Alþýðublaðið - 14.03.1965, Qupperneq 8

Charles-Guilleaiime Étienne (1777 — 1845). Hann var rithöfundur
að starfi og skvifaði með'al annars leiklistarsögu, Histoire du
Théatre-Francais depuis le commencement de la Révolution. Hann
var einnig meðlimur frönsku akademíunnar.
Á yngri árum var Daumier, eins
og svo margir fátækir listamenn,
í hæsta máta óskilvís; hann borg-
aði húsaleiguna seint og illa. Dag
nokkurn kom húsráðandi til hans
og tjáði honum, að nú yrði hann
að borga húsaleiguna. Þá svaraði
Ðaumier:
til Parísar og ólst upp með for-
eldrum sínum á umrótatímum
Loksins áræddi hann að sækja
um skólavist á teikniskóla Lenoir
þar fékk hann þann starfa að móta
gipsmyndir, eftirlíkingar. En hann
gat ekki fest hugann við það og
vinur hans einn, sem vildi hjálpa
honum, kenndi honum tæknina
við að gera litógrafíur; með því
að gera þær gat hann séð sér og
sínum sæmilega farborða.
Strangt nám átti ekki við skap
Daumier; eins og hanri undi sér
ekki hjá Lenoir var hann aðeins
stuttan tíma hjá E. Boudin. Bezt
þótti honum að heimsækja söfn
Parísarborgar og stúdera upp á
eigin spýtur; rannsaka list forn-
aldarinnar, læra af henni, enda er
talið, að hann hafi orðið fyrir
töluverðu.m áhrifum af grískri og
róuiverskri list.
Daumier sýndi fyrst opinberlega
1829 og voru það litógrafíur; ári
síðar kynntist hann eða öllu held
Francois-Pierre-Guillaume Guizot. (1787 — 1874). Sagnfræðingur
og stjórnmálantaður. Kennari við Corbonne. Guizot er vel kunn
persóna hér á lar.di. Hann kemur fyrir í Gamanbréfi Jónasar og læt-
ur skáldið Iiann þar vera að lesa sjö ára gamlan Skírni, sem félags-
deildin á íslandi hafði sent honum.
— Verið hægur, góði maður, sú
tíð mun renna upp, að fólk mun
heimsækja þessa rottuholu og
segja: ,,Hér málaði Daumier, lista-
maðurinn mikli*.
En húsbóndi blíðkaðist lítt við
þetta svar:
— Ef þér borgið ekki húsaleig-
una strax, þá mun fólk þegar segja
þetta á morgun.
Þessi saga kann að vera loginn,
en hvað um það, hún dregur upp
sannferðuga mynd af iífi lista-
mannsins á öllum öldum fátækt og
jafnvel ósvífni, þegar hann er að
vinna sér frægð og frama; dregur
upþ 'mynd af manni, sem trúir á
sjálfan sig, þótt engir aðrir trúi á
hann; sýnir okkur ungan og hisp-
urslausan mann, sem ætlar að
ryðja sér braut einn og óstuddur.
Honoré Daumier er fæddur í
Marseílles 1810. Sumir segja þó,
að hann sé tveimur árum eldri, sé
borinn 1808; hann flytzt snemma
Napoleonsstyrjaldanna. Daumier
átti ekki langt að sækja lista-
mannseðlið; faðir hans fékkst við
yrkingar og reyndi árangurslaust
að koma verkum sínum á prent.
ur uppgötvuðu tveir menn, þeir
Aubert og Philipion hæfileika
hans; sáu, að hann hafði mjög
næmt auga fyrir skaupi og háði;
að hann gat dregið í fáum dráttum
fram persónuleika manna.
voru franskir borgarar ekki menn
til að þola hana; þeir töldu að
hann hefði skotið yfir markið.
Philipon þessi var útgefandi
skopblaðsins La Caricatura og
hafði fyrr á árum fengist við mál-
aralist og meðal annars nuiriið hjá
Gros og Abel d. Pujol. Hann sneri
sér brátt að skopblaðaútgáfu, og
urðu blöð hans, meðan þau
hjöruðu, eða réttara sagt meðan
þau voru ekki bönnuð, öflugt vopn
í réttindabaráttu alþýðunnar á
þessum tíma.
Svo hefur verið sagt, að franskt
háð sé bitrasta hæðni, sem til er.
Það kom líka brátt í ljós, að Dau-
mier var réttur maður á réttum
stað; hann dró frönsku stjórnmála
mennina sundur og saman í háði.
Enda þótt ádeila hans hitti í mark,
Skömmu eftir að La Caricatura
hóf göngu sína, hófst júlíbyltingin
og Karli X, síðasta bourbónanum,
var steypt af stóli, en Lúðvík
Filippus varð kóngur og sat hann
allt árið 1848, er honum var hrund-
ið úr konungssæti í febrúarbylt-
ingunni. Þetta skeið í sögu
Frakklands hefur löngum verið
nefnt Júlí-konungdæmið; þá koma
fyrst við sögu þeir ágætu menn
Guizot og Thiers, sem báðir eru
vel kunnir úr íslenzkum bók-
menntum; þeir Gröndal og Jónas
skopast báðir að þeim"; Thiers er
fúll og afundinn við Napóleon
þriðja, en sjálfur Guizot „lá sunn-
an undir vegg og var að lesa 7 ára
gamlan Skírni. sem félagsdeildin
á íslandi var nýbúin að senda hon-
um .
Pierre-Paul Royer-Collard. (1763 — 1845). Heimspekingur og lög-
fræðingur. Fyrir byltinguna 1789 var hann lögfræðingur í París og
á meðan Naplajón fyrsti ríkti var hann prófessor í sögu og heim-
speki. 1824 varð hann meðlimur frönsku akademíunnar.
Einhver kunnustu verk franska skop-
myndateiknarans Honoré Daumier eru
höggmyndir af þingmönnum á tím-
um Júií-konungsdæmisins, þegar Lúð-
vík Filippus ríkti við lítinn orðstír ...
8 ; 14. ntarz 1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ