Vísir - 04.03.1960, Side 11

JTöstudaginn 4. marz 1960
YtSIR
11

.U ' ' - twí _
Það er betra að fara varletra á Hveravöllum.
Hveravellir eru ferða-
mannastaður.
Flestir eða allir erlendir
ferðamenn sem hingað koma,
telja ísland í fyrsta flokki
þeirra landa sem tígulegust eru
og fjölbreyttasta náttúrufegrð
bjóða ferðaminninum. Hvar
sem um landið er farið opnast
ný tilbreytileg fegurð. Ekkert
byggðarlag er öðru líkt, svo að
hvert þeirra birtir gestinum
sína sérkennilegu fegurð. Hvert
fjall ber sinn eigin svip og eig-
in tign. Jökulbungur og skrið-
jöklafossarnir varpa hver um
sig frá sér sínum sérkennilega
töfraljóma. Svo má lengi telja.
En hvergi birtist jafn ómæl-
anleg töfrandi fegurð sem á ör-
æfum íslands. Hver sá sem einu
sinni hefur litið inn um það
,,gullna hlið“ verður svo töfrað-
ur af fegurðinni að hann þráir
hálendið jafnan síðan. Svo
verða menn djúpt snortir, að
vinnudrengurinn og bóndinn
sem smalað hafa fé um heiðar
og háfjöll í hreggviðrum hausts-
ins, (en stundum eru líka dýr-
legir haustdagarnir og haustlit-
irnir yndislegir), þrá göngurn-
ar aftur. Að það er fegurð há-
lendisins, sem seiðir og laðar,
sannar þessi vísi Ásgríms Krist-
inssonar, er varð til þegar hon-
um enn á ný opnast sýn um
suðurheiðar og til háfjalla og
jökla:
Enn um þetta óskaland
ótal perlur skína.
Átti ég fyrir sunnan „Sand“
sumardrauma mína.
Og margir munu mæla vilja
bið sama. Fáum hefur auðnast
að sjá alla fegurð lands síns og
allra sízt átt þess kost að ferð-
ast imi néma lítinn hluta há-
lendisins. En hver sá er sælli
en annars væri sem notið hefur
fegurðar þess á einum eða öðr-
um stað.
Forganga
Ferðafélagsins.
Ferðafélag íslands hefur á
undanförnum áratugum unnið
ómetanlegt starf. Það hefur öll-
um öðrum fremur opnað augu
okkar fyrir dásemdum öræf-
anna og ekki látið sitja við orð-
in tóm. Það het”' sem kvmnugt
er reist sæluh'- óbyggðum á
fegurstu og sérkennilegustú
stöðum, og s kipulagt margar
hópferðir um hálendið og til
ýmsra landshluta. Fyrir atbeina
Ferðafélagsins og áhugamanna
hafa verið gerðar greiðfærar
leiðir viða um hálendið, svo
komast má auðveldlega á bif-
reiðum.
Einn af þeim stöðum sem
fegurstir eru og sérkennilegast-
ir á hálendi íslands eru Hvera-
vellir og næsta nágrenni þeirra.
Hveravellir liggja sem kunn-
ugt er við hinn forna Kjalveg
milli Hofsjökuls og Langjökuls,
^en þó mun nær Langjökli. í
björtu veðri varpa þeir báðir
jljóma yfir svæðið. Vellirnir og
aðalhverasvæðið liggur í bug-
hvilft milli Kjalhauns að
sunnan og austan og melöldu
norðvestan. Fjöldi stærstu
vatnshveranna er á litlu svæði
og hefir myndað milli sín
■gáraða kýsilhellu sem líkist
mest marmara með blágráan
aðallit. Er þetta einstæðasta og
fegursta hverasvæði á landinu.
Enginn veit um orkuna.
Ólgandi vatnshvei'irnir eru
sumir með ýmsum blæbrigðum.
En mesta eftirtekt vekja Bláu
hverimir — stóri og litli. Þarna
eru og margskonar önnur
hverafyrirbrigði, gufuhverir,
svo sem Öskuhólshver og fleiri,
sem nú er búið að skemma með
grjótfyllingu. Þá er þarna og
hinn s ögufrægi Eyvindarhver.
Utan við hverasvæðið éru
margir vellandi leirhverir. Og
llangt suð.ur um hraun sjást
margir reykir skammt frá jök-
ulröndinni. Sú orka sem þarna
er undir yfirborði jarðar má
telja í millj. hestafla þó enginn
viti um magn hennar.
Eins og áður segir er útsýnið
frá Hveravöllum og hæðunum
kringum þá stórfenglegt og
töfrandi fagurt. f suðvestur eru
Þjófadalafjöll (til forna voru
dalirnir nefndir Hvinverja-
dalir) er bera við Langjökul
’sum. Hofsjökull ljómar í austri.
En til norðurs sér vítt um heið-
arnar allt til fjallahringsins
um Húnaþing og Skagafjörð.
Fyrstu kappreiðarnar.
í norðaustri skammt frá
Hveravöllum er Dúfunefsfell.
Fellið er hátt með ávölum könt-
um svo aka má upp á það
(730 m yfir sjó). Fyrir þá sem
óska eftir víðari sjónhring en
niðri á völlunum ráðlegg eg að
ganga eða aka upp á fellið. Efst
á því er steindrangur nálægt
3ja metra hár og um 90—100
cm í þvermál. Hann er ein-
búi, því hvergi sjást þarna eða
nálægt fellinu stórir steinar.
Þegar jökullinn skóp þetta
landsvæði í árdaga hefur for-
sjónin svo til hagað að drang-
urinn stæði þarna um aldir til
yndisauka og leiðsögu ókunnum
ferðalöngum. Bendir hann og
til hærri leiða svo sem turnar-
guðshúsa vorra gera. Sandur-
inn suður af fellinum heitir
Dúfunefsskeið. Og eftir frásögn
Landnámabókar hafa líklega
farið þarna fram fyrstu kapp-
reiðar á íslandi og voru verð-
launin ekki við nögl skorin, því
hvor tveggja kappreiðarmanna,
Þórir dúfunefur og Örn lögðu
undir hundrað silfurs, en svo
var mikill kostamunur hross-
anna, að Þórir mætti Erni aftur
á miðju skeiði. Hefur Fluga
hans eflaust verið þá skjótazt
hrossa á landi hér.
220 km. til Hveravalla.
Næsta fell í suður frá Hvera-
völlum, sem einnig er auðvelt
til uppgöngu er Rjúpnafell.
Þar sem ekki er ætlun mín og
enda ekki hægt að lýsa Hvera-
völlum og umhverfi þeirra með
fáum línum og af öðrum betur
gert, vil eg aðeins minna á
nokkra fegurstu staði er
skammt er til frá völlunum;
ÍKerlingarfjöll, Hvítárnes og
Þjófadali.
Leiðin frá Reykjavík til
Hveravalla er talin 220 km og
öll vel fær hverskonar öku-
tækjurn að sumarlagi, enda fyr-
iir löngu rudd og vel við haldið.
Síðan leiðin var gerð akfær
hgfa stöðugt aukist ferðir Reyk-
víkinga og annarra ferðamanna
um þessar slóðir. Margii'' aðrir
fagrir staðir eru við eða skammt
frá leiðinni.
Hópferð suður
nýja leið.
Árið 1949 var rudd og löguð
j leið upp úr byggð norðan Auð-
ikúluheiðar suður á Hveravelli.
■ Að loknu því verki var farin
hópferð þangað að norðan á
fimmtán bifreiöum. Fæstir í
þeim hóp höfðu komið þang-
að áður og dáðu mjög staðinn
jog allt umhverfi hans. Erfitt
j hefur reynst að halda leið þess-
ari sæmilegri við, sérstaklega
upp úr byggðinni. En nú hefur
vegamálastjóri látið hefja var-
anlega vegagerð á þessum
versta kafla, og standa vonir
til, að verkinu verði a. m. k. að
mestu lokið næsta sumar. Leið-
in frá Blönduósi til Hveravalla
er talin 110 km.
Þegar öll þessi leið um Hvera-
velli norður yfir liálendið verð-
ur sæmilega greiðfær, verða
Hveravellir mikið sóttir heim
úr bæjum og byggðum norðan-
lands og sunnan. Þá munu og
(erlendir ferðamenn — einstak-
jlingar og hópar — leggja þang-
að leið sína.
Veitingaskáli
á Hveravölluni.
En svo mun einnig fara, að
margir sæki þangað til hvildar
og hressingar við heilsubrunna
náttúrunnar, þar sem menn
geta teygað ómengað fjallaloft-
ið, og notið háfjallasólarinnar.
Því þarf að búa staðinn nokkr-
um þægindum fyrir þá sem þau
kjósa og' þess þurfa. Þó ferða-
menn flestir sem aðeins koma
|Við á Hveravöllum hafi troðna
nestispoka, þá eru alltaf margir
sem kjósa þjónustu með mat og
drykk, ef fyrir hendi er, og
dvalargestir þó frekast. Enda
mundi slík þjónusta laða að
miklu fleiri gesti en annars
kæmu þangað.
Vegna þessa þarf hið bráð-
asta að reisa á Hveravöllum
myndarlegan veitingaskála, þó
án alls óhófs. Skálinn verður
.vitanlega starfræktur yfir sum-
artímann a. m. k. fyrst um sinn,
og þarf því ekki að vanda hita-
einangrun hans, enda ódýrt að
hita hann upp. En það þarf að
hugsa um góðar veitingar
handa ferðamönnum. Sjálfsagt
hafa dvalargestir með sér tjöld,
og sumir gætu sennilega fengið
að dvelja nokkurn tíma í sælu-
húsinu. Seinna þegar aðsókn
vex enn meir getur komið að
1 því að byggja verði einnig gisti-
herbergi nokkur.
Menn og máttarvöld.
Svo sjálfsagt er, að ekki þarf
á að minna, að þarna verði
byggt mikið gróðurhús, þar sem
ræktað verður hverskonar
grænmeti, aldin og skrautjurtir
á borð ferðafólksins. Verður
þarna að sjálfsagður gerður
fagur aldingarður, þar sem
blómskrúð og nytjajurtir njóti
að jöfnu varma úr skauti jarðar
og frá skini skólar. Þarna sem
annarsstaðar takist góð sam-
jvinna manna og máttarvalda.
En hverjir gerast brautryðj-
endur? Auðvitað Húnvetning-
ar. Hveravellir eru húnvetnsk
1 grund. í þessu sambandi við eg
lýsa gleði yfir því framtaki að
friðlýsa Hveravelli. En frið-
lýsing kemur því aðeins að not-
um að varzla sé höfð á staðnum
yfir sumartímann. Sú varzla
kemur örugglega án aukakostn-
aðar, ef stofnað er til þeirra
framkvæmda á Hveravöllum
er fyrr getur. Húnvetningum
ber skylda til að taka Hvera-
velli í sína vernd.
Húnvetningar
knýti böndin.
Húnvetningafélagið í Reykja-
vík er gróskumikill og athafria-
samur félagsskapur. Félagið
hefur og sýnt í verki mikla átt-
hagatryggð, sem heimamenn fá
vart fullþakkað. Ef átthaga-
félagið fæst til forgöngu um
verndun Hveravalla og brýn-
ustu framtíðarframkvæmdir
þar, sem eg hefi hér að framan
lýst, þá efast eg ekki um að
hugsjónin rætist. Húnvetningar
heima munu þá ekki láta sirin
hlut eftir liggja. Vænti eg að
Húnvetningamótið á Hvéra*
völlum s.l. sumar sé upphaf
fleiri slikra, og verði þau mót
til að knýta fastar bræðrá-
böndin og samstilla kraftana
|um velferðarmál átthaganna í
hverri mynd sem þau birtast.
1. marz 1960.
Stgr. Davíðsson.
Ike hvílist í
P. Rico.
Eisenhower Bandaríkjafor-
seti er kominn til Puerto Rico
að Suður-Ameríkuferðinni lok-
inni.
Dvelst hann í Puerto Rico í
3 daga sér til hvíldar eftir fefða
lagið. Hann sendi Uruguaýfor-
seta kveðju á leiðinni til Purto
Rico
Germanía sýnir Hannover-
kvikmynd í Nýja bíó.
\«iT;nin viðski2>tfariag8s&‘.
Náttúvinnur bægt en örugglcga.
Nú í vor verður mikil vöru-
sýning haldin í Hannover eins
og endranær, en í sambandi víð
hana verður að þessu sinni
haldinn sérstakur norrænn við-
skiptadagur 24. apríl.
Þangað er boðið norrænum
viðskiptamálaráðherrum, þ. á
m. íslenzka r.áðherranum dr.
Gvlfa Þ. Gíslasyni, en margir
aðrir íslendingar munu einnig
sækja þessa sýningu. Hvað sjá
má á þessari miklu sýningu má
noivkuð rnðn af kvikmynd í lit-
um, er sýnd verður á næsiu
kvikmyndasýningu Germahíu,
og er'sú mynd frá sýningunni
1958.
Enn fremur verða sýndar
fréttamyndir af helztu viðburð-
um í Þýzkalandi síðustu mán-
j uðina, eða desember og janúar.
Kvikmyndasýning verður. á
j morgun, laugardag, í Nýja Bíó
1 og hefst kl. 2 e.h. Öllum er
heimill ókevpis aðgangur, börn-
um þó einungis í fylgd með
fullorðnum,