Vísir - 29.06.1960, Síða 4

9
Miðvikudaginn 29. Jálí 1960

V f S I R
Heimsfriðarráðið er
málpípa keniiuiiiiisiia.
Það sér um áróðtsr fyrir
y „frlHI66 kommúnisfa.
Heimsfriðarráðið hélt hátíð- ^
legt tiu ára afmæli sitt dagana
8.—13. maí í fyrra í Stokkhólmi
í Svíþjóð.
Þar voru ríkisstjórnir Vestur-
landa fordæmdar í ræðum og
fundarályktunum eins og á
fyrri samkundum ráðsins, en
engu styggðaryrði beint að
stjórnum kommúnistalanda.
Þannig var t.d. ekki vikið einu
orði að ofsóknum kínverskra
kommúnista gegn Tíbetbúum,
sem um þær mundir stóðu sem
hæst.
Grundvöllurinn að stofnun
heimsfriðarráðsins var lagður
í Moskvu á árunum 1946 til
1949. Það var einmitt á þessum
árum, að kommúnistar náðu
nokkrum sinnum komið slíkum
áskorunum á framfæri og feng-
dð margar milljónir manna til
að skrifa undir þær. Hið fyrsta
og sögulegasta var svonefnt
Stokkhólmsávarp, sem birt var
á fundi ráðsins í Stokkhólmi í
marz 1950. Undirskriftum var
safnað í öllum löndum heims
og margir trúðu því, að hér
væri um að ræða einlæga frið-
aráskorun. í ávarpinu var kraf-
izt banns við framleiðslu kjarn-
vopna, en ekki var getið ann-
arra hernaðartækja. Það var í
umferð um það leyti er herlið
Norður-Kóru, sem þjálfað var
í Sovétríkjunum og búið rúss-
neskum hernaðartækjum, und-
irbjó innrás í kóreska lýðveld-
Heimsfriðarráðið á fundi.
VÖldum í löndum Austur-Evr-
ópu, og Rússar höfðu í hótun-
um við ríkisstjónir írans, Tyrk-
lands og Grikklands og lýstu
samgöngubanni við Vestur-Ber-
lín (1948—’'49). 1954 opnaði
ráðið aðalbækistöðvar í Vínar-
borg, en 2. febrúar 1957 bann-
aði innanríkisráðuneyti Austur-
rikis starfsemi ráðsins þar í
landi, vegna þess að það „bland-
aði sér í innanríkismál landa,
sem. Austurríki hafði góð og
vinsamleg samskipti við.“ Ráð-
ið hefur nú engar fastar bæki-
stöðvar, en starfar gegnum al-
þjóða friðarstofnunina, sem að-
setur hefur í Vínarborg.
Heimsfriðarráðið gegnir
stærra hlutverki en flestar aðr-
ar alþjóðlegar kommúnistastofn
anir. Allt frá upphafi hefur það
notfært sér sameiginlega ósk
ails mannkynsins um frið í
þeim tilgangi að dreifa áróðri
fyrir „friði“ eftir forskrift
Itommúnista og iofa utanríkis-
stefnu Sovétríkjanna og Bauða
Kína. Stór þáttur í áróður.s-
bákni ráðsins eru undi-skr.ifta-
safnanir um allan heim með
„áskorunum“ um frið. s-em sMt-
ar eru fram á einföldu máli til
að vinna vel dulbúnum hugðar-
■efnum kommúnista fylgi, með-
al fólks. Ráðið hefur þegar
þjóðlegrar efnahagsmálaráð-
stefnu“ í Moskvu, en hún varð
upphaf að alþjóðasamtökum, er
stefna að því að efla viðskipti
við Kína-Sovét blökkina. í maí
1953 stóð það fyrir „heimsþingi
lækna“, sem nú er orðið alþjóð-
leg fastastofnun, þótt ekki kveði
mikið að henni.
Enda þótt íhlutun Sovétrikj-
anna í Ungverjalandi í nóvem-
ber 1956 yrði til þess að skera
mjög niður fylgi ráðsins og
„friðarnefndanna," sem starfa
á vegum þess, hafði fram-
kvæmdanefnd ráðsins ekkert
um aðfarir Sovétríkjanna að
segja.Ekki mótmælti það held-
ur í júní 1958, þegar Imre Nagy,
fyrrverandi forsætisráðherra
Ungverjalands, og aðrir þrír
Ungverjar, sem viðriðnir voru
uppreisnina, voru teknir af lífi,
enda þótt þessir atburðir yrðu
til þess að koma af stað mót-
mælaöldu um gervallan heim.
Þetta varð tif þess að nokkrir
hópar manna og einstaklinga
sneru baki við ráðinu á ráð-
stefnu þess í Stokkhólmi, og
eftir hana. Meðal þeirra var
hinn frægi heimsspekingur
Bertrand Russel, sem áður hafði
stutt friðarhreyfingu þess, en
neitaði nú jafnvel að sækja
Stokkhólmsráðstefnuna og lýsti
yfir, að öllum afskiptum hans
af störfum hans væri lokið. Þá
er Ijóst, að nokkuð voru skoð-
anir manna í framkvæmda-
nefndinni í Ungverjalandsmál-
inu, en þegar að afmælisráð-
stefnunni kom, var búið að
jafna allan ágreining og gamla
stefnan aftur orðin ofan á.
Sem dæmi um fylgispekt ráðs
ins við kommúnista má nefna
stefnu þess í Þýzkalandsmálinu
og Kóreu. Það hefur telcið und-
j ir allar tillögur Sovétríkjanna
j um sameiningu hinna skiptu
. landa, en aldrei vikið að nauð-
| syn frjálsra kosninga í löndun-
um, áður en slíkt kemur til. Og
starfshættir þess koma vel fram
i í sambandi við undirbúning að
J friðarþingi, sem halda átti í
i nóvember 1959 í Melbourne i
‘ Astralíu. Að þinginu stóðu
Ástralíumenn og Ný-Sjálending
ar, og var markmið þess að
vinna að alþjóða samvinnu og
afvopnun. Ekki hafði undirbún-
ingurin staðið lengi, þegar aug-
ljóst var, að náið samband var
milli undirbúningsnefndarinn-
ar og heimsfriðarráðsins. Nefnd
armenn vildu þó ekki viður-
kenna þetta, en héldu áfram
að skipa meðlimi ástralska frið-
arráðsins í öllu meiri háttar
þingstörf. Friðarráð þetta er í
nánum tengslum við bæði
heimsfriðarráðið og ástralska
kommúnistaflokkinn. Svo fór,
að nokkrir framámenn í þjóð-
félaginu, sem veitt liöfðu þing-
inu stuðning, drógu sig til baka
og hópur sósíalista og ka-
þólskra manna ákváðu að
stofna nýja ástralska friðar-
hreyfingu, sem í engu lyti ráð-
um kommúnista. Varð þessi at-
burður til þess að veikja mjög
aðstöðu heimsfriðarráðsins og
fylgistofnana þess í Ástraíiu
og Nýja--Sjálandi.
Rikisútvarpið og
rekstur þess.
ið. Og' undirskriftasöfnuninni í
Norður-Kóreu var ekki lokið,
þegar innrásin var gerð hinn
25. júní 1950.
Heimsfriðarráðið er skipulag't
með það fyrir augum, að komm-
únistar og fylgifiskar þeirra
ráða þar lögum og lofum. í ráð-
inu sjálfu eru 500 meðlimir.
Tæplega 20 af hundraði af þeim
eru frá löndum kommúnista
og langflestir hinna eru annað
hvort kommúnistar eða áhang-
endur þeirra. í framkvæmda-
stjórninni eiga sæti 70 menn.
Nýir meðlimir ráðsins og fram-
kvæmdanefndarinnar eru vald-
ir eftir útnefningu ríkisfriðar-
nefndanna í hverju land.i. Þeir
eru yfirleitt kommúnistar að
undanskildum fáeinum, sem
hafðir eru til málamynda og
til að auka veg og virðingu
stofnuninnar.
Heimsfriðarráðið hefur nána
samvinnu við aðrar kommún-
.istastofnanir, og eru margir
ráðamenn þar hinir sömu, Að-
alfund þess 1959 sótt.u fujltrú-
ar tíu útibúa kommúnismans
viðsveaar um heim. Auk þe.ss
hefur heimsfriðarráðið stofnað
eða stutt fjölda af öðrum sam-
tökum, sem ekki hevra beint
undir friðarhreyfinguna. í ap-
ríl 1952 efndi ráðið t.d. til „al-
Ellefu til tólf stunda útvarp
á dag — fréttir, erindi, aug-
lýsingar, leikrit, söngur, hljóm-
leikai' — þjóðskóli — er útvarp
inu fært til ágætis ítrekað. —
Samt er það ofurselt gag'nrýni
— er stunið við.
Það er mannlegt að útvarps-
stjónnn miklist af ágæti Út-
varpsins, en furðulegt má telj-
ast, að meta notendur réttlausa
að segja álit sitt á útvarps-
rekstrinum hispurslaust. Það
leiðir hugann að því, að notend-
ur séu taldir í þágu Útvarpsins,
en Útvarpið ekki í þágu not-
endanna.
Að sjálfsögðu er margt gott
um Útvarpið að segja, og' hefur
verið sagt, og óþarft við að
bæta. Jafn sjálfsagt er að rekst-
ur þess sé ekki óaðfinnanleg-
ur, og að sitt sýnist hverjum
um ýms atriði s. s. útvarpstím-
ann, efnisvalið og flutning efn-
isins. Ætti Útvarpinu að vera
það gagnlegt fremur en að
telja sér það til óþurftar.
1. Útvarpstírninn.
Ellefu til tólf stúridir á dag.
— Minna má nú gagn gera.
Þessi langi, og sífellt lengdi út-
varpstími er eitt af því, sem
Útvarpinu er talið . til ágætis.
Engin ,hljóð stund* 1 ætluð mann
fólkinu til starfs óg næðis við
iðju sína, né til þanka í ein-
rúmi, Hvað myndi Helgi Pét-
urs hafa sagt? Og hvað segja
þeir, sem mæla með gildi
hljóðra stunda? Menn g'eta þá
„skrúfað fyrir“ er hið góðkunna
svar Útvarpsins. Það gæti tal-
izt gott og gilt svar. ef hver
maður hefði sitt sérstaka við-
tæki. Ekki léttir það samt til-
kostnaðinn, hvorki útvarpsins
né notenda. Hitt er almennast
að neimilisfólk og skrifstofu-
fólk hafi eitt og sama viðtækið.
Vilji einn skrúfa fyrir en annar
ekki getur það valdið þrefi og
óánægju. Svo mikið ágreinings-
efni er það ekki í hvert sinn, að
tilvinnandi sé að offra fyrir þáð
heimilisfriði og starfsfriði.
ÚtvarpSefnið
fæst ekki gefins er manni sagt,
sem ekki er heldur að vænta
né neinn óskar. Sagt er líka. að
útvarpsnotin séu hræódýr mið-
að við ofgnægð veiting'anna,
tímalengdina og' tilkostnað. Má
það til sanns yegar færa. Samt
veður Útvarpið svo í peningum,
að það, óbeðið frá hendi not-
enda og með vafasömum rétti,
auglýsir og veitir þarflaus verð
I laun til að fá tekjum sínum
lorgað. Það er ráðgáta, hvern-
, ig barlómurinn og' ofgnægðin
! geta-búið saman í einni og' sömu
| stofnuninni. Sé Útvarpinu fjár-
| vant er einfalt ráð að stytta út-
varpstírnann og spara efnis-
j kaupin.
I Um efnisyalið er margt gott
i að segja. Mikið -af því má tel j-
| ast til gagns og skemmtunar.
En mikið af efninu er líka ó-
þarft eða lítils virði. Of mikið
má af öllu gera, jafnvel þótt til
góðra hluta megi teljast. Of-
gnægð í mat, þótt góður sé, og
lífsnauðsynlegur, er ekki holl
né heillavænleg, og eins er um
ofgnægð útvarpsefnis og út-
varpsglyms af hljóðfæraleik,
sem mest er notaður til eyðu-
fyllingar. Hljóðfæraleikurun-
um er það að sjálfsögðu til nokk
urra atvinnubóta, en Útvarpinu
til ærins kostnaðar.
Einn af formönnum útvarps-
ráðs hefui- látið svo um mælt,
í allra áheyrn, sem tæki sín
höfðu „opin“, að hljóðfæraleik-
ur, sem enginn hlustaði á, væri
ekki annað en bara glaumur.
Jafnt hlýtur það að vera glaum
j ur og hávaði, þótt einhvér
! hlusti. Sannleikurinn er líka sá,
að hljómlist, svokölluð, getur
ekki notið sín nema í sölum sem
til þess eru gerðir og ætlaðir
til að flytja „listræna hljóm-
leika“ — svokallaða í kyrrð og
þögn. Ys og þys á heimilum og
vinnustöðuvm hefur ekki upp
á slíkt að bjóða, en sé hlustað
truflar það vinnuna og rýrir af-
köstin.
3. Flutningur efnisins.
Margt er gott um hann að
segja, en í ýmsu er líka áfátt.
Útvarpsefni á að segja en ekki
lesa, síst hraðlesa. Efnið þarf
að flytja hæfilega hratt með
skýru málfari og óbjöguðum
framburði. Hraðflutning'ur er
j „bara hávaði“. engum að notum
en mörgum til leiðinda. Auk
þess veldur slíkur flutningur —
ásamt hinum þráláta hljóðfæra-
glym því tjóni að sljóvga at-
hyglisgáfu manna — eina verð-
mætustu náðargjöfina. Hinn sí-
felldi glymur og' hávaði Út-
varpsins veldur því, að menn
venjast af því að taka eftir því
sem fram fer. Leikritasamtöl
eru tíðum með þjósti, æsingu
eða reiði. og þá jafnframt oft
með æsilegum hraða svo að lítt
eða ekki nýtist Margir menn æst
ir eða reiðir eru nöngum máí-
óðir, sem kunnugt er.
Margir flytjendur eru lat-
mæltir, og sumir svo herfilega,
að raun er á að hlýða. Engum.
1 væri skyldara en Útvarpinu
sjálfu, að vanda um við slíka
flytjendur, sem það teflir fram.
' Sjálfum flvtjendunum væri það
einnig fyrir bestu.
4. Þjóðskóli?
Víst er nafnið veglegt —
gamalt og gott — sótt til þess
tíma, þegar eini skóli almenn-
ings var skóli lífsins. byggður
upp af daglegri önn og samvist
heimilisfólksins í baðstofunni
við iðju sína og samræður, sögú
lestur, frásagnir, kveðskap,
þrautir, getraunir og margt
fleira.
Nú er öldin önnur.
Ofan á níu ára námsþrælkun
barna og unglinga og fjögurra
til átta ára framhaldsnáms
margra þar á ofan er- ekki þörf
á „þjóðskóla“ Útvarpsins i eíl-
efu til tólf klukkustundir dag-
lega ævilangt.
Þessi greinarstúfur hefst á
því, að minna á ágæti Ríkis-
útvarpsins að eigin mati. Hér
hafa verið gerðar nokkrar at-
hugasemdir um rekstur þess,
þó ekki framar en aðrir hafa
Frh. á 9. s. .