Alþýðublaðið - 12.10.1965, Blaðsíða 15

Gró-Sahyggjan . - -
Framhald úr opnu.
að ölvaður maður stýrði bíl og
teldi það mannskemmandi athœfi,
sem ekki mætti líðast? Þið svarið
þessu, hver og einn eftir sinni sam
vizku. En ég get ekki hrundið
þeirri hugsun frá mér, að góðborg
ararnir, sem ég nefndi áðan og sí
og æ dekra við áfengið og hafa
það meira eða minna um hönd,
eigi að nokkru leyti sök á þess-
um voða-viðburði. Ég vildi feginn
geta sannfært mig um, að þeir séu
sýknir saka. En ég get það ekki.
Dagur ungtemplara var i gær,
dagur, sem þeir hafa gert að sér-
stökum baráttudegi fyrir málefni
sínu: bindindissemi æskufólks. Ég
lief mikla trú á starfsemi þessara
félagssamtaka. Unga fólkið verður
sjálft að átta sig á því, hvílík
hætta því stafar af áfengisnautn-
inni, hvílík ómenning hún er. Síðan
verður það að hafa dirfsku og
manndóm til að gera það, sem það
sér og finnur að er rétt: að vera
sjálft bindindismenn. Þióðinni fer
ekki fram. nema unga kynslóðin
taki hinni eldri fram. Og í menn-
ingarmálum bióðarinnar á sviði
liins andlega þroska, þíða næg
verkefni kraÞmíkd'ar oe stórhuga
kynslóðar. Unga kynslóðin á að
bæta um hað sem okkur hinum
liefur mistekizt
„Þa>- sem feður úti urðu,
sknln svnir varða veg”,
segir Stenban O S+enhansson. Að
þessu vinna ísienvt;r ungtemplar-
ar. Það er hinðnvtiastarf.
Fyrir skömmu kom út ný ætt-
fræðibók, sem Ari Gíslason kenn-
ari hcfur tekið saman. Það er niðja
tal Bjarna nokkurs Hermanns-
sonar bónda í Borgarfirði. Ég
ætla ekki að tala nánar um þessa
bók, enda hef ég ekki kynnt mér
liana enn, En útkoma hennar varð
tilefni þess að minnast fáeinum
orðum á þá staðreynd, að almenn-
ur áhugi á að vita eitthvað um
ætt sína er mun meiri nú en hann
var fyrir svo sem 40 árum. Ég
veit ekki, hvernig stendur á þessu.
Ef til vill eru menn að leita að
einhverju mótvægi gegn rótleys-
inu 'og losinu, sem ríkir í svo
mörgu, leita að einhverju föstu og
óumbreytanlegu í hringiðu og
rassaköstum nútímalífsins. Menn
gera sér þetta sjálfsagt ekki ljóst,
en orsakirnar gætu engu að síður
verið þessar. Ég veit þetta raunar
ekki. En einhvern tíma fyrir ckki
mjög.löngu — kannski í fyrra eða
liittifyrra — sá ég grein um ætt-
artölur í ensku vikublaði, raunar
ekki mjög merku. Þar var frá því
skýrt, að það færi mjög í vöxt í
Englandi, að menn fengju fróða
menn til þess að rekja fyrir sig
framættir sínar eftir Því, sem
unnt væri. Og bar var því slegið
sem þjóðkunnir væru að ágætum, ! sér, að hann falli ekki. Allt ber vitnaði m. a. í niðurstöður eins
eða þá til mikils skyldleika við þá. ; að sama brunni. I vísindamannanna, George D. Pain-
Næstbezt væri svo hitt, að getið Matthías Jochumsson hefur ort ter við British Museum, sem segir
væri einhverra illræmdra glæpa- hetjukvæði um ævilok Eggerts Ó1 að freistandi sé að nota Vínlands-
manna í ættartölunni, en þó áttu afssonar og notar þessi ummæli til kortið sem sönnunargagn í því
þeir helzt ekki að vera nær í tím- þess að gera mynd hans sem máli, hvar norrænir menn stigu á
stærsta og glæsilegasta. En líta j land í Norður Ameríku. í þessu
má á þetta öðrum augum. Og er J sambandi benti Painter á rannsókn
það ekki talsvert margt í sögu ] ir norska fornleifafræðingsins
anum en svo sem á 17. öld eða í
seinasta lagi á þeirri 18. Og grein
arhöfundurinn lét liggja að því, að
borgunin fyrir ættartöluna færi
kannski ofurlítið eftir því, hvern-
ig heppnazt hefði að finna hið
bezta eða hið næstbezta.
Hefur það ekki stundum komið
fyrir ykkur, góðir áheyrendur, að
einhver hefur sagt í ykkar áheyrn
sögu, sem þið kunnuð, og þá hef-
ur ykkur fundizt, að þessa sögu
gætuð þið sagt réttara eða þá að
minnsta kosti öðru vísi — og auð-
vitað betur? Og hafið þið þá aldr-
ei fundið til iðandi löngunar að
grípa fram í fyrir sögumanninum
og taka við að segja söguna eða
segja hana í ykkar búningi að frá-
sögn hans lokinni, þótt kurteísin
hafi kannski haldið þeirri löngun
í skefjum? Ég hef að minnsta
okkar, sem líta má á frá nokkuð
öðrum sjónarhóli en venja hefur
verið til? Vantar okkur ekki víð
ari skilning á mörgu í þeim efn
um? Er hér ekki mikið verk ó-
leyst handa sagnfræðingum og
skáldum?
Þeir geta hugsað um það í kvöld
og fram eftir nóttinni, ef þeir
skyldu verða andvaka.
Góðar nætur.
Valur - ÍBK
Frh af 11 sfðu
dag í markinu og einnig var Ingv-
ar drjúgur í framlínunni. Berg-
steinn átti og góða spretti.
Lið ÍBA var að vanda mjög létt
■UmWMMUMMWWVWMMW
, leikandi upp að vítateig andstæð-
kosti.-fund^ð fyrir þessu, og er eg j inganna) en þegar nær dregur vill
bogalistin bregðast og ekki er hægt
að segja um þá að þeir séu mark-
heppnir. Beztu menn liðsins voru
Einar í markinu, sem oft varði vel,
og einnig Skúli og Kári í framlín-
unni. I. V.
Vínland...
þó ekki betri sögumaður en rétt
gengur og gerist. Og hefur ykkur
kannski ekki fundizt stundum líka,
ei’ þið hafið heyrt sagt frá ein
hverju atviki til þess að skýra mál
eða styðja einhverja skoðun, að
þessa sömu frásögn mætti nota
í allt öðru skyni og öðrum til
gangi? En því nefni ég þetta, að
fyrir nokkru var sagt frá dálitlu
atviki úr prófi í dagblaði og sjóan
lega gert til þess að vekja hjá
lesendum ákveðnar hugsanin um
viss atríði i notagildi skólastarfs
ins, hvernig það getur stundum
orðið annað en höfundar náms-
skrár ætlast til, en kannski ekki
minna fyrir það. En þá datt mér
í hug, að vel mætti nota þessa
frásögn til þess að varpa ljósi á
sitthvað annað. En mér er sagan
kunn, því að ég hef farið með
prófbláðið, sem um er að ræða,
og veit, að blaðamaðurinn haggaði
hvergi staðreyndum. En þetta var
þannig að í barnaprófi síðastliðið
vor var eitt verkefnið, að nemend
um var gefin fyrsta hending i vísu
og áttu þe*r svo að skrifa áfram
hald erindisins. Hendingin var
þessi: „Ég sigli ei skýin, ég sigli
sjá“, og vita allir, að hún er úr | sali til háskólabókasafnsins í Yale
kvæði Matthiasar um Eggert Ó1 j mcg gamalt skinnhandrit, sem
afsson, og margir kunna erindið. I ],ann hafði fengið í Evrópu. í bók-
En þegar einn pilturinn hafði lok j inni voru áður óþekktar frásagnu-
ið skriftunum, liljóðaði allt erind I eftir munkinn Frier de Bridias
Framhald af 2. sfðn.
mannanna, sem rannsakað liafa
kortið, er hér sennilega um að
ræða Hudson-flóa og St. Lawrence-
flóa í Kanada.
Hin latneski texti, sem fylgir
kortinu, þykir einnig sanna svo
ekki verði um villzt, að Eiríkur
Gnúpsson Grænlandsbiskup hafi
farið til Vínlands 1121 samkvæmt
opinberum fyrirmælum Pascals II.
páfa og haft þar vetursetu.
Talið er, að landabréfið sé gert
eftir frumriti, sem nú er glatað og
hafi verið teiknað mörgum áratug-
um áður. Þeir hlutar kortsins, sem
sýni ísland, Grænland og Vínland,
hljóti að vera samkvæmt enn eldra
frumriti, sem teiknað hafi verið á
íslandi á fyrri hluta 14. aldar.
Saga landabréfsins er á þá leið,
að í október 1957 kom fornbók-
Helge Ingstad, sem telur sig hafa
fundið nox-rænar húsarústir vestan
við Cape Bauld í Nýfundnalandi.
En bæði Painter og einn af sam-
starfsmönnum hans, C. A. Skelton,
segja að kortið geti ekki fært nein
ar sönnur á það hvar norrænir
menn stigu á land í Norður-Ame-
ríku.
Painter segir, að því miður telji
hann að uppdrátturinn af Ameríku
hafi verið teiknaður samkvæmt
heimildum úr sögum íslendinga af
landafundunum en ekki á grund-
velli landafræðilegrar þekkingar.
Helge Ingstad, sem sótti fund
vísindaakademíunnar, sagði í sjón-
varpsviðtali á sunnudagskvöld, að
á kortinu væri Vínland sýnt á svo
að segja sömu breiddargráðu og
staður sá á Nýfundnalandi, þar
sem hann gróf upp húsarústir nor-
rænna manna. Ingstad sagði, að
athyglisvert væri, að Vínland væri
sýnt svona norðarlega. Hann
sagði, að bæði sögulegar heimild-
ir og athuganir hans sjálfs sýndu
ótvírætt, að norrænir menn hefðu
dvalizt á þessum slóðum um árið
1000. Fundur kortsins styðji þá
skoðun, að Leifur Eiríksson hafi
fundið Ameríku.
Kunnur sænskur landfræðingur,
Ahlaman prófessor, segir í viðtali
við sænsku fréttastofuna TT, að
þessi merki kortafundur hafi kom-
\
Aðalfundur FUJ
i Hafnarfirði
AÐALFUNDUR FUJ í Hafn,
arfirði verður haldinn í A1
þýðuhúsinu í HafnarfirðS,
næstkomandi föstudag kl.
8,30. Dagskrá: Venjuleg aðal
fundarstörf.
WHWMMWMWWWWMW
ið sér mjög á óvart, en taka verði
hann trúanlegan, þar sem vísinda-
menn frá Yale-háskóla hafi verið
hér að verki. Ahlmann prófessor
minnir á, að bók Helge Ingstad um
rannsóknirnar á Nýfundnalandi
kemur út í næsta mánuði. Upp-
götvanir Ingstads eru enn ein stað
festing á því, sem menn hafa vitað,
að norrænir menn fóru til Ame-
ríku löngu á undan Kolumbusi,
sagði hann.
Nefndakjör...
Framhald af 2. síðu.
forseti Efri deildar, en þeir Jón
Þorsteinsson (A) og Þorvaldur G.
Kristjánsson (S) kjörnin 1. og 2.
varaforseti.
Forseti Neðri deildar var kjör
inn Sigurður Bjarnason (S), en 1.
og 2. varaforseti vonu kjörnir Bene
dikt Gröndal (A) og Jónas Rafnar
(S).
Kosið verður í nefndir samein
aðs þing og þingdeilda á morgun.
Benzínsala - Hjólbaröaviðgerðir
Opið alla daga frá kl. 8—23,30.
Hjólharðaverkstæðið Hraunholt
Horni Lindargötu og Vitastígs. — Sími 23900.
Ökumenn
ið á þennan veg:
Ég sigli ei skýin, ég sigli sjá,
svaraði kappinn og hló.
En það hefði hann ekki átt að
segja
því sama daginn hann dó.
Kemur hér ekki fram sú til-
finning, sem ég held að íslenzk
alþýða hafi alltaf borið í brjósti,
fi-am, að ástæðan gæti vel verið semsé sú, að ofdramb Eggerts að
þessi, sem ég nefndi. | ætla að brjóta í bág við eldgamla
Ýmislegt skemmtilegt var f j lífsreynslu færustu formanna og
þessari ensku grein, sem ég segi ' taka ekki mark ó skýjafai-i, er á
ekkert um, hvort á sér hliðstæðu j sjó skyldi sigla, hlyti að koma
hér á land' eða ekki. Þar var það honum í koll? Voru það ekki Forn
til að mynda haft eftir ættfræð- Grikkir, sem töldu að guðirm'r
um Mongóla og inn í bókina var
bundið landabréf, sem vakti furðu
tveggja fræðimanna við háskólann,
Alexander O. Victor og Thomas E.
Marston, því að það sýndi Vínland.
Kortið átti augsýnilega ekki heima
með handritinu.
Sjö mánuðum síðar komst dr.
Marston fyrir tilviljun yfir annað
merkilegt handrit og þar það af
„Speculum Historiale” og reyndist
vera gert af sama skrifaranum og
skrifaði handritið um Tartarana.
Nákvæm rannsókn leiddi í Ijós, að
handritin bæði og kortið höfðu ver
ið gerð í Basel um árið 1440. Rann
sóknin fór fram með mikilli leynd
í átta ár, og mjög fáir vissu um
ingi, að mönnum væri engan veg- þyldu mönnunum ekkert eins illa j hana. Nú telja fræðimennirnir sig
inn sama til hverra eða hvers kon-1 og sjálfbyrgingsskapinn, og hög
ar manna iánaðist að rekja ættina, ] uðu þá atvikuni þannig, að þau
og er það að vonum. Bezt þætti j steyptu slíkum mönnum, þegar
mönnum og þá væru þeir ánægð- j þeir þóttust hvað öruggastir og
as.tir með rakninguna, ef ætt
þeirra væri rakin beint til manna,
engu háðir? Og segir ekki postul
inn: Sá, er þykist standa, gæti að
hins vegar svo vissa í sinni sök,
að þeir hafa birt niðurstöður sínar.
Forstjóri bókaforlags Yale-há-
skóla, Chester Kerr, flutti um helg-
ina fyrirlestur í visindaakademí-
unni í Osló um kortafundinn. Hann
Góður ckumaður ekiu- með forsjálni og hugmyndaflugt
Ilann gerir sér grein fyrir því, SEM GÆTI SKEÐ við
hinar ýmsu aðstæður.
Hann hagar akstri sínuxn alltaf eftir þeim.
Slæmur ökumaður gerir þetta ekki. — Af því síafa flest
umferðaslys.
AKIÐ ALDREI UNDIR ÁHRIFUM ÁFENGIS. VIÐ ÞÆR
AÐSTÆÐUR ÆTTI OG MÁ ENGINN SETJAST
UNDIR STÝRI.
Hafið ökuljósin í lagi. — Munið hættur myrkurumferðar-
innar.
BINDINDISFÉLAG ÖKUMANNA.
NAUÐUNGARUPPBOÐ
Annað og síðasta uppboð á vélbátnum
1
Straumi, G.K. 302, fer fram í vélbátnum við
Suðurgarðinn í Hafnarf jarðarhöfn, miðviku
daginn 13. þ.m. kl. 14.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 12. október 1965 15