Alþýðublaðið - 09.12.1964, Side 8

■ ■' .■■ '■■

Jón Emil Guðjónsson
ÞEIR eru varla margir, sem gera
sér grein fyrir hve þýðingarmikið
fyrirtæki „Ríkisútgáfa námsbóka"
er.
Hin síðari ár hefur útgáfan not-
ið vaxandi skilnings yfirvalda og
sér á þar sem útgáfubækurnar eru.
Þær eru mjög vandaðar og fjöl-
breytni þeirra mikil. Til þessa er
gott að vita, enda nauðsynlegt að
gera vel í þeim efnum, þar sem
engum er nauðsynlegra að njóta
vandaðra og góðra fræðslubóka en
’börnum og unglingum.
Framkvæmdastjóri „Ríkisútgáfu
námsbóka" er Jón Emil Guðjóns-
son, og hefur hann góðfúslega
svarað nokkrum spumingum um
starfsemi útgáfunnar, og fer sam-
talið hér á eftir:
— Hvenær var Ríkisútgáfa náms
bóka stofnuð og hver voru hélztu
ákvæði í lögum hennar?
— Hún tók til starfa árið 1937
samkvæmt lögum, er Alþingi hafði
sett árið áður. Samkvæmt þeim
skyldi útgáfan sjá börnum,sem eru
við skyldunám (7-13 ára) fyrir ó-
keypis námsbókum. 1956 voru
lögin endurskoðuð og þeim breytt
allmikið. M. a. var ákveðið, að
unglingar við skyldunám (13—15
ára) skuli einnig fá ókeypis náms-
bækur. Kostnaðurinn við útgáfuna
greiðist þannig: Foreldrar allra
nemenda, sem eru við skyldunám,
greiða námsbókagjald og greiða
þar með % hluta kostnaðarins. Vá
hiuti greiðist úr rikissjóði.
— Hvenær hófst þú að starfa
við fyrirtækið og hvenær sem
forstjóri?
— Árið 1941 tók Bókaútgáfa
Menningarsjóðs að sér úthlutun og
afgreiðslu skólabókanna fyrir Rík-
isútgáfu námsbóka og annaðist það
til miðs árs 1956. Allan þennan
tíma var ég starfsmaður Menning-
arsjóðs og sá um þessa bókaút-
hlutun. Ég hef því á vissan hátt
einnig verið starfsmaður náms-
bókaútgáfunnar frá 1941. Fram-
„AD SKÖLARNIR GETI VA
kvæmdastjóri hennar hef ég verið
síðan um mitt ár 1956.
— Hvernig er stjóm útgáfunn-
ar háttað, hversu margir stjórn-
endur?
— Stjórn útgáfunnar annast
námsbókanefnd, sem skipuð er 5
mönnum. Menntamálaráðherra
skipar 4 menn í nefndina: For-
mann án tilnefningar, tvo menn
samkvæmt tillögu Sambands ís-
lenzkra barnakennara og einn sam
kvæmt tillögu Landssambands
framhaldsskólakennara. Fræðslu-
málastjóri á einnig sæti í nefpd-
inni.
— Hafa kennarar mikil áhrif á
bókaútgáfuna?
— Vissulega. Stjórn útgáfunn-
ar er — eins og áður segir —
að meiri hluta skipuð samkvæmt
tillögum kennarasamtakanna. Þeg-
ar nýjar kennslubækur eru samd-
ar eða eldri endurskoðaðar, er
reynt að leita álits starfandi kenn-
ara um efni bókanna.
— Er um fleiri en eina kennslu
bók að ræða fyrir hverja náms-
grein?
tölu fræðsluskyldra nemenda og
skiptingu þeirra í aldursflokka,
Ríkisútgáfan sendir svo bækurnar
til skólanna. Nemendur fá flestar
námsbókanna til eignar. Nokkrar
þeirrj, aðallega lesbækur, eru þó
einungis látnar ókeypis til skól-
anna, sem lána þær svo nemend-
um. Enginn nemandi á rétt til að
fá sömu bók ókeypis nema einu
sinni. Ef nemandi glatar bók eða
skemmir, er honum skylt að kaupa
nýja. í stuttu máli má segja, að
reynt sé að hafa allstrangt eftirlit
með því, að enginn skóli fái meira
Teikning eftir Biarna Jónsson.
Teikning eftir Þrqst Magnússon.
— Samkvæmt lögum útgáfunn-
ar er heimilt að gefa skólunum
kost á að velja á milli tveggja eða
fleiri kennslubóka i hverri náms-
grein.
Útgáfan vill fyrir sitt leyti
reyna að framkvæma þetta eftir
því sem aðstaða reynist til, þótt
það hafi nokkru meiri kostnað í
för með sér, þar sem bað skapar
skólunum frjálsræði í bókavali, og
eiga skólarnir nú þegar kost á
fleiri en einni kennslubók í sum-
um námsgreinum, og geta því val
ið á milli þeirra.
— Er fjárveiting til útgáfunnar
takmörkuð eða fer hún eftir þörf-
um?
— Að sjáifsögðu eru fjárráð jút-
gáfunnar takmörkuð. Ég álít þó,
að síðan 1957 hafi yfirleitt verið
vel búið að útgáfunni fjárliags-
lega og Alþingi og rikisstjórn
hafi sýnt góðan skilning á þörf-
um hennar.
— Hvernig er fyrirkomulag um
dreifingu námsbókanna til hinna
ýmsu skóla?
— Þessu er erfitt að svara í
stuttu máli. Ég vil sérstaklega taka
fram eftirfarandi: Fyrir 1. maí ár
hvert eiga skólarnrr að senda út-
gáfunni námsbókapantanir vegna
næsta skólaárs. í pöntunum skal
m. a. tilgreina sem nákvæmlegast
af ókevnis bókum heldur en hann
á rétt til. miðað við nemenda-
fjölda. Það v'rðist lífsseig skoð-
un, að aimenningur geti ekki fengr
ið bækur útgáfunnar keyptar. Svo
er ekki. Þær eru allar einnig tUi
sölu á ÞuATsnm markaði.
— Hvað er helzt að segja um
sjálfar bæknr rík'sútgáfunnar og
nýjungar í sambandi við þær?
— S-'ðan s*arfsskilyrði útgáfunn
ar vor" baaH befur hún'getað snú-
ið sér a* "msnm aðkallandi verk-
efnum n* m'H"ns"m. Sjálf bóka-
útgáfa" cVtntist nú f fjóra höfuð-
þætti: I fr-cfo ípcri er útgáfa hinna
eiginlp"" Vonnsiubóka, o& er það
að sjá’^c""*" böfnðviðfangsefni út
gáfunr">f — t öðru lagi er út-
gáfa þi-'"prbAVa 0g hjálpargagna
til þes= =* »<”-i skólastarfið fjöl-
breyttarp ng léttara. Hér hefur
lengst "T evví venð völ á mörgu
af slík" tpni Á vegum útgáfunnar
— eð" c5-=fpVieva þó Skólavöru-
búðar bpnnpr — hefur verið reynt
að bæfp ijr boSqi. þótt margt sé
auðvitrS eftir Sem aðkallandi er.
Sem d!omi ”m útffáfu af þessu tagi
má nett") cömna okkar“, mynd-
ir og t-popen'r úr íslandssijgu,
Stafsetnineprnrfipbók, sem einkum.
er ætí"ð sknlafólki,, og myndir
og teikntncfar vegna vinnubókar-
8 9- des. 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ