Vísir - 06.04.1960, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 6. apríl 1960
VtSIB
Mtíuöa Gtiömun dar /.
i
Genf:
Þörí reglu til viðbótar,
sé um sérstöðu að ræða
IÞegar sva stendur á9
ntegir 12 m. reglan ekki
Úr ræðu utanríkisráðherra í
Genf í síðustu viku.
Svo sem öllum íslendingum [ nefndarinnar færði fram hér
er kunnugt, hélt utanríkisráð- ! um daginn gegn viðurkenningu
herra íslands, Guðmundur í.
Guðmundsson, framsöguræðu
tfyrir hönd íslenzku nefndarinn
ar á sjóréttarráðstefnunni í
Genf s.l. fimmtudag.
Það var enginn vafi á því,
hver stefna íslendinga væri á
jráðstefnunni, hví að heir hafa
aldrei legið á skoðun sinni í
þessu málimi. Þrátt fyrir það
var hlustað á ræðu utanríkis-
ráðherrans með mikilli athygli,
enda álitið að tillögur íslands
séu tiltölulega veigamestar, har
sem að heir hafa staðið fremst
í barátturuii rnn 12 mílna fisk-
veiðilögsögn.
Utanríkisráðherranum fórust
m. a. orð á þessa leið. Leturbr.
•Vísis):
„Skoðanir ríkisstiórnar Is-
lands á víðáttu lögsögu við
ströndina hafa verið settar
íram við ýmis tækifæri. Þær
voru laeðar mörgum sinnum
fyrir þióðréttarnefndina og
einnig þrásinnis fyrir Sjöttu
nefnd Allsheriarbingsins
hygg að það sé ekki ofmælt. að
þær séu nú oi'ðnar vel kunnar,
og það sem meira er, að þeim
hafi verið tekið með miklum
skilningi víða um heim. Þessi
hlýhugur hefur aukið fslend-
ineum brek, og beir eru mjög
þakklátir fyrir hann ....“
Þá ræddi hann nokkuð um
greinarmun á frelsi úthafsins
og lögsögu við ströndina, að
þetta tvennt væri hliðstæð hug-
tök, sem greina þyrfti sundur.
Þá mælti hann ,, ... stiór
mín telur að greint skuli á milli
landhelgi og fiskveiðilögsögu
Þetta sjónarmið ligeur ti
grundvallar íslenzkri löggjöf á
þessu sviði .. • • “ Skýrði hann
frá því að íslenzka nefndin
væri ekki á móti tiltöluleea
þröngri landhelei, en aðalatrið-
ið væri vernd fiskimiðanna ng
þarafleiðandi víðari fiskveiði-
lögsaga. ,,Nú á dögum eru
fiskveiðar sóttar af slíku kanm
að það hefur orðið æ liósara að
verndarráðstafanir, er trvgeia
hámarksafla þann, sem stofn-
inn þolir, leysa ekki Vanda
strandríkis af þeirri einföldu
svonefndra „sögulegra rétt-
inda.“ En það vil ég segja að
okkur virtust röksemdir hans
veigamiklar og hárréttar. Að
þvi er varðar mína þjóð, myndi
ég vilja segja að við teljum
slíkar kröfur til svonefndra
„sögulegra réttinda" að minnsta
kosti hliðstæðar ef ekki aiger-
lega samsvarandi „nýlendu-
réttindum“, — hugtaki, sem nú
er til allrar hamingju að verða
gersamlega úrelt, enda fer
bezt á því.
Lagt hefur verið til að slik
réttindi skyldu takmörkuð á
einhvern þann hátt, sem tryggi
að heildarafli þegna annarra
ríkja á ytra sex mílna svæðinu
færi ekki fram úr afla á næst-
liðnum árum. Eg leyfi mér að
benda á þá staðreynd, að í raun
inni eru ekki til neinar skýrsl-
ur, er sýni afla á svæðinu milli
sex og tólf mílna. Ein eða tvær
þjóðir hafa nú bj'rjað á kerfi
þeirrar tegundar, en að nota
, það sem grundvöll reglu er að
minni hyggju gersamlega ó-
kleift. Skýrslur um aflamagn
sýna ævinlega aflann á miðum
við eitthvert tillekið land, t.
d. á íslandsmiðum. Ekkert er
þá sagt um neina tiltekna fjar-
lægð frá ströndinni. Þar að
auki er svo þetta: hver á að
hafa eftirlit með þessum að-
gerðum? Mundi það ekki ærin
freisting fyrir togaraskipstjóra
að halda því fram, þegar leyfðu
heildar aflamagni hefur verið
náð, að afli hans hefði verið tek
inn utan 12 mílnanna? Látum
það vera. En nefnd mín mun
ekki fallast á að viðurkenna
slík réttindi . . . .“
„Að því er íslenzku þjóð-
ina varðar,“ sagði Guðm. í.
Guðmundsson ennfremur,
„er það vitaskuld meginat-
riði að hún hefur ávallt átt
afkomu sína og líf undir
fiskveiðum við ströndina.
Engar námur eða skógar eru
á íslandj og landbúnaður er
einvörðungu sauðfjárrækt
og nautgripa, og framleiðsl-
an naumast nóg til neyzlu
innanlands. Flestar nauð-
synjar verður að flytia inn
í laridið og greiða þær með
útflutningsvörum, en 97%
þeirra eru sjávarafurðir.
Það er eins og forsjónin hafi
ætlað sér að bæta úr því,
hve landið er hrjóstrugt með
því að láta fiskimið umlykja
það. Eg held það sé þarf-
leysa að hafa bessa auð-
skildu sögu lengri. ..“
Viðvíkjandi 12 mílna regl-
unni, sem sett var fyrir ísland,
og viðbrögð annara ríkja við
henni, sagði hann að ýmsar
þjóðir hefðu mótmælt því, en
aðeins að einni undantekinni
hefðu þær látið sér nægja að
láta sendiherra sína mótmæla
við ríkisstjórnina.
„Aðeins eitt ríki hefur farið
öðruvísi að,“ sagði hann.
„Þegar togarar annarra þjóða
sigldu út fyrir 12 mílna mörk-
in, hófust Bretar handa um að
koma í veg fyrir að við gætum
framkvæmt reglugerðina um
gerðu það á þann hátt að senda
herskip inn fyrir mörkin til að
vernda brezka togara að veið-
um þar. Þessi vernd hefur ver-
ið með þeim hætti, að herskip-
sökkva íslenzku varðskipunum,
ef þau reyndu að taka togar-
in hafa meira að segja hótað að
ana.
Eins og íslenzka ríkis-
stjórnin hefur vakið athygli
á við ýmiá tækifæri, hefur
ekkert annað ríki beitt slík-
um aðferðum ge,gn nokkurri
þjóð. Bretar hafa ekki grip-
ið til þeirra gegn neinu
öðru hinna rúmlega 25 ríkja,
sem tekið hafa upp 12 mílna
mörkin, aðeins gegn ís-
lenzku þjðinni, sem á alla
afkomu sína undir fiskveið-
um. ..“
„Eins og ég hef þegar sagt,
er það skoðun íslenzku nefnd-
arinnar, að styðja beri 12 milna
fiskveiðitakmörk sem almenna
reglu.
En við teljum einnig að
þörf sé sérstakrar reglu í
viðbót, begar xun sérstöðu er
að ræða, þannig að afkoma
þjóðar er að langmestu leyti
háð fiskveiðum hennar við
ströndina.
Þessa sérreglu verður auðvit-
að að orða á þann veg, að hún
verði ekki misnotuð. íslenzka
nefnin á fyrri ráðstefnunni um
réttarreglur á hafinu lagði
raunar fram tillögu í þessu I
máli, sem hlaut talsverðan |
stuðning. Við munum . leggja
fram svipaða tillögu á þessari
ráðstefnu.“
ástæðu að hámarksafh kann að Þeim! sem ferskfisksnefndin
vera og er revndar oft ónóffur
til að fullnægja kröfum aUra
þeirra, sem stunda fiskveiðar á
•einhverju tilteknu svæði við
ströndina.“ ........Það er ein-
dregin skoðun íslenzku ríkis-
stjórnarinnar að tillaga Kanada
um 12 mílna fiskveiðilögsö«u
Frumvarp lagt fram um
ferskfiskmat.
í síðustu viku lagði Emil Það getur yist engum dottið
Jónsson, sjávarútvegsmálaráð- . hug> eftir að hafa lesið blöðin
herra, fyrir Alþingi frumvarp „ , , . ,
’ . ... . .... siðustu vikurnar, að ekki seu a-
stæður nú þegar fjmir því, að
hér verði tekið upp mjög strangt
gæðamat á þeim fiski sem tek-
inn er til vinnslu í fiskiðjuver-
unum. Gæði þessa hráefnis
hafa verið svo eindæma léleg.
Allir þeir, sem um þessi mál
hafa fjallað, hafa bent á, að ó-
mögulegt væri að bæta núver-
ar aðstæður leyfa, eins og tek- ,. , . , „ , . „
.... andi astand nema með þvi að
um stofnun ferskfiskseftirlits.
Frumvarp þetta er samið af
Stjórnarráðinu eftir tillögum
svonefnda gerði um framtiðar-
skipan þessara mála.
j Samkvæmt frumvarpi þessu
skal taka upp mat á öllum fiski,
sem fer til fiskvinnslu hér, þeg-
ið var fram í plaggi þessu.
Þetta orðalag er nokkuð ó-
sé raunsæ aðfe-rð fil að levsa Ijóst og ekki til þess fallið að
þetta mikilvæga vandamál og vekja neinar sérstakar vonir í
stvður hana því afdráttarlaust brjósti þeirra manna, sem að
að meginstefnu til.“ þessum málum vinna. Sýnist
„. .. Eg ætla ekki að endur- sumum, að þarna sé verið að
taka þær röksemdir, sem hátt- opna undankomuleið, ef ásókn ‘
virtur formaður kanadisku ,vissra aðila verður of hörð,
hér væri tekinn upp sá sjálf-
sagði háttur, að greiða fisk eft-
ir gæðum. Slíkt verður aldrei
framkvæmt, nema þegar hér
er komið á fót öflugt ferskfisk-
mat, sem er fært um að annast
mat á öllum fiski, sem á land
Slíkt er ekki lítið verkefni
og verður vart ódýrt í fram-
kvæmd. Þvert á móti. Þetta
verður dýrt, því marga menn
mun þurfa í hverri verstöð til
þess að annast störf þessi. Hins
vegar er sá kostnaður næsta lít-
ilfjörlegur, þegar hann er bor-
inn saman við þann skaða, sem
lélegt hráefni getur gert allri
íslenzku útflutningsframleiðsl-
unni.
Starfsvið ferskfiskmatsins
má ekki vera einskorðað við
i að meta fiskinn í gæðaflokka.
í Þessi stofnun þarf líka að hafa
eftirlit með útbúnaði veiðiskipa,
hreinlæti þeirra og aðbúnaði,
meðferð þeirri, sem fiskurinn
fær bæði á sjó og í landi, og
þegar fram líða stundir, má bú-
i ast við, að þessi stofnun taki
' við öllum þeim störfum, sem
Fiskmatið hefir starfað að. —
j er auðvitáð fráleitt fyrirkomu-
lag til frambúðar að hafa tvær
stofnanir til þess að vinna svo
skyld störf.
Það getur þó vei'ið til hags-
bóta, meðan ferskfiskmatið er
að byrja starfsemi sína, að hafa
það aðskilið frá Fiskmati rikis-
ins, enda verður starfsvið þess
ekki beint tengt neinu því, sem
Fiskmatið hefir starfað að. Er
Er og sérstaklega þýðingar-
mikið, að starfsmenn þess hljóti
næga þjálfun í starfi sínu. Slíkt
er tímafrekt starf.
Það má því ljóst vera, að
ferskfiskmatið getur ekki tekið
til starfa á þessari vertíð. Hins
vegar ber þess að gæta, að dag
eftir dag berast á land fleiri
hundruð tonn af fiski af mis-
jöfnum gæðum. Ríkisvaldið
verftur að gera eitthvað til þess,
að þctta skaði ekki ríkisbúið.
Eitt atriði í frumvarpinu hef-
ir orðið mörgum áhyggjuefni.
Það er, hvernig stjórn þessarar
starfsemi á að fara fram. Reikn-
að er með, að stofnuð verði 6
manna nefnd, sem hafi á hendi
yfirstjórn þessara mála. Nú er
það víst ekkert leyndarmál, að
reynsla íslendinga af nefndum
er slík, að þær eru almennt
ekki álitnar vænlegar til stór-
ræða. Gildir þetta sérstaklega
um þessi mál þar sem vitað er,
að vissar stéttir hér á landi eru
mjög andvígar stofnun þessa
ferskfisksmats. Það er opinbert
leyndarmál, að fulltrúar út-
gerðarmanna í ferskfisknefnd-
inni voru alltaf á móti þessu
máli í hjarta sinu og eins er
það vitað, að margir sjómenn
eru ekki hrifnir af slíku mati.
Til dæmis um það má benda á,
að fyrir nokkrum árum var
beinlínis farið í verkfall í Vest-
mannaeyjum til að fá afnuminn
verðmun á einnar nætur fiski
og eldri.
Nú upp á síðkastið hefir
hugsunarháttur manna yfirleitt
heldur breytzt í þessu tilliti, en
þó finnst manni, að þama sé
nokkuð stórt gat á fyrirkomu-
laginu, þegar og ef í hart fer
í þessari nefnd.
Margir telja að heppilegra
hefði verið að hafa stjórnendur
þessa ferskfiskmats færri, jafn-
vel aðeins einn mann, sem
heyrði beint undir ráðherra, en
því verður trauðla breytt héðan
af.
Frumvarpið um ferskfiskmat
er merkilegt spor í fiskiðnaði
okkar og ef giftusamlega tekst
til, verður það einnig eitt hið
þýðingarmesta, sem stigið hefur
verið í þá átt að viðhalda fisk-
iðnaði hér á landi í þeirri mynd,
sem við höfum þekkt hann liing-
að til.
Allri skömmtim
afiétt.
Ríkisstjórnin hefur ákveðið,
að skömmtun á smjöri og smjör-
líki skuli afnumin frá og með
1. apríl.
Framvegis verður allt smjör
sömu tegundar selt á einu og
sama verði og sömuleiðis allt
smjörlíki. Nýja verðið er með-
alverð skammtaðrar og ó-
skammtaðrar vöru í vísitölu
framfærslukostnaðar. Heildar-
upphaeð niðurgreiðslna breytist
ekki. (Frétt frá viðskiptamála-
ráðuneytinu). _ .