18. FEBRÚAR, 1919
Nr. 3
Sir Wilfrid Laurier Látinn
\
Göfugasti stjómmálamaður þessa lands lagstur til hvíldar.
BJARTASTA STJARNAN HORFIN AF HIMNI OPINBERRA MÁLA. TRÚASTI HERFORINGI FALLINN f VALINN. VINUR OG VERNDARI “ÚTLENDINGANNA” VINUR ALLRA
MANNA SYRGÐUR AF ÖLLUM SÖNNUM SONUM OG DÆTRUM pJóÐARINNAR. BLESSUN OG pAKKLÆTI HALDA VÖRÐ UM LIÐIÐ LfK HINS MIKLA
“FÖÐUR VESTUR CANADA”
pau sorgartíðindi bárust um alla Canada á mánudags-
morguninn að Sir Wilfrid Laurier hafði fengið slag' kl.
11 á sunnudagsmorguninn þegar hann var að báa sig af
stað til kirkjuferSar.
Hann misti meðvitund með öllu—hafði fengið heila-
blóðfall—en raknaði við aftur, og var talsverð von um
hann seinna; en annað slag fékk liann skömmu síðar og'
lézt kl. 2.50 síðdegis á mánudaginn.
Laurier hafði verið óvenjulega hraustur maöur að
undanförnu og talað á opinberum samkvæmum jafnvel
með enn þá meira fjöri og áhuga en áSur ; vissi hann að
hin mikla barátta fyrir því að ryðja iir völdum óaldar-
flokkum var í nánd og mun hann hafa lagt meira á sig
við undirbúning þeirra mála cn heilsa hans þoldi. Svo
segja þeir er hónum voru handgengastir að hann hafi
unnið svo að segja dag og nótt um langan tíma.
Á því leikur enginn efi að hefði honum enst aldur til
þá heföi hann aftur orðið forsætisráðherra Canada innan
örlít.ils t.’ma, en ógiefu Canada veröur alt að vcpni á þess-
um óstjórnar- og erfiðleika tímum. ])ó er ekki örvænt
um að fráfall hans kveiki enn þá meiri eldmóð og áhuga
hjá þeim er honum fylgdu en þeir áður áttu.
pegar leiðtogi fellur í valinn á tímum neyðarinnar og
erfiðleikanna, er aldrei nema um tvent að ræða; annað-
hvort legg'ja liðsmennirnir árar í bát, þeim félst hugur og
þeir “deyja” eða þeir i’ísa upp meö margföldum áhuga
og auknum kröftum og ganga fram til sigurs í hvaða
stríði sem að höndum ber. Hamingjan gefi að það síðara
megi ske i þessu 1 ilfelli—og vér vonurn þess staðfastlega
að svo verði.
Sir Wilfrid Laurier var fæddur í St. Lin í Quebec-
fylki, 20. nóvember árið 1841. Foreldi’ar hans voru Car-
olus Laui'ier, landmælingamaður og Marcelle Martineau,
kona hans. Var hann einkabarn þeii-ra lxjóna.
Árið 1864 útskrifaðist hann í lögfræði frá MeGill
liáskólanum og byrjaöi að stunda lögfi’æðisstarf í Montre-
al og nokkru síðar í Ai’thabaskaville.
Laurier var snemma glæsimenni mikið og leiðtogi
annara manna, jafnvel á skóla árum sínum var hann tal-
’,i glæsilegri og fullkomnari maður en flestir samtíðai"
menn hans.
Snemma tók Laurier að fást viö ritstörf og ræðuhöld;
þótti hann sameina það betur flestum öðrum að vei*a bæði
fyndinn og fágaður í orðum. Hann ritaði í mörg frjáls-
lynd blöð um það leyti sem hann útskrifaðist úr skóla,
og varö nokkru síðar ritstjóri að frjálslyndu vikublaði.
Árið 1871 varð Laurier fyi’st þingmaður fyrir kjör-
dæmið Drummond og Arthabaska, hélt liann því sæti
þangað til 1874. ])á var hann kosinn á sambands]úng frá
sama kjördæmi, en þegar liann var gerður að ráöheri-a í
McKenzie stjói’ninni 1877 beið hann ósigur gegn heljar
ofurefli sem á móti honum var sett. Sótti liann þá í kjör-
dæminu Austur Quebec og var þingmaðu’’ fyrir það xil
dauðáuags.
Ilann var innani’íkisráðherra í McKenzie stjórninni
1877-1878 og ári« 1887 var hann kosinn leiðtogi frjáls-
lynda flokksins; honum hefir hann stjórnað síðan, eða
samfleytt milli 30 og 40 ár.
Árið 1896 varð hann forstótisráðherra í Canada þegar
Tupper beið ósigut og var hann viö völd stöðugt þangað
til 1911 þegar öll afturhaldsöfl landsins sameinuðu sig
gegn honum á móti því máli sem verið hefir eitt allra
mesta velferðai’mál þessarar þjóðar, og sem nú er krafist
svo að segja í einu hljóði — þaö var gagnskiftamálið.
Laurier tók þeim ósigri með jafnaðargeði • hann vissi að
göfugra er að bíða “lægra hlut með liðsveitum himnanna
en að vinna alla veröldina undir merkjum djöfulsins”
eins og frjálslyndur maður komst að orði 1917.
Árið 1917 er mesta frægðarár Lauriers; framkoma
hans þá einkennir líf hans og manndóm fremur öllu öiSru.
Hnefaréttaröfl landsins höfðu öll sameínast um það
að beita kúgunaraðferð, svifta borgara landsins atkvæði
og réttindum sem þeir höfðu miniS sér með súrum sveitá
og koma allri þjóðinni undir stjórn örfárra sjálfkjörinna
auðmanna.
Laurier setti sig upp á móti þessu; liann kvað það ó-
sæmilegt og engum afsakandi. Fjöldi gamalla fylgjenda
hafts' og liðsmítnriá yfirgáfu liúnn og gcngu-í lið með ó-
vinum sínum; snéru, bakinu við hinum aldurhnigna, hug-
pniða og hjartaheita leiðtoga og svívirtu hann á allan
hugsanlegan hátt og óhugsanlegan, sem svikara, landráða-
mann og uppreistarforingja. En Laurier stóð eins og
klettur í hafinu, samvizkan var hrein, hugurinn einbeittur
þrátt fyrir aldurinn og tilfinningarnar ósljófgaðaf fyrir
rétti annara manna—allra manna.
Eltur og ofsóttur af sínum eigin mönnum sem óvin-
um hafði tekist að breyta í grimma sporhunda ferðaðist
hann sem ekkert væri landshornanna á milli og talaði
kjark í hina fáu trúu á tímum neyðarinnar.
Lengi mun hún verða í minnum höfð hin síðasta
koma hans til Winnipeg og sár niá hún vera samvizku-
ásökunin þeirra manna er honum höfðu fylgt en yfirgáfu
hann einmitt þá þegar mest á reyndi.
])ó er hér skeð lán með óláni. Skiftingin í fyrra
greindi sauðina frá höfrunum; sliildi þá trúu frá hinum ó-
trúu;; þá kom það í Ijós hverjir væru frjálslyndir í raun
og sannleika og hverjir voru það einungis í oröi kveðnu.
Af þessu leiðir það aftur að þegar farið verður að
lítast um eftir leiðtoga til þess að fylla liið auða sæti hins
mikla og góða manns, þá vara menn sig á þeim er brugð-
ist hafa og kastað af sér sauðargærunni. Annars hefði
svo mátt fara að einhver þ^irra hefði svikist upp í sætið
og saurgað það. peirri ógæfu er afstýrt.
Sir Wilfrid Laurier var kvæntur; 13. maí 1868 gekk
hann að eiga ungfrú Zoe LaFountaine frá Montreal; þeim
varð engra barna auðiö; kona lians lifir mann sinn og
nýtur samhygðar allra sannra sona og dætra þjóðar vorr-
ar. Við tækifæri verður ítarlegar skrifaö í Voröld um
Sir Wilfrid Laurier.
Hafi nokkur maður með sanni getað tekið undir með
skáldinu og sagt:
“Mig langar að sá enga lýgi þar finni
sem lokar að síðustu bókinni minni.”
pá var það Sir Wilfrid Laurier. Canada þjóðin átti hann
heilan og óskiftan og
“því lætur hún börnin sín blessa þann mann,
og bera sér nefn hans á munni.”