Vísir - 28.07.1959, Qupperneq 4

VlSf X
Þriðjudaginn 28. júlí 195ff
íi 1
¥ÍS1R
T'T' ■" D A6BLAS
Útgefandl: BLAÐAÚTGÁFAN VISIR H.F.
VWr kemur út 300 daga á éri, ýmlst 8 eOa 12 blaOsíður,
Ritstjórl og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson,
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00,.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—18,00.
Sími: (11660 (fimrn línur)
Víair kostai kr. 25.00 í áskrift á mánuðl,
kr. 2.00 eintakið í lausasölu
Félagsprentsmiðian h.f.
Skjót veðrabrigði.
í síðustu viku varð vart skjótra
veðrabrigða á því sviði, sem
er í nánustum tengslum við
; Alþingi. Það var greinilegt,
að kommúnistar höfðu feng-
ið alveg glænýja Íínu, og
þar sem hún var framreidd
af sjálfum Einari Olgeirs-
; sýni, sem er nýkominn úr
Bjarmalandsför, er ekki úr
1 vegi að ætla annað tveggja,
; að hún hafi verið bókstaf-
lega fyrirskipuð þar eystra,
, sem pólitísk gerningaveður
verða til, eða að minnsta
kosti samþykkt af þeim, sem
þar blása oftast í glæður.
Tíðinda má ævinlega vænta,
þegar æðstu foringjar
kommúnista stíga ofan af
Olympstindi og ganga um
meðal lýðsins. Slíkt gera
goðin aldrei að nauðsynja-
lausu, og það sást þegar á
fyrsta degi, að kommúnist-
um þótti mikil nauðsyn á að
láta sjálfan foringjann Ein-
Þörf fyrír
ar Olgeirsson bjóða Alþýðu-
flokknum fullar sættir,
samvinnu eða samruna, eftir
því hvernig kaupin gerðust
á eyrinni. Allt í einu var far-
ið að tala um tvo verka-
lýðsflokka í Þjóðviljanum,
og má segja, að slíkt gerist
ekki á hverjum degi þar, og
er óþarfi að rifja slíkt upp.
Allir vita um þær fögru nafn-
giftir, sem kommúnistar
hafa jafnan valið Alþýðu-
flokksmönnum sem einstak-
lingum og flokki þeirra sem
heild á síðustu árum og ára-
tugum. Allt er betra en
íhaldið, var einu sinni sagt,
en kommúnistar hafa ekki
alltaf viljað taka undir það.
Þeim hefir verið miklu tam-
ara að segja, að ekkert sé
verra en kratarnir, og verð-
ur að segja, að kommúnistar
lúti lágt rétt einu sinni, er
þeir falla nú á kné og biðja
Alþýðuflokkinn ásjár.
nýja ffík.
Hvað, sem öllu öðru líður, er
, ■ hægt að slá einu föstu, þeg-
1 ar kommnúistar hafa orðið
. að brjóta odd af oflæti sínu
og biðja þá- ásjár, sem sízt
skyldi. Kommúnstar gera
sér grein fyrir því, að Hanni-
bal Valdimarsson og menn
af hans sauðahúsi • geta nú
ekki lengur komið að því
gagni, sem til var ætlast á
' sínum tíma. Þeir hafa geng-
ið sér til húðar á ótrúlega
skömmum tíma og var raun-
ar ekki á öðru von, þegar
litið er á efni og allar að-
stæður.
Kommúnistar eru búnir að sjá
eftir kosningarnar í síðasta
mánuði, að þeir þurfa að fá
nýja flík, og að réttt er að
fleygja þeirri, sem þeir hafa
verið í síðustu árin, út á
hauginn, þar sem hún á
heima. Vísir hefir oft bent
á, að kommúnistar mundu
fá að sanna hið fornkveðna,
að illt er að eiga þræl að
einkavin. í liðsaukanum, sem
kommúnistar fengu, voru
aðallega svikarar við sinn
fyrri flokk.
Hér í fámenninu hafa svikarar
alltaf átt erfitt uppdráttar,
og kommúnistar ætia nú að
sýna, að þeir ætla ekki að
ala Hannibal og félaga hans
til eilífðar, úr því að þeir
gerðu ekki meira gagn og
einkum af því, að þeir gerðu
ekki meira gagn lengur en
raun hefir borið vitni. Enda-
lok þessarra flokkssvikara
verður því eins og allra
annarra manna af sama
tagi.
OheppíEegasta aðferðin
Enginn vafi leikur á því, að
þörf kommúnista fyrir hjálp
er mikil, úr því að þeir velja
þá aðferð, sem getið hefir
verið, við liðsbónina. Óvíst
er hvort þeir hefðu getað
fundið óheppilegri aðferð en
þá, að láta sjálfan foringj-
ann lýsa fyrir alþjóð, að
kommúnistar sé komnir í al-
ger þrot, sjái hrun fyrir og
eygi ekkert annað úrræði
'í
en að fá kratana, já, kratana,
á verkalýðsböðla, til að
, jarga sér.
Kommúnistar hafa svo að
segja sýnt spilin sín,. áður
en þeir tru farnir að spila
lega fengið foringjum Al-
þýðuflokksins margfalt betri
aðstöðu í augum allra kjós-
enda en ella. Það er bezta
sönnunin fyrir hræðslu
kommúnista, sem eru mikl-
ir undirhyggjumenn, að þeir
skuli fara þannig að, og af
undirtektum Alþýðublaðsins
er ljóst, að Alþýðuflokkur-
inn gerir sér fyllilega grein
þessum yfirburðum sínum.
Hann segist ekki líta við
samningum við kommúnista,
því að hann ætli sér ekki að
láta kviksetja sig á 'sama
hátt og Héðin Valdimarsson
og Hannibal Valdimarsson.
og um leið háfa þéir vjtán- Það verðúr fróðlegt að fylgja
Minningarorð:
Daníel Þorsteinsson,
skipasmíðameistari.
í dag er til moldar borinn
merkur borgari þessa bæjar,
Daníel Þorsteinsson skipa-
smíðameistari, sem andaðist 20.
þ. m. eftir þungbær veikindi.
Hann var fæddur að Suður-
hvammi í Mýrdal 4. júní 1874.
Foreldrar hans voru Þorsteinn
Einarsson og Guðfinna Guð-
brandsdóttir. Daníel ólst upp á
Eystri-Sólheimum hjá Jóni
Þorsteinssyni og frú Ingibjörgu,
konu hans, myndarhjónum, er
gengu honum í foreldra stað.
Var hann hjá þeim, þar til Jón
hætti búskap og fluttist að
Klausturhólum í Grímsnesi, til
frú Sigríðar, dóttur sinnar. Eft-
ir það var Daníel um sjö ára
skeið í Drangshlíð undir Eyja-
fjöllum, en fluttist þaðan að
Lágafelli í Mosfellssveit árið
1895. Var hann þar tvö ár
vinnumaður hjá séra Ólafi
Stephensen.
Árið 1897 hóf Daniel tré-
smíðanám hjá Siguxði Árnasyni
trésmíðameistara í Reykjavík
og lauk sveinsprófi í þeirri iðn.
Vann hann síðan fyrst um sinn
ýmist að húsa- eða skipasmíði.
Aðstæður við skipasmíðar voru
þá býsna örðugar hér’ á landi
og gerólíkar því, er nú tíðkast.
í Reykjavík var þá engin lokuð
höfn og ekki aðrar bryggjur en
næsta ófullkomnar trébi’yggjur
fyrir uppskipunarbáta. Fiski-
skipin lágu á vetrarvertíð utan
línu, sem hugsast dregin frá
Batteríinu að austurenda Örfir-
iseyjar, en að vor- og sumarlagi
nokkru innar. Skipasmiðirnir
réru þá oftast á skipsbátum út
í skip þau, er gert skyldi við, og
voru einatt orðnir holdvotir,
þegar komið var um borð.
Höfðu þeir með sér smíðatól.
Vinnutíminn var um- þær
mundir 11 stundir á dag, frá kl.
6 að morgni til 7 að kvöldi.
Þannig voru aðstæður þær,
er Daníel Þorsteinsson átti við
að búa fyrst um sinn: En hann
átti eftir að lifa mikla þróun í
þessum efnum. Framfarirnar
— hafnargerð í Reykjavík og
stóraukin tækni, sem að ýmsu
leyti nálgaðist byltingu í vinnu
brögðum og þjóðfélagsháttum
— gerðust allar á manndóms-
■árum hans. Það var ekki vanda-
laust að semja sig að ýmsum
þessara gex;breytinga, en ég
hygg, að Daníel hafi yúirleitt
tekizt það giftusamlega. Olli
því traust skapferð hans, verk-
sýni og mannkostir. Hann réðst
til Slippfélagsins í Reykjavík
h.f. árið 1902 og var forstjóri
þess frá 1916 til 1932.
Árið 1932 vai’ð hann aðal-
stofnandi skipasmíðastöðvar-
innar Daníel Þorsteinsson &
Co., sem brátt varð landskunn
og hefur alla tíð veitt íslenzka
bátaflotanum ómetanlega þjón-
ustu,
Daníel var einn af stofnend-
um Fríkirkjusafnaðarins í Rvík
með þessu máli á næstunni,
því að varla getast kommún-
istar upþ við fyrstu tilraun.
Framsóknarmenn mæna líka
til kommúnista, svo sem lesa
má í Tímanum, og vona
greinilega, að næst verði
leitað til sín.
og lét sér alla tíð mjög annt um
starfsemi hans. Hann söng
mörg ár í Fríkirkjunni, enda á-
gætur raddmaður. í Oddfellow-
reglunni var hann frá 1923 og
mat þann félagsskap mjög mik-
ils.
Daníel kvæntist árið 1901
eftirlifandi konu sinni, Guð-
rúnu Egilsdóttur frá Minna-
Mosfelli í Mesfellssveit, en þau
höfðu kynnzt á Lágafelli, þar
sem bæði áttu heima á árunum
189.5—’97. Hjónaband þeirra
var svó ástúðlegt og farsælt
sem verða má, enda samvalin
sæmdai’hjón. - Þeim varð sex
barna auðið, og eru 5 þeirra á
lífi: Egill, deildarstjóri hjá
Sjóvátryggingarfélagi íslands
h.f., kvæntur Guðrúnu Eiríks-
dóttur; Þorsteinn skipasmíða-
meistai’i, kvæntur Láru Guð-
mundsdóttur; Þórdís, gift Sig.
Skúlásyni kennara; Marta,
gift Lárusi Ástbjörnssyni
gift Stefáni Richter framkv,-
stjóra. Eina stúlku, Önnu Þor-
bergsdóttur, gifta Magnúsi Guð-
jónssyni sjómanni, tóku .þau
hjónin til fósturs mánaðar-
gamla og ólu hana upp.
Daníel Þorsteinssorí var gagn-
mei’kur fulltrúi þeirrar kyn-
slóðar, sem nú er senn horfin af
sjónarsviðinu. Hann var glæsi-
legur rnaður að vallarsýn, hár
og þrekinn og svipurinn höfð.-
inglegur. Gleðimaður var hann
í vinahópi, en alvörumaður
hversdagslega og var ávallt
gott að hitta hann* og eiga tal
við hann. Á ævistarf sitt sem
iðnrekandi leit hann ávallt
fyrst og fremst sem þjónustu í
þágu sjávarútvegsins, þess at-
vinnuvegai’, sem afkoma ís-
lendinga og menning hvílir
mjög á. Hlutdeildar Daníels í
íslenzkum skipasmíðum verður
áreiðanlega minnzt með mak-
legri viðurkenningu, þegar
saga þeirrar iðngreinar verður
skráð.
Snemma í vor; sem leið,
kenndi Daníel sjúkdóms þess,
ér varð banamein hans. L’ækn-
ingaaðgerðum varð þá litt við
komið á svo öldruðum manni,
og biðu hans því ekki annað en
þungbærar þjáningar, sem
reynt var að létta eftir föngum.
Honum skildist brátt, að hvei’ju
stefndi, og hann hlýddi æðru-
laus kalli dauðans með hugar-
ró trúaðs manns, sem álítur þau
miklu umskipti aðeins inn-
göngu til æðra lífs.
Blessuð sé minning hans.
Sigurður Skúlason.
Bjartari bær.
Eftii’farandi hefur Bergmáli
borizt frá „Borgara":
„Það er smám saman að verða
bjartara yfir bænum. Oft hefur
mér oi’ðið umhugsunarefni, að
Reykjavík var í rauninni litrík-
ari borg hér áður fyrri, t. d. upp
úr aldamótunum, en á seinni
tímum. Orsökin var sú, að áður
fyrr voru flest hús byggð af
timbri og klædd með bárujárni,
og óhjákvæmilegt að mála. Fyr-
ir bragðið varð „liflegur" blær á
bænum, en ekki var um neitt
samstarf einstaklinga að ræða
um málun, að ég hygg, og gat því
komið fyrir að nágranni ein-
hvers, sem málað hafði hús sitt
smekklega, málaði sitt i einhverj-
um ljótum og annarlegum lit, og
man ég eftir þvi, er slíkt kom fyr
ir, að maður sem fram hjá gekk,
hafði á oi’ði, að bærinn yrði eins
og „skjöldótt belja“ með þessu
áfi’amhaldi. En enn í dag gæti
verið ástæða til þpss að hvetja
menn til þess að velja smekk-
lega liti. Og nú er einhitt, sein-
ustu árin, kominn nýr hugur 1
menn, að mála og láta húsin fá
bjartari blæ.
Grár steinninn —
Þegar steinsteypuhúsin komu
til sögunnar varð reyndin sú, að
mörg hús voru látin standa ó-
máluð, og enn i dag er aragrúi
húsa ómálaðui’ — en grár steinn-
inn er óaðlaðandi, en sem betur
fer fer þeim nú fjölgandi, sem
sjá hver fegurðarauki það er, að
steinhúsin séu máluð — og 1
ljósum litum. Þegar ekið er um
Suðurlandsbrautina til dæmis,
þar sem nýtt íbúðarhverfi er ris-
ið upp, fer það ekki fram hjá
neinum, hvað það lífgar allt upp,
að byrjað er að mála húsin. Þá
er þess skammt að minnast hve
miklum stakkaskiptum tók stór-
hýsið mikla við Hlemmtorg,
Hverfisgötu og Laugaveg, er það
var málað. Ýms vei’zlunarfyrir-
tæki ganga á undan með góðu
eftirdæmi, sbr. hið nýja mikla
verzlunarhús Garðar Gislasbn &
Co. við neðanverða Hverfisgötu,
og nú er verið að dubba npp á
’Edinborgarhúsið i Hafnarstræti,
búið að mála það í ljósum litum.
Sóðaskapur.
Allt er þetta í rétta átt og
Reykjavik öll verður án éfa með
æ bjartai’i blæ, svo að unun verð-
ur fyrir augað. En það er annað,
sem ekki er gaman að sjá, og það
er ruslið á götunum, og víðar,
sem réttilega var fundið að í
Bergmáli í fyrri viku. Eg gekk
niður Hverfisgötu að morgni
dags i fyrri viku og blöskraði að
sjá pappirstætlurnar, umbúðar-
ræksni, pappakassa, bréf utan af
pylsum og hvað eina á gangstétt-
inni og meðfi’am henni, einkan-.
lega á kaflanum milli Bergstaða-
strætis og Bankastrætis. Og
svona er þetta víðar. — Erlendis,
í borgum, þar sem þrifnaður er
á háu stigi, vai’ðar’það sektum,
að kasta rusli á göturnar.
Vitanlega verður að sjá fyrir i-
látum undir ruslið. Er mönnum
nokkur voi’kunri, ef slikt er ekki
fyrir hendi. .En götur eiga ekki
að vera ruslakistur. Það ætti að
vera metnaðarmál allra, að kippa
þessu í lag. Einkunnarorðin ættu
að vera: Bjartari og þriflegri
bær. — Borgeri."
Málflutningsskrif stoía
Páll S. Pálsson, hrl.
Bankastræti 7, sími 24-200.