Vísir - 30.12.1959, Síða 3

1 Mi^vikudaginn 30. desember 1959
VfSlB
B^eir komu og sóttu mig ,á
rauðum bíl. Þeir voru þrír.'
f>að voru Baldur og sonur
hans og svo Guðmundur „skipþ-
er‘.. Ég hafði einu sinni hitt
hann áður. Það var í einhverri
smáferð með Baldri. j
Það var meiningin að skreppa
í vatnið og renna. Þetta var á
sunnudegi á þessu hausti, sem
var ekkert haust og kom eftir
sumar sem var ekkert sumar.
Alveg rétt er það nú ekki, því
að nóg rigndi, í þeim skilningi
var það alfullkomið haust. Nei,
það sem ég á við er, að maður
var svikinn um haustlitina,
þessa einstöku litadýrð, sem
ein frostnótt skilur eftir, þegar
hún fer höndum um heiðalönd
og kjarrskóga síðla hausts.
Þetta, sem öllum verður ó-
gleymanlegt, sem hafa séð loga
í litskrúði haustlaúfsins. Já,
haustlaufið er fallegt, og það er
alltaf eitthvað ljóðrænt við að
sjá það flögra um loftið. — En
þessi haustgrái sunnudagseftir-
miðdagur var svo sem ekkert
þesslegur, að maður ætti að
dolfalla í neinu haustlaufa
himnaflugi, og það sízt af öllu
með jafn jarðföstum ferðafé-
laga og Guðmund „skipper"
við hliðina á sér, sem hóf sam-
talið með því að tala um ána-
maðka og nillaði nokkrum'
feitum hlunkum i lófunum.
„Þeir eru að ná sér eftir sjokk-
ið,“ sagði hann. Baldur start-
aði og brosti, og lagt var af
stað.
Eftir nokkurt hlé hélt Guð-.
mundur áfram: „Blessaðir,
nú eru þeir alveg eins og ný-
slégnir." Ég leit við og sá, að
hann stakk möðkunum niður í
mosakassa, og mér varð að orði,
hvort hann væri að koma sér
upp heilsuverndarstöð fyrir
ánamaðka. „O, nei, og sussu
nei, hreint ekki, en þeir voru'
sjokkeraðir þessir, get ég sagt
þér.“ — Ég fór nú að verða
hálfforvitinn og óskaði eftir
upplýsingum í málinu. — „Nýj-
asta tækni, góði, rafmagns-
fiskirí, þú hefur vænti ég lesið
um rafmagnsfiskiríið hjá þýzk-
urum og allt þetta, sem Gísli
okkar Halldórsson er að skrifa
um. Allt heilagur sannleikur.
Við bara yfirfærum tæknina á
ánamaðkabisnesinn. Þegar við
erum alveg í hönk með maðka,
þá hleypum við dálitlum straum
í jörðina. Aðferðin er leyndar-
mál, en upp þjóta ormagrey-
in eins og eldibrandar, og mað-
ur er ekki lengi að góma þá.
En svo verða þeir svolítið domm
fyrst, sko, sjokkeraðir, en ná
sér fljótt og verða eins og
greifar á eftir. En þú skalt ekki
vera að reyna þetta neitt sjálf-
ur, því að það þarf sko ex-
perta eins og okkur Baldur í
svona rafmagnsfiskirí, aðrir
geta skaðað sig á því,“ segir
„skipperinn“ með sínu breið-
asta brosi og treður í pipuna.
Við ökum, sem leið liggur
austur heiði. Umræðuefnið er
hið sama og tilefnið, veiðar á
sjó og landi, því að þeir eru
skyttur og fiskimenn jafnt í
fersku vatni sem söltum sjó.
Það er stærðar Browning tví-
hleypa þarna aftur í skottinu,
og ég segi: „Blessaðir, þið far-
ið þó ekki að skjóta við vatnið,
því trúi ég ekki.“ „Nei, nei,
hún er bara þarna. Hún er oft í
bílnum. Það er ekki hægt að
hafa hana í bátnum. Þar eyði- ,
leggur saltjoftið allar almenni-
legar byssur.“ — Mér' er alltaf
meinilla við fugladráp, og þó
skil ég veiðimanninn stundum
mætavel. Sérstaklega veiði-
menn eins og „skipperinn",
sem alinn er upp hérna vestur
við sjó og hreint ekki í nein-
um allsnægtum, enda segir
hann: „Ég hef borið byssu, síð-
an ég fór að skríða. Fuglarnir
voru eini kjötmaturinn, sem
maður fékk, svo það var ekki
verið að spyrja um nein leyfi
þá. Og ekkert, sem hét að
roðanum. Þegar búið .verður að
innieiða ámóta réttíáta kjör-
dæmaskipan í Reykjavík og
tiðkast á öllu landinu, getur
Guðmundur því orðið nokkuð
margra atkvæða ígildi, svona
að minnsta kosti á borð við
meðal Seyðfirðing upp á gamla
vísu.
Við ökum út af þjóðveginum
í áttina til vatnsins. Það er allt
á floti, og senn sitjum við fast-
ir í mýri, þrátt fyrir okkar tvö
drif og nákvæman kunnug-
leika á leiðinni. Þá byrjar það
Kilinum. Ótal smálækjaspræn-
ur hvítfyssa þar niður brekkur
og gil og hnýta silfurstrengi j
svörtum hlíðum. — Það er að
syrta að, og senn mun skella
á rigning eða jafnvel slydda,
svo kalt er í veðrinu þarna
uppi í heiðinni. Þar er oftast á
vetr'um nokkrum stigum kald-
ara en í Reykjavík.
Við göngum með vatnsbakk-
anum. Það er óvenjulega mik-
ið í vatninu. Þeir hafa aldrei
séð svona mikið í því, nema
um hávetur eða í leysingum.
★ J(u
'irqu' ~s\faran:
IIAUST
Ui
í
VATHIfl
Nú sýnist miklu lengra
hólmann en endranær,
gerir háflæðið í vatninu.
ef ég fæ einn á pípu“. — Brátt
fær Baldur annan, og Guð-
mundur fær meira en einn > á
•pípu. Og svo ske þau undur og
býsn, að eitthvað kvikt virðist
vera nálægt mínu dufli. Og
mikið rétt. Hann er bara á hjá
mér líka. Aldrei hafði mér þó
dottið í hug, að ég ætti eftir að
veiðá fisk í vatninu. í öllum
öðrum ex-indum hafði ég áður
þangað farið. Til þess að ganga
um, skoða blóm, fugla, hreið-
ur og til þess að gera bara alls
ekki neitt, allt annað en veiða.
Það hafði aldrei að mér hvai’fl-
að, en nú var það staðreynd,
og urriðinn minn var hreint
ekkert ómerkilegri skepna en
sá, sem „skipperinn" var
drýldnastur yfir. —- Þetta er
nú meiri demban, byrjar sem
hreint skýfall, þessir líka
hlemmistóru dropar, sem detta
i á vatnsborðið með skettu, svo
að smávatnssúla rís upp und-
an hverjum dropa, sem fellur.
| — Baldur hefur landað öðrum,
• og Guðmundur öðrum, og Guð-
i mundur er tvíbúinn að missa
dufl og auðvitað stórfiskur á í
bæði skiptin. f annað skiptið
út í húkkar Óskar duflið, en sá
Þa<3 stóri þá auðvitað farinn af. —
Við pag er farjg ag blotna duglega
banna neitt.“ -r— „Ekki varst streð, að tékka, moka, hlaða
þú méð honum afa þínum, þeg- undir. Margar tilraunir eru
ar Jónas pól kom að honum í gerðar og ákaflega fræðilegar
Selsvörinni?", vikur Baldur í umi'æður eiga sér stað, raunar gerum árangurslausa tilraun j 0kkur, svo að göslað er í land,
talið. „Nei, nei.“ „Hvernig var fylgja þær alltaf öllum fest- til þess að vaða út í hann, en og menn tylla sér á steina og
það?“ spyr ég. „Það var svo ingum, því að. það er mín það fer óðara upp fyrir stíg- fa sér sjóðandi kaffi, kolsvart,
sem ekkert. Gamli
var svo íngum, því að. það er mín það
maðurinn reynsla, að helmingur af tím- vélin, þótt klofhá séu. Svo við og þykkar jólakökusneiðar með.
anum við að losa bíl fari jafn- hættum við tilraunina. Mikill Kjarnakostur það. ____ Menn
an í að tala um, hvernig eigi munur er að sjá hólmann nú og hafa hreint ekkert getað talað
. að loga hann. þg gkal það fns_ sígast, þa Var hann allur vax- saman Svo lengi, að endurlífg-
lega viðurkennt, að Baldur er inn háu blágresi, fagurbleikiun
sá ræðustytzti bílalosari, sem fjalldalafíflum og gróskumik-
ég þekki, og hefði þó stundum illi, blaðgrænni stórhvönn. En
verið efni í ræðustúf hjá hon- nú standa aðeins eftir gráir og
um, eins og þegar við festum svai’tir hvannastúfarnir. Lit-
gamla bilinn hans í sandi á fagri sumarhólminn er nú líf-
leiðinni í Landmannalaugar hér laust vetrarsker. |
á árunum, þegar ferðir voru
Hann vill fá einn á pípu.
stóð þai-na i fjörunni með
byssu, og Jónas heiðui’smaður-
inn spurði: „Hvað ert þú að
skjóta, Þórður minn?“ —
„Máv.“ En hvað flaut í flæðar-
málinu, það tölum við ekki um.
O, blessaður, það var ekkert
vesen með svoleiðis þá, þetta
var bara lífsbjörgin.“
Ég hef alltaf vitað, að Guð-
mundur væi’i vaskaekta Vest-
urbæingur alveg eins og Bald-
ur, en af því að afi hans hefur
þarna boi'izt í talið, voga ég að
inna eftir afanum og svo ein-
hvei’ju fleiru á eftir. Og í ljós
kemur þá, að
uppi’unavottoi’ð
Vesturbæingur,
séra E.jarna og
Péturssyni, lagt
alfullkomnara
getur enginn
að meðtöldum
Erlendi sáluga
fram, því að
afar hans voru Þórður í Odd-
geii’sbæ og Þorsteinn í Kvöld-
roðanum á Grímsstaðaholti, og
sjálfur býr Guðmundur Sigurðs
son í Steinabænum, sem raun-
ar heitir í’éttu nafni Að Stein-
um, og ættingjar hans eru enn
til húsa í Oddgeii’sbæ og Kvöld-
þangað svo sem einu sinni eða
tvisvar í viku, og við allir nán-
ast spariklæddir, fínir menn til
engra stórræða búnir. En það
blessaðist einhvern veginn þá,
og eins fór í þetta sinn. Það
tók bara sinn klukkutíma, og
þeim tíxna fannst Guðmundi
illa vai'ið, því að hann var orð-
inn óþolinmóður eftir að renna.
Við stöndum á hæðinni fyr-
ir ofan vatnið. Heiðin er kom-
in í vetrarham, grágul sinan
hylur hæðir og mýrar. Hún er
eitthvað svo eyði- og auðnu-
leysisleg, að jafnvel brúnar og
svartar víðisrenglur vei’ða
nokkur búningsbót, að ég nú
ekki nefni hvítan hreindýra-
mosann, sem sker sig úr ljós-
grænum mosaþembunum. Þeg-
ar við göngum niður að vatninu,
verða gróðurleifarnar litskrúð-
ugi’i, því að þarna hafa nætur-
frostin skilið eftir sig fingra-
för og stöku rauð maríustakks-
blöð, og marglitt bláberjalyng-
ið lífgar upp á landslagið. Svo
eru þarna líka fagurgi’ænar
krækilyngshríslur, og á þeim
er nokkuð af berjum, sem eru
mieyi' og spýta dökkrauðum
safanum, þegar þau eru snert,
því að þau hafa rétt aðeins
frosið. Niðri á vatnsbakkanum
er allt á floti. Gi’óðurinn hefur
beint fúnað í þessai’i vætutíð,
og hér er gróðurlendið enda-
lausar, grágular sinubreiður og
mórauðir mýrai’flákar. Enn er
skaplegt skyggni. Þó nokkur
snjór er í Súlum og einhver
ögn í Skálafelli, en litið í lág-
fjöllunum, írafelli og Sand-
felli. Heilmikið er af sauðfé í
Tanginn er sagður einna álit-
legasti veiðistaðurinn, og út frá
honum er vaðið og kastað svo
langt út sem mögulegt er. Við
höfum flot og beitum raffjörg-
uðum ánamöðkum. Það er suð-
austan átt. Vatnið er grátt.
Sums staðar gárar á það, svo
vatnsflöturinn verður í þessari
birtu rétt eins og hogginn
krystall. Nú er hann að skella
á, yfirborð vatnsins verður
sums staðar nærri svart og á
öðrum stöðum eins og smárið-
ið vírnet eða ristar. — Það
skeður nokkuð samtímis, að sá
fyi’sti tekur á hjá „skippernum“
og demban skellur á. Hann veð-
ur í land og landar. Allra fal-
legasti IV2 punds urriði, stinn-
ur og feitur. Ég hef líka labb-
að i'land til þess að skoða veið-
ina. „skipperinn* er ánægð-'
ur, treður í pípuna, kveikir í
og segir: „Er alltaf ánægður,
aðir af kaffinu fá þeir sér smá
kjaftatörn. — Kannske var það
upphafið, að ég hafði orð á því,
að kaffið væri sterkt. Ekki
þótti Baldi’i það. — „Þú hefðir
átt að di-ekka kaffið hflá Guð-
mundi Helgastaða. Það var nú
svartur sopi.“ „Nú, hvernig
þá?“ — „Jú, sjáðu, þegar við
vorum að heimsækja hann á
kvöldin og konan hans bar
okkur kaffi, fannst honum það
aldrei nógu sterkt og sagði:
„Jóhanna, heldurðu þú gefir
drengjunum þetta nærbuxna-
vatn?“ Hann var eiginlega
aldrei ánægður, nema . það
væri svo þykkt, að hægt væri
að borða það með skeið og
gaffli.“ — „Þekktii’ðu Helga-
staða-Guðmund vel, Baldur?“
— „Já, við vorum góðir vinir,
þótt 40 ára' aldursmunur væri
á okkur. Ég fór oft á skytterí
með honum.“ — „Var hann
svona andskoti lyginn og
af er látið?“ „Nei, nei, bless-
aður vertu, hann gat auðvitað
krítað eins og aði’ir, en það
var meira að hann væri neyð-
arlegur í tilsvörum, hálf-svar-
aði stundum og var meinhnytt-

Baldur með hluta af aflanuni.