Vísir - 07.10.1959, Blaðsíða 4

%
VI8IE
Mtðvikudaginn 7. október 1959
Þeir tóku mig tveir þegar ég
kom út úr lestinni og leiddu
mig inn í bílinn. Það var fátt
fólk á stöðinni, klukkan var
langt gengin tólf.
„Hvert ætlið þið með mig?“
spurði ég.
,.Á Warren hótel,“ svöruðu
mennirnir, „það er við Aðal-
stræti.“
,Æg geri ráð fyrir að annar
hvor ykkar sé Róbert R. Long,“
sagði ég, ,,það er nafnið sem
stendur á pappírunum mínum
frá Washington.“
„Nei, ekki er það nú beinlín-
is, en það er hann sem sendir
ckkur. Róbert Long ætlar að
ganga að eiga ungfrú Ann
Grenell frá Wichita um næstu
helgi og á annríkt í kvöld. Þú
hittir hann ekki fyrr en á
morgun.“
Þeir óku af stað með mig, og
nú datt þeim í hug að ef til vill
væri ég svangur. Nei, ég hafði
fengið nóg að borða í lestinni,
aftur á móti langaði mig í kaffi.
Mennirnir hugleiddu ósk mína,
en sá hængur var á uppfyllingu
hennar að engin kaffistofa í
Garðaborg var opin lengur en
til klukkan tíu.
„Jæja, það er nú sama, við
útvegum þér kaffi fyrir því,“
sögðu mennirnir og óku enn.
Hér var Warren hótel.
Mennirnir þekktu að sjálf-
sögðu sitt heimafólk og vissu
hverju þeir gátu lofað: gest-
gjafinn á hótelinu Mr. Tom
Mahay lét umsvifalaust opna
kaffistofuna og hella upp á
könnuna. Mennirnir tveir sett-
ust með mér að drykkju. Þeir
voru báðir yngri en ég, Jesse
Scott fasteignasali og trygg-
ingarforstjóri og Stuart Boöne
íorseti verzlunarráðsins
(Chamber of Commerce), hann
var einnig meðeigandi Henkle
verksmiðjunnar sem framleiðir
vatnspípur og dælur fyrir á-
veitur á akrana.
Nú fékk ég mína fyrstu
kennslustund um Garðaborg
(Garden City). íbúarnir eru
ellefu eða tólf þúsund að tölu.
Borgin er verzlunar- og menn-
ingarmiðstöð hveitiræktarhér-
aðs í suðvestur Kansas. Stolt
hennar og höfuðprýði er Finn-
up garðurinn, sem hefur innan
vébanda sinna stærsta dýra-
garð Kansasfylkis og stærstu
útisundlaug heimsins, 220 sinn-
um 330 fet að flatarmáli og
tekur þrjár milljónir gallóna af
vatni. Auk þess eru í garðinum
leikvellir, íþróttasvæði og gras-
flatir handa almenningi til að
hvílast á í tómstundum. Eg átti
eftir að sjá það og sannfærast
um, að vinir mínir höfðu
engar ýkjusögur sagt mér af
ágæti þessa lýstigarðs: hans
líki ætti að vera sem viðast á
jarðríki svo fólkið gæti dýrkað
þar fegurðina og glaðst af
verkum sínum undir augliti
himinsins. En nú fóru allir að
sofa, og við vöknuðum upp til
næsta dags í sólskininu. Eg sá
út yfir þessa borg úr gluggum
mínum á 5. hæð. Hún stendur
í grunnum dal Arkansas árinn-
ar, í skógarlundi sem íbúarnir
hafa ræktað upp til skjóls og
skrauts. í norðri og austri
liggja akurlöndin endalaus og
lengra en auga sér, en í suðri
xisa lágar grashæðir, sem eru
ekki annað en sendinn bithagi
í eigu ríkisins. Þar er ekkert
jæktað, en þar ganga á beit dá-
litlar hjarðir villtra vísunda,
(buffalos), sem eru. alfriðaðir,
eitthvað um 200 dýr, leifar af
hinum miklu hjörðum fortíð-
arinnar, Ameriku-vísundinum,
sem skammsýnir veiðimenn út-
rýmdu að mestu leyti. Seinna
á þessum degi var mér ekið út
í hagann til þess að sjá hin
frægu dýr í sínu gamla og eðli-
lega umhverfi. Þeir geta verið
mannýgir, var mér sagt, það
væri rétt að umgangast þá með
varúð. í Nebraska og víðar í
Miðvestur-ríkjunum er einnig
nokkuð af villi-vísundum, og
mun nú tryggt að stofninn
haldi velli, en líði ekki undir
lok í heiminum.
Jesse Scott kom í Warren-
hótelið klukkan 9 til að
skemmta mér og drekka með
mér morgunkaffið. Hann ekur
í einum þyngsta og dýrasta
fólksbíl Bandaríkjanna, Ford
1959, Galaxie, fluglínubyggð-
um, með 300 hestafla vél, loft-
kælingu, svo Jesse getur fram-
leitt vetrarloftslag innan dyra,
ef honum finnst of heitt.
Framan til við vélarhlíf eru
hreyfanlegir ljóskastarar not-
aðir við fugla- og dýraveiðar í
myrkri. Stálþakinu má lyfta og
hver væru helztu áhugamál
mín, en eg svaraði og sagði að
eg hefði áhuga fyrir öllu milli
Himins og jarðar. Jæja, þá var
ekki annað en byrja. Þeir byrj_
uðu á því að stefna til sín blaða-
mönnum og ljósmyndasmiðum,
því næst var keyrt með mig
upp í útvarp og eg látinn svara
þar ýmsum spurningum um
mannlífið á íslandi, veðrið,
gróðurfarið og þess háttar, og
auðvitað gleymdi eg ekki að
hrósa Garðaborg og Ameríku,
eins og þær áttu líka marg-
faldlega skilið.
Næst fóru þeir með mig út á
velli mikla utanborgar, þangað
sem þeir höfðu í fóðurgerði
(Feed Yards) 10 eða 12 þús-
und holdanaut. Þau eru fóðruð
þar í 120 daga áður en þau eru
send til slátrunar, en ekki látin
ganga á grasi nema fyrri hluta
ævinnar. Bændur úr nálægum
byggðum koma nautum sínum
fyrir hér og borga að sj álf- *
sögðu hæfilegt gjald fyrir.
Ekki þarf nema 13 menn til að
gegna í þessu útiloftsfjósi,
enda eru öll störf unnin með
fullkomnum vélum. Fóðrið er
blanda úr ýmsum efnum, alfa-
alfa mjöli, eggjahvítuefni, eins
Aðalgatan í Garðaborg, Kansas.
Guðmundur Daníelsson:
ágætu holdanautabúða heitir
Stan Fansher, ungur maður og
glaðlegur, en eigandinn er Earl
C. Brookover, mikill maður á
velli og heldur fátalaður í auð-
legð sinni. Báðir notuðu þeir
Cowboyhatta, svo sem hæfði
stétt þeirra og stöðu.
Það þykir mér líklegt, að hér
á Suðurlandi mætti með góðum
hagnaði reka búskap með
holdanautum, eins og í Garða-
borg, en töluverða véltækni og
góða búfræðimenntun þarf til
að stjórna slíku búi.
Þennan dag var mér og sýnd
hveituþurrkunarverksmiðj a.
Gamli vélakosturinn var orð-
inn úreltur og nýr fenginn í
staðinn. Yfirleitt virtust mér
allar vélar nýjar í Ameríku, og
þær sem framleiddar eru í ár
eru hraðvirkari og fullkomnari
GESTUH í
Garðahnrg
Fyrri hluti.
leggja það niður í bílinn að aft-
an með vökvaþrýstivél rafknú-
inni ,og þarf ekki annað en
styðja á hnapp í mælaborðinu
til þess að stjórna henni. Margt
fleira hefir þessi bíll til síns
ágætis, þó eg nenni ekki að
telja það upp frekar, nema
hann er 4910 pund að þyngd
og kostaði hátt á fimmta þús-
und dali.
Við Scott fórum nú út að
aka í bilnum góða, fyrst á fund
Roberts Longs framkvæmda-
stjóra verzlunaráðsins, sem las
yfir mér uppkast að dágskrá
handa mér til að lifa eftir með-
an eg stæði við í þessari borg.
Hann spurði mig að vísu fyrst
konar súrheyi og þar fram eft-
ir götunum. Þrír stórir bílar
anna allri fóðurgjöfinni. Vélar
blanda fóðrið um leið og þær
hlaða því á bílana, sem síðan
aka meðfram nautgripagirðing-
unni og blása fóðurblöndunni
út úr röri beint ofan í stein-
steyptar jöturnar, sem eru
'meðfram girðingarhólfunum
|utanverðum. Þegar þurfa þyk-
ir, líklega einu sinni eða tvisv-
^ar á fóðurtímabilinu, eru naut-
in sett í vél, sem vegur þau,
(brennimerkir, þvær þau og
.bólusetur, og er þetta mjög vís-
indaleg vél og koma nautin út
'úr henni sem ný og betri naut!
Framkvæmdastjóri þessara
Villtir vísundar í haga í nánd við Garðaborg.
en þær, sem komu á markaðinn
í fyrra.
Eitt af því sem einkennir
bæjarlífið í Garðaborg eru
klúbbarnir. Mér var boðið til
hádegisverðar í þrem klúbb-
um, og mættu frá 60 til 160 í
manns í hverjum. Fyrsta var;
það Lions klúbburinn, þá Ró-1
tary klúbburinn og að síðustu
Kiwanis klúbburinn. í þessum
klúbbum mætast félagarnir við
einfalda máltíð einu. sinni í
viku og ræða hugðarefni sín og
hlusta á fyrirlestur. Eg varð
að sjálfsögðu að fræða gest-j
gjafa mína um ísland, það var
ekki of mikið fyrir alla vin-
semdina. Ekki sést kvenmaður
á fundum þessara klúbba,1
heldur geymir hver bóndi sínal
eiginkonu heima, minnugur
þess sem skrifað stár: „Vei
þeim sem freistingum veldur.“
Þá er annað í fari Garða-
borgar ólíkt okkar bæjarlífi:j
opinber danshús fyrirfinnast
þar ekki, drykkjuskapur á al-.
mannafæri er óþekktur. En ef
fólk vill á laugardágskvöldum
skemmta sér við dans og drykk, I
þá er ekið út í félagsheimili
einhvers klúbbsins og framin
þar sú dægrastytting sem hjart-|
að girnist. Eg vík síðar ögn
nánar að því efni, en held nú
áfram að ræða hversdagslífið.
Mér var einn daginn ekið út
í landbúnaðar tilraunastöðina1-.
þeirra, Kansas Agricultural Ex-
periment Station, sem hélt uppj
á 50 ára afmæli sitt árið 1957.
Tilraunastjórinn, Dale Edel-
blute, ættaður frá Hollandi, ók:
mér um lendur hennar ogr
skýrði fyrir mér starfssviðl,-
hennar, rannsóknir og niður-
stöður. Forstjórinn, Andrew B.
Erhart, tók við mér á eftir ogj
fyllti í þær þekkingareyður,,
sem Edelblute hafði skilið eftip
í mér. Eftir heimsóknina vissi
eg því allt um akuryrkju Kans--
asríkis og mestallt um aðrap
greinir landbúnaðarins!! —+
Tilraunastöðin dreifir vísinda-
legum niðurstöðum sínum út til
bændanna með útvarpsfyrir-
lestrum, bæklingum og me£í
búnaðarnámskeiðum. Líklegal
hefir fátt eða ekkert orðið ak-
uryrkjunni í Kansas og öðrum(
þurrviðrasömum héruðunt
Bandaríkjanna til meiri hags-
bóta en dæluveiturnar, sem i
Kansas ríki voru fyrst reyndafl
1912 og hafa síðan orðið æ út-
breiddari með hverju ári. Ýms-
ar aðferðir eða kerfi eru i
notkun, en algengasta vökvun-
araðferðin er sú, að brunnar!
eru grafnir í akurlöndin, dælail
sett í hvern brunn og pípur úp-
málmi, boldangi eða plastl
lagðar frá dælunni um akrana1:
þvera og endilanga, og göt áí
pípunum þaðan sem vatnicS
streymir eða spýtist út um,
Allur gróður, jafnt trjágróður,
korn, fóðurgras og blómjurtin
ná helmingi meiri þroska þap
sem vökvað er.
Svo er kvöldið komið og þeip
Robert Long og Jesse Scott takal
mig méð sér í skemmtireisu úti.
á landsbyggðina. Hvarvetna er,
margt að sjá í þessu blómlegai
héraði. Við komum þar sem dá-
lítill golfvöllur er markaður á
grundina og sundlaug fyrir
enda hans og snoturt veitinga-
hús handa gestum og gang-
andi. Við göngum inn og fáum
okkur drykk og verðum létt-
lyndir af honum og hrópum
Saludas! — Síðan er ekið,
heimleiðis gegnum akrana.
„Sérðu þessa?‘ spyr Jesse og
stöðvar bílinn. Það er kanína
handan við akurinn. Þær eru
of margar í Kansas og valda
tjóni. Jesse þrífur upp ein af
skammbyssum sínum, en hann
á sextán skammbyssur og fimm
riffla og elskar þessi vopn sin.
„Viltu skjóta hana?“ spyr
hann.
„Nei takk, eg vil helzt kom-
ast hjá því að drepa nokkurn
hér í Bandaríkjunum,“ svara
eg. Og Jesse Scott skýtur kan-
ínuna í þriðja skoti á heljar-
löngu færi og það bergmálar
hátt í nálægum skógarlundi.
Jesse Scott ekur oft út á slétt—
una með skammbyssur sínar ogj
Frh. á bls, 9. j