Alþýðublaðið - 30.12.1964, Blaðsíða 8

Brynjólfur!
Leikfélag Reykjavíkur:
ÆVINTÝRI Á GÖNGUFÖR
Söngvaleikur í 4 þáttum
eftir J. C. Hostrup.
Þýffing Jónasar Jónassonar frá
Hrafnagili - breytt.
Leiktjöld: Steinþór Sigurðsson
Leikstjóri:
Ragnhildur Steingrímsdóttir
ÆVINTÝRI á gönguför á orðið
langa sögu á íslenzku sviði, og sér
víst ekki fyrir endann á henni
enn. Væri gaman að sjá hana ein-
hverju sinni rakta til hlítar, það
gæti orðið fróðleg dæmisaga ís-
lenzkrar leikmenningar, leikenda
og áhorfenda. En kannski fer nú
senn að styttast í Ævintýrinu á
íslandi, eða alténd í Reykjavík.
; Hlýtur það ekki að verða úr sög-
: unni með gamla leikhúsinu í Iðnó,
• með elztu leikarakynslóðinni, sem
| hefur vaxið upp í þessum leik?
j Hvað er Ævintýri á gönguför yngri
j leikurunum og nýjum áhorfend-
j um sem ekki ganga að leiknum
j í endurminningu fyrri sýninga og
j fornrar frægðar hans? Varlega
' skyldu menn samt spá um þetta.
Sýning Leikfélagsins á jólunum,
sem er níunda sviðsetning félags-
ins á Ævintýrinu, naut í senn
{ eldri kynslóðarinnar og hinnar
yngri á sviði og í sal. Sýningin var
i fágætlega falleg, fáguð og smekk-
; leg, — og undirtektir áhorfenda
i afbragðsgóðar. Það er sýnt að Æv-
intýrið nýtur enn gengis meðal
leikhúsgesta. En ekki er það til-
hlökkunarefni beinlínis ef stillt
verður upp „hátíðasýningu” þess
á svo sem tíu ára fresti í hinu
væntanlega borgarleikhúsi okkar.
★ UMGERÐ
Hvað sjá ungir leikarar skemmti
legt eða nýtilegt í Ævintýri á
gönguför? Eigi veit ég hvernig Er-
lingur Gíslason mundi svara þeirri
spurningu, væri hann spurður;
— en hann skilaði mjög hófsam-
legri hlutlausri útgáfu af Skrifta-
Hans. Það væri hlálegt að fara nú
að gera mikla „alvöru” úr iðrun
og afturhvarfi Hans; hitt væri lik-
lega hæpinn skilningur leiksins að
sjá ekkert í honum nema skálk-
inn. Og Erlingi tókst að samhæfa
báða þessa þætti með furðu sann-
færandi móti: hann var hlýlegur
og gamansamur bófi, einlægur
syndari og afturhvarfsmaður og
stilltur vel. Erlingur Gíslason er
leikari á öðrum þroskaferli; og
þessi smekklegi og ánægjulegi
leikur er honum enn einn áfangi
þar.
Arnar Jónsson er hinn róman-
tíski og guðrækni elskhugi í leikn-
um, stúdent Ejbæk (þvílíkt nafn,
drottinn mínn!); og sætti það
furðu hversu hann varðist áföll-
um í þessu vandræðalega hlut-
verki. Arnar er einkar geðþekkur
ungur leikari, - og eftir því smekk-
vís, bersýnilega. Hans elskaða
Lára var Björg Davíðsdóttir, ný
liði á sviðinu, sem átti hér frum-
raun sína. Óneitanlega var viðvan-
ings- og tregðublær á leik hennar,
en þess ber þá að gæta, að hlut-
verkið er ekki mikið fyrir sér nú-
Inga Þórðardóttir (Melena) og Gísli Halldörssón (Vermundur).
8 30. des.' 1964 - ÁLÞÝÐUBLAÐIÐ
Brynjólfur Jóhannesson ^ranz, birkidómari),
tildags. Björg kemur þekkilega
fyrir á sviðinu, og hún hefur ljóm-
andi fallega rödd — eins og Arnar
líka. Ástarsöngur þeirra í öðrum
þætti var með sínum hætti eitt-
hvert fallegasta atriði sýningar-
innar.
Enn er að geta Guðrúnar Ás-
mundsdóttur sem lék Jóhönnu af
ærslafengnu fjöri (sem ekki var
alltaf jafn-sannfærandi —) og
ótæpum yndisþokka; Gísla Hall-
dórssonar, sem gerði Vermund
mjög hæfilega véiráðan og heims-
mannslegan, og alveg varð ég
hissa þegar hann fór að syngja;
og Péturs Einarssonar sem er
drengilegur maður en að vísu svo-
lítið hvumpinn og fumandi Her-
löv.
★ KJARNI
Þótt flest sé gott og fallegt um
þau sem nú voru nefnd, eru
þau þó ekki nema umgerð um eig-
inlegan kjarna sýningarinnar:
Kranz Brynjólfs Jóhannessonar.
Hann tekur af öll tvímæli um þá
ákvörðun Leikfélagsins að fara nú
enn að leika Ævintýrið, — ef sýn-
ingin hefúr þá ekki nægt til þess
að öðru leyti. Kammerráðið, bless-
uð einfeldnin uppmáluð, rauð-
hærður, gormæltur og eftir því
hrekklaus, er einmltt hlutverk
handa Brynjólfi að leika sér að;
og hann leikur sér að þvi. Hvert
svipbrigði, handarvik, hreyfing
hans, hvert orðsvar og vísuorð er
hnitmiðað og á fullkomnu valdi
« leikarans. Kammerráð hans er yf-
irgengileg skopfigúra — sem aldr-
ei fer úr böndum, lýtur alls staðar
listrænni smekkvísi og aga. Enda
vakti Kranz langmestan fögnuð
leikhúsgesta, var þungamið.ia sýn-
ingarinnar og meginás. Umgérð
leiksins var í hvívetna vönduð og
smekkvísleg: innan hennar tindr-
aði skopgáfa Brynjólfs Jóhannes-
sonar.
Haraldur Björnsson gerði sér á
hinn bóginn ekki mikinn mat úr
Svale assessor; hlutverkið fékk
engan sérstakan svip í höndum
hans; assessorinn var þarna, vissu-
lega, en háns varð ekki mikið vart.
Og þótt gaman væri að sjá Ingu
Þórðardóttur aftur á sviðinu, er
ekki því að leyna, að hún var hálf-
vegis utangátta í hlutverki sínu
(frú Kranz) og náði á því engum
öruggum tökum. Vonandi gefst
kostur betri endurfunda seinna.
En Karl Sigurðsson brá upp skýr-
legri svípmynd Péturs bónda í
fyrsta þætti. Og þá eru víst allir
nefndir.
★ AÐFERÐ
Eg er ekki svo kunnugur stíl-
sögu Ævintýrisins á íslandi að ég
viti að hversu miklu leyti Ragn-
hildur Steingrímsdóttir leikstjóri
styðst við gróna hefð og erfðir í
sviðsetningu sinni. Áreiðanlega
hefur hún þeirra not. Og sýning-
in er gædd miklum þokka, hún er
stílhrein og smekkleg og nýtur
bersýnilega kunnáttu, vandvirkni
og góðs skilnings leikstjóra og
leikenda með henni. Leiktjöld
Steinþórs Sigurðssonar stuðla
mjög að glæsisvip sýningarinnar,
íburðarmikil án þess að fara
nokkru sinni úr hófi, lit^löð og
smekkleg og mjög í rómantískum
anda verksins. En ljósabeiting var
í frumstæðara lagi, einkum í næt-
uratriðum leiksins.
Sjálfsagt er það rétt, sem seg-
ir í leikskrá að Ævintýri á göngu-
för sé „elskulegur og hugljúfur
leikur” og líka „hið ágætasta
sviðsverk.” Engum er samt akkur
í því að mikla óþarflega fyrir sér
ágæti Ævintýrisins; engum dylst
rómantísk einfeldni leiksins, full-
komin vöntun á rökvísi, í gerÁ
hans, móralskt and- og andvara-
leysi hans. En þokki leiksins kann
að vera kominn undir sjálfri þess-
ari einfeldni, græskulausri gaman-
seminni, blessaðri ástinni sem er
nú „hugljúf” í lagi, fjöri leiks-
bis og ærslabrögðum. En ógn er
hann langur! Leikfélagið leggur
alla rækt við að koma honum öll-
mn og heilum til skila, sýningin
er eins konar minnismerki leiks-
ins fremur en ,,ný túlkun” sem
líklega væri óhugsandi. Miðgð við
vinsældasögu hans hér á landi er
þessi aðferð góð og gild — og
kannski líkleg til að lengja sögu
hans enn. Önnur aðferð, forvitni-
legri hversu sem hún gæfist, væri
kannsk: að þjappa leiknum miklu
meir saman, hagnýta alvöru hans
í skopskyni, leika þrumandi
farsa. En slíkar tiltektir þœttu
líklega helgispjöll. Og er bezt að
láta kyrrt liggja. — Ó.J.
!if!1 j^ii |i!!i! ^iifi!
HINN 20. febrúar 1963 gaf póst-
stjórnin íslenzka út tvö frímerki
til minningar um það, að 100 ár
voru liðin frá stofnun þjóðminja-
safns íslands. — Þessi frímerki
voru: 4 kr. brúnt og grænt með
mynd af Sigurði Guðmundssyni
málara og 5.50 kr. brúnt og grænt
með tréskurðarmynd. Upplag þess-
ara merkja er 1 milljón af hvoru
merkinu fyrir sig. — Tökkunin er

V s •12. — Þessi frímerki eru ennþá iaanleg á frímerkjasölunni.
'O Segja má, að Sigurður Guð-
o. 5 mundsson hafi verið aðalhvata-
("a f BÍæa . H VI maður að stofnun þjóðminjasafns-
1 ins. — Eftir merkilegan fornieifa-

0^

sveit, tók Sigurður að rita í blöði
um nauðsyn þess að stofna safnií
í niðurlagi greinar í Þjóðólfi 2-
apríl 1862 segir hann svö:
------— „Vér erum nú líklega
komnir þau séinustu og hættu-