Vísir - 29.06.1960, Blaðsíða 6

6

V f S I R
Miðvikudaginn 29. júlí 1960
WÍSIR
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
TMr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Rifcrtjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 í áskrift á mánuði.
Kr. 3,00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
VEGIR
06
VEGLEYSIJR
EFTIR
Víðförla
Hátíðin mikla.
A sunnudaginn var h. 26. júní,
voru liðin 30 ár frá því að
íslendingar héldu mestu
, þjóðhátíð í sögu sinni. Ein-
hverjum kynni að þykja það
vafasöm fullyrðing, að Al-
þingishátíðin 1930 hafi í vit-
und þjóðarinnar verið meiri
hátið en lýðveldishátíðin
1944. Þó mun það vera svo
um þá, sem báðar hátíðirnar
sóttu, að sú fyrri er þeim
flestum minnisstæðari.
Bent hefir verið á, að gildi
Alþingishátíðarinnar hafi
ekki hvað sízt verið fólgið í
því, að með henni var athygli
umheimsins vakin á tilveru
þessarar litlu þjóðar, svo vel
sem kostur var á. Öll þjóðin
var samhuga um að sú land-
kynning mætti vel takast, og
í vitund alls þorra íslend-
inga var þessi hátíð áfangi
að hinu langþráða lokatak-
marki — fullu og óskoruðu
sjálfstæði.
Sú kynslóð, sem hafði veg' og
vanda af Alþingishátíðinni,
hafði enga sambærilega há-
tíð haldið, og þær hátíðir,
sem á eftir komu, hlutu að
hverfa að einhverju leyti í
skuggann af henni, hvað
sem tilefni þeirra og merk-
ingu leið.
Það er eftirtektarvert, að ná-
iega allir hinir þjóðkunnu
menn, sem beðnir voru að
svara í Morgunblaðinu
spurningunni um, hvað
þeim væri minnisstæðast frá
Alþingishátíðdnni, segja að
það sé einhugur þjóðarinnar.
,,Á Alþigishátíðinni voru Is-
Minnisblað ferðamanna.
Munið að það er ekki alltaf nauðsynlegt að fara langt til
eignast ánægjustund. Þó að Fióinn sé flatur og blautur, er
samt ýmislegt þar að sjá og skoða. — Frá Selfossi er skemmti-
legur hringur niður að Eyrarbakka og þaðan til Stokkseyrar.
Frá Stokkseyri er hægt að fara upp um Gaulverjabæ, og aftur
að Selfossi, en einnig austur undir Þjórsá og upp svokallaða
Parta og Villingaholtshrepp og á þjóðveginn fyrir ofan Urriða-
foss. Sá hringur tekur um 3—4 tíma, með viðdvöl á merkustu
stöðum. Víðförli.
Hvað niú til varnar verða?
I Laust fyrir 17. júní var að því
I vikið í Bergmáli, að óregla á al-
^ manna færi á þjóðminningardeg-
inum færi nú vaxandi með ári
hverju, og var hvatt til þess, að
blöðin legðust öll á sömu sveif,
til þess að stuðla að því, að menn
neyttu ekki áfengis þennan dag.
Ekki varð ég þess var, að undir
þetta væri tekið, og má vera, að
fyrr hefði þurft að hvetja til
slíkrar sóknar en gert var. Nú
virðist hins vegar sem ósæmileg
hegðan 17. júní hafi vakið ýmsa
til umhugsunar um hvað megi til
„varnar verða vorum sóma“fram
vegis á þessum degi.
lendingar einhuga þjóð“ seg-
ir forsetinn, herra Ásgeir Ás-
geirsson, og svipað segja
hinir. Það er ánægjulegt fyr-
ir þá, sem báru hita og þunga
dagsins af hátíðarhaldinu,
að eiga slíka minningu. Hún
hlýtur að styrkja mjög trú
þeirra á það, að Islendingar
geti verið einhuga þjóð, geti^
„átt eina sál“, þegar á
miklu ríður um samstöðu.
Fyrir 30 árum var margt ærið|
erfiðara í undirbúningi þjóð-J
hátíðar en nú er orðið. Og
svo breyttir eru tímarnir
orðnir, eftir þessi 30 ár, að
ýmsum mundi nú finnast
óframkvæmanlegt að halda
slíka hátíð sem Alþingishá-j
tíðina við þær aðstæður, sem
þá voru. En þetta tókst með
miklum ágætum, fyrir sam-
hug og samhent átak þeirra,
sem undirbúninginn önnuð-
ust. Allir vissu að mikið var.
undir því komið fyrir þessa
litlu þjóð, að hátíðin heppn-
aðist vel, yrði okkur til sóma.
Alþingishátíðin verður ávallt
einstæður atburður í sögu
íslendinga, og það má aldrei
fyrnast yfir hana í vitund
þjóðarinnar. Ætti að veita
unglingum í öllum skólum
landsins ýtarlega fræðslu um
það sem gerðist á Þingvöllum
þessa júnídaga 1930 og allan
aðdraganda þess. Sá einhug-
ur sem þjóðin sýndi þá, sam-
fara ást og virðingu fyrir
landi sínu og sögu, mætti
verða öllum komandi kýn-
slóðum fagurt fordæmi.
Framsókn og þáttaskiiin.
Tíminn helgaði þessari glæsi-
legu hátíð, og þrjátíu ára af-
mæli hennar, forustugrein-
ina á laugardaginn var.
Kemur þar fram hneigð til
þess að þakka Framsóknar-
flokknum, hve vel allt fór úr
hendi og hve þjóðin stóð ein-
huga saman um að láta há-
tíðina verða sem glæsileg-
asta. Þetta er að vísu sagt
hálfgert undir rós, en þó
þannig, að allir mega skilja.
Að sönnu viðurkennir blaðið,
að „allir flokkar og öll þjóð-
in hjálpaði þar til“, en jafn-
framt er þess getið, að „þetta
var rétt eftir hin miklu
þáttaskil íslenzkrar sögu,
sem urðu 1927, þegar „fram-
faraöflin“ tóku völdin í
landinu. Skal ekki rætt
meira um þau „þáttaskil“
hér að þessu sinni, en Tím-
inn aðeins minntur á það, að
forustumenn „framfarafl-
anna“, sem blaðið er að mikl-
ast yfir, fengu litla viður-
kenningu fyrir verk sín hjá
Framsóknarflokknum næstu
árin á eftir, þótt nú sé breytt
um tón.
Forsætisráðherrann og forseti
sameinaðs þings 1930, sem
Tíminn segir réttilega að
hafi „sett höfðingssvip á há-
tíðina“ með framkomu
sinni, hröktust báðir úr
flokknum nokkru síðar, af
því að þeir þoldu ekki „and-
rúmsloftið“, sem hin verri
öfl eitruðu æ meir með
hverju árinu, sem leið. Síð-
an hefir flokkurinn aldrei
borið sitt barr og alltaf sigið
á ógæfuhliðina ár frá ári.
Það er raunasaga Framsókn-
arflokksins, að hinir betri
og vitrari menn hafa aldrei
fengið að ráða þar, ef í odda
Á þjóðleiðinni austur eru
margir staðir hættulegir veg-
farendum í bíl, en þó einkan-
lega margar brýr og ræsi. I
þetta skifti vildi ég nefna eftir-
talda staði: Við vesturendann
á Ölfusárbrú endar syðri gang-
stétt brúarinnar raunverulega í
lausu lofti, því að þar hefur
uppfyllingin runnið frá. Það má
segja að nú í langdeginu sé
þetta ekki svo hættulegt, en
þetta var svona í vetur sem
leið, og ef dæma má eftir öðru
framkvæmdaleysi vegaverk-
stjórans á þessu svæði þá fær
þetta víst að danka einn vetur
til. Skammt fyrir austan Hellu
er brú, og er eystri endi hennar
stórhættulegur, enda hefur orð-
ið þarna slys. Svo er þriðji stað
urinn fyrir austan Hvolsvöll.
Þar er eitthvert hrófatildur yfir
læk, sem vegagerðin vill víst
kalla brú, en er bara spýtna-
rusl. Allir þessir þrír staðir eru
þannig, að af þeim starfar mikil
slysahætta. Það ætti að fara að
breyta hinni gamalkunnu aug-
lýsingu í útvarpinu: „Öku-
menn varist slysin" í „Öku-
menn varist brýrnar“.
Þórsmörk er einhver fegursti
staður þessa lands, enda fara
vinsældir hans eftir því. Óvíða
má sjá andstæður íslenzkrar
náttúru eins greinilega og þar.
En það er víst einnig óvíða.
sem ómenning og skrílmennska
íslenzks lundarfars kemur eins
átakanlega fram og á þessum
fagra stað. Eg var þarna um
síðustu helgi, og þó að ekki
væri svo ýkja margt um mann-
inn þar þá kom þessi ófögnuður
greinilega í ljós. Það er sannar-
lega undarlega innréttáð fólk.
sem fer að gera sér erfiða ferð
inn á þennan fagra stað, ein-
ungis til að drekka frá sér ráð
og rænu og hafa í frammi í ó-
spektir og skrílmennsku. Eg tal
aði v.ið fararstjóra, sem þarna
var og hefur oft verið. Hann
sagði mér að innan um ruslið,
sem slær búðum sínum í Húsa-
dalnum, megi heita útilokað að
fá nokkurn svefnfrið. Er ekki
nokkur leið til að fá þetta fólk
til að halda sig við ballstaðina
í sveitum og kaupstöðum, þar
sem skrílmennskan ræður ríkj-
um hvort sem er, og láta hina
fögru staði í friði og það fólk, Hegðan unglinga.
sem vill njóta þeirra? Hegðan unglinga ber titt á
| Um daginn var ég að horfa S°ma’ en knn er siik að rnargra
, , • dömi, að sivaxandi áhyggjum
ut um glugga a emu af hmum , ’ „ , . „ .
, . , , , , _T._ veldur, en yfn’leitt finnst mer
nyju hahvsum her i bæ. Við . , ...
einkenna oll skrif um þetta, að
mer blasti fegurð sunda, eyja þess er ekki nægilega getið> að
og fjalla, og eins og svo oft sennilega er það tiltölulega fá-
áður var ég innilega snortinn mennur hópur íslenzks æskulýðs,
, af hinu fagra umhverfi borgar- sem hagar sér skammarlega,
innar okkar. En svo var mér með þeim afleiðingum, að mikill
litið niður fyrir, og þá blasti meirihluti íslenzks æskulýðs fær
við önnur og sóðalegri sjón. ómaklegan dóm.
Meðfram gömlum steingarði, 1
sem þar hafði safnast saman, þarf að gera.
., . _ , ,, , Oefað þarf margt að gera til að
var mikið af allskonar rush, faæta h-r _ en hyað gkal
spitum, pappír, tómum umbúð- gera? Það er vitanlega sjálísagt>
um og öðru slíku. Stemningin að foreldrar beiti áhrifum sínum
hvarf út í veður og vind og eftir megni, og þeirra bezta vopn,
gremja kom í staðinn. Hvernig sem annarra er vafalaust að vera
stendur á því að okkur gengur börnum sínum fyrirmynd um
svona illa að drífa okkur upp góða hegðan. Eg held jafn-
úr draslarahættinum?Af hverju vef draga mætti úr öllum um-
er ekki hægt að ganga snyrti- vöndunum og prédikunum, og
legar frá í kring um hús þegar *ela heldur hinum mikla meiri
, . _ hluta, sem hegðar ser vel, að
byggingu er að verða lokið, ia, . . . , . . , , ,
betrumbæta minm hlutann, og
grjotið, moldin, og allur oþverri gætu þar ýmsir góðir æskulýðs.
fær að vera í friði, stundum í íeiðtogar, með viðræðum við rétt
áravís, Það eru á þessu, sem þenkjandi ungmenni, rætt um
betur fer, heiðarlegar undan- leiðirnar. Eg vil sem sé fela æsku
tekningar. Eg vil t. d. nefna lýðnum sjálfum að leysa þetta
, lítið vörugeymsluhús, sem heild vandamál. Einhvern veginn
| verzlun Magnúsar Kjaran lét treysti ég honum bezt.
byggja inni við Grensásveg og
snyrti í kring um strax og bygg
ingu var lokið, en skammt frá
því stendur verksmiðja, sem
mjög er öðruvísi ástatt með.
Áfengið.
En það er annars sannarlega
kominn tími til, að menn fari al-
mennt að horfast i augu við þá
bláköldu staðreynd, að Bakkus
er einn mesti, ef ekki mesti böl-
valdur í þessu þjóðfélagi, og
mörg hin verstu mein þess upp-
rætast með öllu, ef unnt væri að
breyta almenningsálitinu, svo að
öll óhófleg áfengisneysla yrði for
dæmd. Hví skyldi ekki vera unnt
að skapa hér sterkt almennings-
I álit í þessu efni? Eg hef ekki séð
í síðastliðinni viku landaði nein rök færð fyrir Þvi Sagn’
b/v Hallveig Fróðadóttir aflaistæða’ en hér vantar rétta for'
sínuin i Reykjavík. j Ustu °? , stefnubroytingu, ekki
Togarinn var með 27 tonn af pr . 1 r C" !°, “‘n Þíóðaiinnai.
.... Er í rauninni hægt að hugsa ser
nyjum fiski og 104 tonn af salt- meiri misskilning en þann, að
fiski. Við mat skiptist saltfisk- áfengissala sé ríkisbúskapnum
urinn þannig: 1. fl. 75.90 %, 2. eins mikilvægt og sjálfsögð tekju
fl. 22.89 % og 3. fl. 1.21 %. i lind og talið er? í fyrsta lagi yrði
I Togarinn fékk þennan afla . um stórkostlega lækkun ýmissa
á heimamiðum og mun halda | útgjalda ríkisins að ræða með
áfram að veiða í salt hér við rcúmikandi áfengissölu, en auk
Einn BÚR tog-
ari í vikunni.
land.
■ þess yrði um mikinn þjóðfélags-
j legan gróða að ræða því meira
hefir skorizt. Þeir hafa ann-
að hvort verið hraktir úr
flokknum eða gefizt upp fyr-
ir ofríki hinna. Þess vegna er
flokksforustan nú þjónustu-
lið hjá kommúnistum. Þau
þáttaskil hófust strax upp úr
1930.
Stærð herstöðva
rædd á Kýpur.
Á Kýpurfundinum var í
gær rætt um stærð herstöðva
Breta á eynni.
Blöðin vara við of mikilli
bjartsýni um lausn deilunnar,
en þagar viðræður hófust í fyrri
viku eftir 7 vikna hlé gætti
mikillar bjartsýni um samkomu
lag.
sem áfengissalan minnkaði, sem
kæmi fram í aukinni menningu
og velmegun og bættri hegðan.
Hver gæti þá tölum talið hagn-
að fjölda heimila af því fé ein-
staklinga sem varið yrði til ann-
ars nauðsynlegra en áfengis-
kaupa? — I.
Nýbirtar skýrslur í Bret-
landi herma, að bifhjól séu
hættulegustu farartækin —
valdi langflestum banaslys-
um á þjóðvegum.