Alþýðublaðið - 21.03.1964, Síða 5

iniiiiiirtiiiiiiiiiniiirtiiiiiiiiniiíiiinniniiiiiiiiiiiiiitiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinimMiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiniiimiiaiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiinrnmmiuiiiimiHunmmniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiHiniiiniiiiiiiiiiiMiiniiiii!
VA R P
Sjónvarpsloftnetin rísa við
himin á þökum Reykvíkinga,
bera sig þar vel og fjölgar dag
frá degi. Daglega má lesa um
það í Visi, ötulu menningarmál-
gagni, hvenær von sé á Captain
Kangaroo eða Perry Mason,
Hooænanny, The Danny Tbom-
as Show eða The Edie Adams
Show eða My little Margie í
dagskránni, og svo eru þar víst
fréttir og spurningaþættir og
margt fleira skemmtilegt. Kurr
fer um byggðir þar sem menn
vilja einnig njóta þessa ágætis;
voru ekki Vestmannaeyingar
að hreyfa því á dögunum að
reisa sér sérstáká móttökustöð
fyrir sjónvarpið uppi á ofur-
háu fjalli sem þar verður á
eyjunum? Hér mun komið, á-
samt með Hallgrímskirkjusmíð
inni á Skólavörðuholti, snjall-
ast teikn íslenzkrar menningar
þessa dagana og árin, enda hef
ur ekki verið harðar deilt um
önnur efni en þessi í vetur —
nema uppkastsmá'.ið frá 1908.
Hverjh' skyldu nenna að rifja
upp Hallgrímskirkju og her-
mannasjónvaírp árið 2020?
Helzt hafa kvikmyndahúsaeig
endur borið sig upp urndan
framgangi sjónvarpsins, enda
eru þeir sá<rlega leiknir. Þeir
hafa um árabil lagt mesta rækt
við amerískan hégóma í húsum
sínum, forðast eftir megni al-
varlega kvikmyndalist og kom-
ið sér lipurlega undan því að
stuðla að þroskuðum kvik-
myndasmekk í landinu. Nú
fá menn vöruna afgreidda beint
inn í stofu til sín og kæra sig
ekki lengurr um að fara á bíó;
svona vondsleg er veröldin.
En þar kom um daginn að
þytur fór um hinn prúða skóg
á þökum borgaranna: mótmæli
60-menninganna gegn rekstri
Keflavíkursjónvarpsins og á-
skorun til alþingis að láta tak-
marka það við herstöðina eina.
Ekki stóð á mótmælum: sjón-
varpseigendur, ný áhrifastétt í
landinu, risu upp og sögðu í
einum kór, að þeir vildu ekki
hafa að einhverjir menningar-
postular tækju af þeim rándýr
stofudjásnin og helztu heimilis
ánægju sem auk þess að vera
þeirra bezta skemmtun hefði á
þá stórlega menntandi áhrif og
stuðlaði mjög að kynnum þeirra
og vináttu við aðrar þjóðir —
og enn þar á ofan að samheldni
og eindrægni innan heimilis.
Þetta var nú bara von: lifi
frelsið, en niður með einangr-
un og afturhald! Mun þess að
vænta næstu daga og vikur að
sjónvarpsandstæðingar reifi
sitt mál á mannfundum og í
blöðum; varla láta þeir „sjón-
varpseigendum“ síðasta orðið
eftir né telja áskorunina til al-
þingis nægja til að ganga frá
Keflavíkursjónvarpinu.
Vitaskuld byggja andmælend
ur Keflavíkursj ónvarppins mál
sitt á fullkom’ega réttum rök-
um. Það er okkur til vansemd-
ar að láta útlendinga eina um
eftir
ÓLAF JÓNSSON
sjónvarpsrekstur í landinu, og
áreiðanlega er það vægt til
orða tekið að hermannasjón-
varpið sé á „ýmsan hátt var-
hugavert“.
Alkunnug er sú ameríkaníser
ing sem hér hefur orðið, eins
og víðar, á síðustu áratugum,
og hana má sjálfsagt meta góða
eða il'a efth' atvikum. En nú er
flóðöldu ameríkanisma bein-
línis beint skipulega inu á ís-
lenzk heimili og þá ekki sízt að
æskunni; sjónvarpið er stór-
tækasti og áhrifamesti frétta-,
skoðana-, skemmtana- og tízku-
miðill nú á tímum, og áhrif þess
hljóta að vera ærin á hvern
þann sem daglega fylgist með
dagskrá þess, — hvað þá böm
og unglinga sem alast upp við
það sem sjálfsagðan hlut og
helzta tómstundagaman, rekst
ur hermannasjónvarpsins, eins
í landinu, horfir beinlínis
til þess að móta álitlegan h’uta
fslenzkrar æsku, og áhorfenda
sjónvarps almennt, smekk, á-
hugamál, skoðanir alls þessa
fó’ks, í amerískum stíl og anda;
og það hlýtur að teljast „var-
hugavert“ meðan við viljum
heita íslendingar. Og ég fæ
ekki annað séð en þetta sjónar
mið standi óhaggað þótt enda-
laust megi pexa um dagskrá
sjónvarpsins „út af fyrir sig“,
um einstök dagskráatriði eða
dagskrána í heild, hvort áhrif
hennar séu menningarleg eða
ómenningarleg eða hvort hún
leiði til einhvers sem kallað er
„afmenning" cða jafnvel „spill
ing“.
,Ekki tjáir sú röksemd held-
ur, að við séum frjálsir að því
að horfa á erlendar kvikmynd-
ir, hlusta á erlendar útvarps-
stöðvar, lesa erlend blöð og
bækur. Sjónvarpið er engan
veginn sambærilegt við neitt
þetta, trúlega stórum áhrifa-
meira. Og við eigum frjálst
val um kvikmyndir, útvarp,
lestrarefni mcðan hermanna-
sjónvarpið er eitt um hituna.
Þegar alheimssjónvarp um
gervihnetti verður komið til,
getum við valið milli fjöl-
margra sjónvarpsstöðva í ýms-
um löndum, og þá verður ís-
lenzkt sjónvarp efalaust einnig
komið á laggirnar. Leyfið til
að stækka sjónvarpsstöðina í
Keflavík jafngilti því, að hern-
um væri veittur einkaréttur til
sjónvarpsreksturs um óákveð-
ið árabil; það sýnist mér helzt
sambærilegt við að erlend þjóð,
t. d. Danir, hefðu gefið hér
út stórt og öílugt dagblað í
byrjun aldarinnar, meðan ís-
lendingar sjálfir réðu ekki
nema strjálum vikublaða- og
tímaritakosti.
Fróðlegt er að sjá hversu
hinir 60 mótmælendur hafa
valizt’á skjalið. Allir eru þeir
forustumenn í menningar- og
félagslífi, sumir í embættum
eða áhrifastöðum, aðrir standa
fyrir ýmsum almenningssam-
tökum, — en reyndar er þess
skilmerkilega getið, að skoðun
þeirra á sjónvarpinu sé ein-
ungis persóinuleg. Fáir eða alls
engir þessara manna munu
hins vegar vera yfirlýstir her-
námsandstæðingar; skjalið hef-
ur með öðrum orðum alls eng-
an Keflavíkurgöngusvip. Þetta
er efalaust hyggilega ráðið, og
vonandi tekst að halda sjón-
varpsdeilunni utan við almenn-
ar deilur um her í landi og
þar með íslenzka utanríkis-
stefnu. En er það raunverulega
unnt? Er raunverulega' unnt
að ræða hermannasjónvarpið
án þess að í umræðuna bland-
ist sjónarmið manna um stöðu
og hlutverk hersins hér á
landi, og það eilífa vandamál
um skipti hersins og lands-
manna?
Hvað sem því líður kunna
mótmælendur að vera of seint
á ferðinni. Á sínum tíma stóðu
deilur um stækkun Keflavíkur
sjónvarpsins og réttur þing-
meirihluti samþykkti síðan að
veita leyfi sitt til hennar. Ekki
hefur heyrzt, að herinn telji
sér minni þörf á sjónvarpinu
nú cn þá. Og varla er við því
að búast að þeir íslenzkir áhorf
endur sjónvarpsins sem sitja
sælir og glaðir yfir hermanna-
dagskránni uni því þegjandi
að vera sviptir þessu gamni.
IJina eðlilega leiðin úr ófær-
unni sýnist vera að hraða ís-
lenzku sjónvarpi eftir öllum
föngum og kosta til þess slíku
fé að það verði hið fyrsta sam-
keppnisfært við Keflavíkur-
sjónvarpið. Það kann að vera
álitamál hversu viturlegar slík-
ar aðfarir eru að öðru leyti eða
heppilegar eðlilegri þróun ís-
lenzks sjónvarps. Einhvern
kunna þær að minna á Miineh-
hausen okkar barón sem drö
sjálfan sig á hárinu upp úr dýi.
Eða þann mann sem reynir að
hraða sér á framfara brautinni
með því að gefa sjálfum sér
duglegt spark í endann. — Ó. J.
SfiiuiiiiiiiiiiitiiiiiHiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiuiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiu itiiiiiiiiiiu iii u iinu1
lYfirlýsing vegna
Isjónvarpsfundar
Eftirfarandi yfirlýsing barst
blaðinu í gærkveldi frá Þór-
halli Vilmundarsyni:
S.l. miðvikudagskvöld sneri for-
maður Stúdentafélags Reykjavík-
ur, Gunnar Schram, ritstjóri Vís-
is, sér til mín og fór þess á leit við
mig sem einn þeirra, cr undirrit-
uðu áskorun 60-menninganna um
sjónvarpsmálið, að ég yrði annar
frummælandi á fundi félagsins
n. k. laugardag og yrði umræðu-
efnið auglýst „íslenzkt sjónvarp”.
Ég taldi það heiti fundarefnis með
öllu óeðlilegt, þar sem leitað væri
til mín sem undirskrifanda fyrr-
nefndrar áskorunar og til fundar-
ins augljóslegá boðað af tilefni
hénnar. í fyrsta Iagi fer því alls
fjarri, að í áskoruninni sé lagzt
gegn íslenzku sjónvarpi, þó að
staðhæft hafi verið í sumum blaða
skrifum. Þess vegna væri það vill-
andi að láta einn undirskriftar-
manna og útvarpsstjóra, formæl-
anda íslenzks sjónvarps, leiða sam
an hesta sína eins og deiluaðilja í
umræðum um efnið „íslenzkt sjón
varp”. Og í öðru lagi væri það al-
gerlega óviðunandi fyrir þann, er
ræða vildi hið erlenda herstöðvar-
sjónvarp á íslandi, sem fjallað er
um í áskoruninni og er nú af því
tilefni á allra vörum, að þurfa að
færi út fyrir ramma fundarefnis,
enda þótt formaður segðist fyrii'
sitt leyti mundu gefa kost á því,
að það mál yrði einnig rætt. Af
þessum sökum lagði ég til, aö
fundarefni yrði auglýst „Sjónvarp
á íslandi”, „Sjónvarpsmálið” eða
öðru áþekku heiti og væri ég þá
fús til að hafa um það framsögu.
Þegar formaður tjáði ,mér í öðru
samtali stuttu síðar, að hinu fyrr-
nefnda heiti umræðuefnis yrði
alls ekki breytt, neitaði ég að taka
að mér framsögu á fundinum,
enda mun ég ekki hafa af honum
önnur afskipti. Er mér kunnugt
um, að formaður Stúdentafélags
Reykjavíkur leitaði til a. m. k.
eins annars undirskriftarmanns i
Framh. á 4. síðu
Framh. ár opnu
árum látið landsmönnum í tfr
margvíslegan fróðleik um úrkomu
og vatnsforða, bæði hagnýtan fróíJ
leik og þann fróðleik, sem menn
vilja afla sér í hreinni þekkingai*
MIIIUIUUU<*"l>'a*l***(*((*a**1
.'UIIUUIUIUUIIUIIIHIIIHIIIIIUIIUIIUIHUUIIUII
IHHHIHHHHHHIHHHHHIIHHHIHHIHHHHHHHIHIHUIHIHHHIHIIIIIHIUIIIHHHHHHHHIHHIHHH*^* biðjast afsökunar á því, að hann leit.
\
Stofnfundur félags áhugamanna um
v'erður baldinn í Sigtúni (Sjálfstæðishúsiínu) su nnudaginn 22. marz og hefst M. 4 e. h.
Stofnfélagar láti innrita sig í upphafi fundar og greiði lcr. 50.00 í félagsgjaid.
Lagauppkast lagt fram og stjórn kosin.
Undirbúningsnefnd.

ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 21. marz 1964