Alþýðublaðið - 28.01.1964, Qupperneq 8

Séð' inn í brennsluofnínn.
Nokkrir munir framleiddir í Glit.
Innar á verkstæðinu er renni-
skífan, en á henni eru sívalir hlut-
ir mótaðir. Ennfremur stendur
þarna rumur mikill með alskegg,
skyrtuermarnar brettar upp fyrir
olnboga — og vigtar leir.
Þetta er aðalmaðurinn í fyrir-
tækinu, Ragnar Kjartansson. —
Ragnar býður okkur að ganga í
bæinn og fræða okkur um leir-
kerasmiði með meiru:
Ragnar: Þið komið alveg mátu-
lega, við erum að taka út ur ofn-
inum.
Við göngum með honum í annað
herbergi, en þar stendur ofninn
opinn, fullur af leirmunum,
brenndum og fullfrágengnum til
sölu. Við ofninn stendur maður og
tínir úr honum munina.
Ragnar: Þetta er Hermann Guð-
jónsson og er hreinn snillingur
við ofninn. Hann spilar á hann
eins og viðkvæmt hljóðfæri. Her-
mann er búinn að vera hjá okk-
ur í sex ár með litlum frávikum,
sér um ofninn og rennir smærri
hluti. En hann er okkar traust og
hald við ofninn, enda er það mikið
áb.vrgðarstarf.
Hermann: Þetta eru ungir
menn og það á ekki að ljúga að
þeim.
— Hvað er hitinn mikill við
brennsluna?
Ragnar: Svona frá 940 til 960
stig á selsíus.
— Hvaðan fáið þið leirinn?
Ragnar: Frá Elliðaám og Laug-
arvatni. Þetta er svokallaður deig-
ulmór, fínn grásteinssalli. Að
mestu tökum við leirinn úr bökk-
unum við Elliðaárnar en það er
nóg af honum þar. Til dæmis er
þjóðkunnar enda vönduð og
smekkleg framleiðsla Þrátt fyrir
stuttan aldur, hefur fyrirtækið
getið sér sess meðal íslenzkrar
listmunaframleiðslu.
Samkvæmt umtali, stikum við
ljósmyndarinn upp baklóðina að
því húsi er fyrr getur og göngum
inn á verkstæði fyrirtækisins
Glit.
Þarna sitja tvær stúlkur og einn
piltur og mála á leirmuni. Þau eru
íklædd sloppum, hvítum og þrifa-
legum.
Á hillum eru vasar, skálar, ösku-
bakkar o. fl. o. fl. Hvert þeirra
hefur á borðinu fyx-ir framan sig
bakka með mörgum litum, krukk-
ur með penslum og þannig mætti
lengi telja.
undirlagið í skeiðvellinum úr
svona leir.
— Er leirinn hreinn?
Ragnar: Við verður að bleyta
hann upp og sía úr honum óhrein-
indin.
— Góður leir?
Ragnar: Ágætur.
— Hvernig gengur nú leix-kera-
smíðin fyrir sig?
Ragnar: Fyrst er að ná í leii’inn
og hreinsa hann. Síðan er að vikta
í hlutinn eftir stærð og svo er
hann renndur. Þar næst er hann
þurrkaður rnjög hægt til þess að
hann springj ekki og v ð það
skreppur hluturinn um 8-9%.
Ragnar lætur ekki sitja við orð-
in tóm, lieldur viktar í einn vasa
og rennir fyi'ir okkur. Þetta er
nokkuð stór vasi og er ótrúlega
fljótur að fá á sig form í höndum
Ragnars. Hann hefur vinstri hend-
ina ofan í vasanum, en með hinni
styður hann við að utanverðu.
Þannig teygir hann vasann upp,
lengra og lengra unz hann er
kominn í á að giska 50 til 60 sm.
hæð.
Ragnar: Við þurrkum leirmun-
ina i sérstökum klefa, óupphituð-
Jt: — sér um
Þorbjörg í eitt. Við liöfum reyndar
haft góðar stúlkur áðui', en misst
þær í hjónabönd og barneignir.
— En þessar ....
Ragnar: Þær eru báðar í Mynd-
HRINGUR: — bezta vi a sem ég hef i
Ef þú 'lítur neðan á íslenzkan
öskubakka úr leir, eða gólfvasa
úr sama efni, er ekki ósenndegt að
þar standi: „G it íslands".
Og þá er gátan leyst.
Reyndar eru Glitvörur orðnar
um, til þess að þeir þorni nógu
hægt. Þurrkunin tekur u. þ. b.
viku. Þá er hægt að fara að mála
á leirinn og brenna hann síðan.
Við snúum okkur að Hring Jó-
hannessyni, listmálara, en hann
skreytir hina stærri hluti, eins og
vasa og þess háttar.
— Hvernig kanntu við þetta
starf?
Hringur: Mjög vel þetta er
bezta vinna, sem ég lief unnið.
Hér er ég búinn að vera hálft
annað ár, en var lengi að komast
, inn í litina. Þeir breytast mjög
við brennsluna, dökkna. Það má
segja að hver hlutur sé tilraun,
þar eð enginn þeirra er eins. Já,
ég kann vel við þessa vinnu, ann-
ars kenni ég líka við Myndlistar-
skólann við Freyjugötu - á kvöld-
in. Það tekur langan tíma að átta
sig á litunum en kúnstin er að
sjá hlutina eins og þeir koma lit
xir ofninum. Hér er ég frjáls í
skreytingunum, en bundinn af
formunum, að öðru leyti ræð ég
hvað ég geri.
— Hefurðu reynt einhverjar
nýjungar í formum?
Hringur: Við höfum gert nokkra
veggskildi en það er á byrjunar-
stigi.
listarskólanum á kvöldin og við
erurn að vona að þær hafi ekki
tíma til að liugsa urn hjónaband
á meðan svo er.
Nú opnast dyrnar og inn kemur
maður, sem Ragnar kynnir fyrir
okkur: Þetta er Einar Elíasson, en
hann er einn af eigendunum. Síð-
astliðið vor tók hann við öllu því
sem við kemur verzlunarhlióinni í
fyrii'tækinu, en þá var þungu fargi
af mér létt.
Einar: Það verður einhver að
Ragnar: þessar tvær dömur heita
Edda Óskarsdóttir og Þorbjörg
Höskuldsdóttir. Við höfum gott
lið þótt segja megi að mest mæði
á Hring með stóru vasana. Edda
hefur verið hjá okkur í tvö ár en
Fallegt kafl
Á EINNI af baklóðum Óðinsgöt-
unnar stendur lágx-eist hús, gam-
alt og hvítmálað. Látlaust skilti
gefur til kynna að þarna sé Glit
til húsa. En hvað er Glit?
g 28. jan. 1964 — ALÞYÐUBLAÐIÐ